İctimai nəqliyyatda eyni anda iki tibbi maskadan istifadə etmək lazımdır?
Elman Nəsirov:
"Peyvəndləmə prosesinin ciddi uğurlar qazanacağı təqdirdə, metro açıla bilər”
Azərbaycan ərazisində yeni növ koronavirus
(COVID-19) xəstəliyi ilə bağlı mövcud sanitar-epidemioloji vəziyyət təhlil
edilib və ölkə ərazisində xüsusi karantin rejiminin müddətinin 2021-ci il 1
aprelə qədər uzadılmasına qərar verilib.
Həmçinin ölkəmizdə xəstəliyin yayılma dinamikasında müəyyən stabillik
müşahidə olunduğundan sərtləşdirilmiş xüsusi karantin rejimi çərçivəsindəki
məhdudiyyətlərin bir qisminin 2021-ci il 18 yanvardan yumşaldılması qərara
alınıb. 18 yanvardan SMS icazə ləğv
olunub, 25 fevraldan salonlar, muzeylər, 1 fevraldan isə ictimai iaşə
obyektləri açılır. Hətta bu tarixdən məktəbəqədər təhsil alan və ibtidai
sinifdə oxuyan şagirdlər təhsil ocaqlarına yollana biləcəklər. Həyat tərzimiz,
demək olar ki, yavaş-yavaş axarına düşür. Lakin bizi narahat edən əsas məqam
yumşalmadan sonra xəstəliyin yoluxma nisbətinin yenidən artma təhlükəsidir.
Çünki biz bunu bir dəfə yaşamışıq. Yoluxmaların səbəbi kimi isə daha çox sıxlıq
mənbəyi olan avtobuslar göstərilir. Metronun hələ fəaliyyətə başlamaması,
avtobuslardakı narahatedici vəziyyəti yenidən gündəmə gətirir. Avtobuslardakı
sıxlığı aradan qaldırmaq mümkün deyilsə, yəni əsas yoluxma səbəbi
zərərsizləşdirilmirsə, yumşalma tədbirlərinin əhəmiyyəti olacaqmı?
"Təbii
immunizasiya baş verib”
Həkim
infeksionist Mərdan Əliyevdeyir ki, vəziyyət müsbətə doğru dəyişib. Həmsöhbətimizin sözlərinə görə,
karantin qaydalarının yumşaldılması problem yaratmamalıdır: "Artıq əhalinin
böyük qismi COVİD-19 xəstəliyinə yoluxub və sağalıb. Yəni əhalinin bir qismində
təbii immunizasiya baş verib. Nəzərə alsaq ki, bu xəstəliyə yoluxan şəxs ən azı
6 ay – 1 il ərzində yenidən yoluxmur, yoluxanların sayında əvvəlki müddətə
nisbətən azalma olmalıdır. Yəni insanların böyük bir qismi artıq bu xəstəliyə
yoluxub və bundan sonra biz əvvəlki kimi yüksək sayda yoluxma gözləmirik”.
"Burada
sosial məsafəni gözləmək mümkün deyil”
Həkim deyir ki, vəziyyət stabilləşdiyi üçün
karantin rejiminin yumşaldılmasına artıq
ehtiyac var idi: "İctimai nəqliyyatla bağlı isə onu demək istərdim ki, bu
problem pandemiyanın əvvəlindən mövcuddur və onun öhdəsindən gəlmək mümkün
olmayıb. Buna səbəb odur ki, istənilən halda, insanlar avtobuslardan günün pik
saatlarında daha çox istifadə edir və burada sosial məsafəni gözləmək, demək
olar ki, mümkün deyil. Ən yaxşı halda maska taxmaq, hətta iki tibbi maskadan
istifadə etmək olar. Həmçinin tutacaqdan istifadə etdikdən sonra mütləq əlləri
yumaq və ya dezinfeksiya etmək lazımdır. Metro isə avtobuslarla müqayisədə daha
təhlükəlidir. Çünki metro yeraltı nəqliyyat vasitəsidir və oraya gün işığı
düşmür. Buna görə də, metroda yoluxucu xəstəliklərin yayılmasına daha böyük
ehtimal və şərait var. Virus və bakteriyalar metroda daha böyük sürətlə yayılır
və bu səbəbdən metronun hələ ki, bağlı qalmasında fayda var”.
"Bütün
addımlar atılır ki...”
Millət vəkili
Elman Nəsirov deyir
ki, ölkəmizdə pandemiya bəlasından xilas olmaq üçün lazım olan bütün addımlar
yüksək səviyyədə atılır: "Pandemiyaya qarşı mübarizə prosesində istər dünyada,
istərsə də ölkəmizdə çox ciddi addımlar atılmaqdadır. Məsələn, bu ilin may
ayında "Böyük 20-lik” və Avropa ittifaqının təşəbbüsü ilə pandemiyaya qarşı
mübarizədə vaksinləmə məsələləri, peyvəndin tətbiqi və bu bəlaya birdəfəlik son
qoyulması ilə bağlı böyük bir sammitin keçirilməsi nəzərdə tutulub. Həmçinin,
artıq beynəlxalq kütləvi informasiya vasitələrinin yaydığı məlumata əsasən,
dünya əhalisinin cəmi 13 faizini təşkil edən Avropa ölkələri bütün peyvəndlərin
51 faizini artıq əldə edib. Digər yayılmış məlumata görə, əhalisi təxminən 9
milyon olan İsrail dövləti artıqlanması ilə bu peyvəndi əldə edib və peyvəndləmə
prosesinə başlayıb. Ölkəmizdə də bu prosesə artıq start verilib, bu barədə
milli strategiya də qəbul edilib. Xüsusi ilə qeyd etmək istərdim ki,
Azərbaycanda bu proses çox yüksək səviyyədə təşkil olunub. İndiyə qədər birbaşa
pandemiyaya qarşı mübarizə prosesinə 644 milyon manat vəsait xərclənib. 2021-ci
ilin büdcəsində isə birbaşa olaraq bu bəla ilə mübarizəyə 261 milyon manat
məbləğində vəsait nəzərdə tutulub. Pandemiyanın vurduğu iqtisadi ziyanın aradan
qaldırılmasına indiyə qədər 2.5 milyard manat vəsait xərclənib. Həmçinin 4 dəfə
190 manat məbləğində işsiz və müvəqqəti işini itirmiş insanlara vəsait
ödənilib, bu da 450 milyon manat deməkdir. Yəni bütün addımlar atılır ki, bu
pandemiya bəlasının birdəfəlik məhv olub getməsinə nail olunsun. Lakin bu proses
düz xətt üzrə getmir, ziqzaqvari bir prosesdir”.
"Sosial
məsafənin saxlanması mümkün olmadığı halda...”
Millət vəkilinin sözlərinə görə, metronun
açılıb-açılmaması ciddi şəkildə, ekspert səviyyəsində müzakirə edilməlidir:
"Sağalan insanların sayı yoluxan insanların sayını üstələyəndə, müəyyən
yumşalma tədbirlərinə əl atılır. Yanvar ayının 18-dən artıq bu istiqamətdə
yumşalma tədbirləri həyata keçirilib. Növbəti yumşalma yanvarın 25-i baş
verəcək, fevral ayının 1-dən isə daha ciddi yumşalma tədbirləri gözlənilir.
Lakin indi sosial şəbəkələrdə daha çox müzakirə olunan, insanları narahat edən
məsələlərdən biri metronun işə düşməsi ilə bağlıdır və bunun ciddi tərəfdarları
və ciddi əleyhdarları da var. Belə fikirlər səslənir ki, metro işə başlamasa və
yumşalma tədbirləri genişləndikcə insanların
avtobuslardan istifadə əmsalı da artır. Nəticədə avtobus çatışmazlığı meydana
gəlir. Paralel şəkildə də insanların avtobuslarda sıx dayanması xəstəliyin
yayılmasına şərait yarada bilər. Eyni zamanda mülahizələr var ki, metro işə
salınsa, bu, bir yandan insanların daşınmasını yüngülləşdirəcək, digər tərəfdən
yerin altında yerləşən qapalı bir sahədə bu xəstəliyə tutulma ehtimalı daha
böyükdür. Göründüyü kimi, bir-birini təkzib edən fərqli yanaşmalar mövcuddur.
Mənim bu məsələ ilə bağlı mövqeyim belədir ki, bu məsələ çox ciddi ekspert
səviyyəsində araşdırılmalıdır. Fevral ayının 1-dən başlayaraq yoluxma faizinin
kəskin şəkildə aşağı düşəcəyi və eyni zamanda peyvəndləmə prosesinin ciddi
uğurlar qazanacağı təqdirdə, hesab edirəm ki, metronun işə salınması məsələsi
aktuallaşa bilər. Yəni yeraltı nəqliyyat vasitəsindən istifadə edilməsi
peyvəndlənmə prosesində əldə edilmiş uğurlardan birbaşa asılı olacaq və eyni
zamanda yoluxma faizinin kəskin aşağı düşməsi buna imkan verə bilər. İstənilən
halda, avtobuslarda da insanlar maskadan çox ciddi şəkildə istifadə
etməlidirlər. Başa düşüləndir ki, sıxlığı nəzərə alsaq, insanlar üçün avtobusda
sosial məsafəni qorumaq çətin olur, amma buna baxmayaraq, mən şəxsən şahid
olmuşam ki, bəzi insanlar hətta 2 maskadan istifadə edirlər, bu da, mənim
fikrimcə, onları daha yaxşı qoruya bilər. Yəni sosial məsafənin saxlanması
mümkün olmadığı halda, məncə, eyni vaxtda iki maskanın taxılması daha
məqsədəuyğun ola bilər”.
Yanvarın 18-dən Azərbaycanda koronavirusa qarşı
peyvəndləmə işlərinə start verilib. Vaksinasiyanın başlanması isə hələ
xəstəliyin sona çatması və koronavirus üzərində tam qələbə demək deyil. Bundan
sonra da hər kəs karantin rejiminin tələblərinə əməl etməli, sosial məsafə,
tibbi maska və digər qoruyucu vasitələrdən istifadəyə davam etməlidir. Bu
istiqamətdə həyata keçirilən bütün tədbirlər əhalinin təhlükəsizliyinin təmin
edilməsinə və onların sağlamlığının qorunmasına xidmət edir.
Aygün ƏZİZ