Bakı 12°C
Perspektiv vəd edən təklif
İran Astara
şəhərində (İran) xüsusi iqtisadi zonanın (XİZ) yaradılması ilə bağlı Azərbaycanın
təklifini alqışlayır. Bunu Trend-ə İranın iqtisadiyyat və maliyyə naziri Məsud
Karbasian deyib. Onun sözlərinə görə, xüsusi iqtisadi zonanın yaradılması
Azərbaycanı bir sıra nəzarət mexanizmlərindən azad edəcək. Nazir deyib:
"Bu, Azərbaycana imkan verəcək ki, İran Astarasına qoyulan
investisiyalarından mənfəət əldə etsin". Qeyd edək ki, daha öncə Bakıda
M.Karnasianın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüşdə Azərbaycanın
iqtisadiyyat naziri Şahin Mustafayev Astarada xüsusi iqtisadi zonanın yaradılmasını
təklif edib. M.Karbasian bu təklifi nəzərdə saxlayacaqlarını təsdiqləyib. Qeyd
edək ki, Azərbaycan daha öncə İran Astarasında dəmiryolu obyektlərinin
inkişafına 60 milyon avro sərmayə qoymağa razılıq verib. Belə bir iqtisadi
zonanın yaradılması hansı perspektivləri vəd edir?
Milli Məclisin İqtisadi Siyasət, Sənaye və
Sahibkarlıq Komitəsinin üzvü, millət vəkili Vahid Əhmədovdeyir ki, xüsusi iqtisadi zonanın yaradılmasının iki ölkə üçün də böyük
əhəmiyyəti var: "Son dövrlərdə Azərbaycanda böyük miqyaslı islahatlara start
verilib. Bununla bağlı prezident ötən il "Yol Xəritəsi”ni təsdiq edib. Bu yol
xəritələrində 11 sahə üzrə inkişaf istiqamətləri nəzərdə tutulub. Təkcə İranla
Azərbaycan sərhədində deyil, ümumiyyətlə, bizimlə sərhəd olan digər ölkələrlə
də belə azad iqtisadi zonaların yaradılması mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bizim
həm dəniz, həm dəmiryolu, həm də hava limanı vasitəsilə digər ölkələrə
çıxışımız var. Ona görə də hesab edirəm
ki, digər ölkələrlə də belə zonaların yaradılması üçün hər cür şəraitimiz var. Bu
iqtisadi zona İranla-Azərbaycan arasındakı münasibətlərə də sözsüz ki, müsbət
təsir göstərəcək. Hazırda İranın Azərbaycanda maraqları daha çoxdur. İran
tərəfi Azərbaycanda fabriklərin tikintisində yaxından iştirak edir. Hesab edirəm ki, bu zonanın sərhəd ərazisində yaradılması daha faydalıdır. Düzdür, azad iqtisadi zonanın hansı sahə ilə bağlı olacağı
hələlik məlum deyil. Bu, sənaye, kənd təsərrüfatı və digər sahələri əhatə edə
bilər. Belə bir iqtisadi zonanın yaradılması Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun
inkişafına və bütövlükdə ümumi iqtisadi inkişafa təkan verəcək. Hazırda İranla
münasibətlərimiz çox yaxşıdır. İranla Azərbaycanın ticarət əməkdaşlığı yüksələn
xətlə davam edir. Bildiyimiz kimi, İran Azərbaycanın Neftçala rayonunda,
Pirallahıda zavod tikintisi ilə
məşğuldur. Yəni ümumilikdə, son dövrlərdə İranla iqtisadi əlaqələrimiz geniş və
hərtərəfli inkişaf edir. Bu baxımdan, sözügedən azad iqtisadi zonanın həm
iqtisadi, həm də siyasi münasibətlərimizə müsbət təsir göstərəcəyini düşünürəm”.
İqtisadçı-alim Əli Əlirzayev bildirdi
ki, azad iqtisadi zonanın yaradılması rəqabətliliyi gücləndirəcək: "Bu layihə
hər iki ölkənin istehlakçılara istədiyi malı almaq imkanı yaradacaq. Əlbəttə, sözügedən
zonanın inkişafı üçün müəyyən təşəbbüslər göstərilməlidir. Layihə çərçivəsində
yeni texnologiyalardan istifadə ediləcək. Bu layihə həm də ölkəyə yeni investisiya
axınını gücləndirə bilər. Azərbaycanla İran İslam Respublikası arasındakı siyasi
və iqtisadi münasibətlərə də ciddi təsir göstərəcək. Bu mənada deyə bilərəm ki,
həm siyasi, həm də iqtisadi münasibətlər daha da inkişaf etdiriləcək. Hər iki
ölkə sərhəd qonşusudur. Burada dil yaxınlığı, müxtəlif qohumluq əlaqələri də
rol oynayır. Bu amil iki ölkənin yaxınlaşmasına daha da təsir göstərir. Azad
iqtisadi zonanın yaradılması həm də iki ölkə arasında gediş-gəlişə təsir
göstərəcək. Viza rejiminin daha da yumşaldılması gözlənilir. Həm ticari, həm də
işgüzarlıq baxımından faydalı olduğunu deyə bilərəm. Belə bir layihə turizmin
inkişafına da təsirsiz ötüşməyəcək”.
Ekspertin
sözlərinə görə, azad iqtisadi zona layihəsi çərçivəsində iki ölkə arasındakı
yaxınlaşma turist axınına ciddi təsir edə bilər: "İqtisadi zona həm də
vergilərdən azad olmaq deməkdir. Bu zonaya gətirilən və satılan mallar vergidən
azad olduğu üçün ucuz qiymətə satılır. Bu isə daha çox müştərini özünə cəlb
edir. Yəni belə desək, iqtisadi inkişaf üçün yeni bazar açılır. Burada həm də yeni
istehsal prosesləri yaradıla bilər. İqtisadi zona həm də infrastrukturun
inkişafına müsbət təsir göstərə bilər. Əlaqələr genişləndikcə əhalinin xidmət
sferası da artır. Yeni iş yerlərinin açılması əlverişli mühit formalaşdıracaq
və sərhəd zonasında yaşayan əhalinin həyat şəraitinə müsbət təsir göstərəcək.
Həmçinin nəqliyyat, ictimai iaşə obyektlərinin sayının artmasına səbəb ola bilər. Düşünürəm
ki, belə bir zonanın yaradılması hər iki sərhəd ölkəsinə müsbət təsir
göstərəcək”.
Şəbnəm Mehdizadə
