“Səhranın bəyaz günəşi”nin Qara Abdullası
İnsanları sevməyə, bir-birilərinə hörmət etməyə çağıran Kaxi Kavsadze zəngin bir irs qoyub getdi
Kaxi Kavsadze 1935-ci ildə Tbilisidə anadan olub, Tbilisi Teatr İnstitutunu bitirib. Əksər tamaşaçılar onu «Səhranın bəyaz günəşi» filmindəki Basmachi dəstəsinin lideri Abdulla roluna görə tanıyır və sevirlər. O vaxtdan onun hiyləgər Abdullası kinosevərlərin yaddaşındadır. Ancaq tanınmış gürcü aktyorunun bioqrafiyasında "Döyüşməyənlər üçün yaxşı”, "Veria məhəlləsinin melodiyaları”, "Krallar və kələm”, "Tövbə”, "Don Kixot və Sançonun həyatı” və "A” kimi filmlərdə oynadığı yüzə yaxın rol yer alıb...
Aktyor 2016-cı ildə "Amur Payızı” Rus Film və Teatr Festivalında "Tali və Toli” filmindəki roluna görə "Qızıl Durna” Mükafatına layiq görülüb. 1996-cı ildə "Qızıl Qoç” mükafatını alıb. Həmçinin Şota Rustaveli və Kote
Mardjanishvili adına Dövlət mükafatlarına layiq görülüb.
Xalq düşməninin oğlu
Atasının ağır taleyi Kaxi və qardaşı İmirin həyatına da maneəsiz ötüşmür. "Xalq düşməni”nin oğlu kimi onları musiqi məktəbindən azad edirlər. "Mənim ata və babam məşhur insanlar olublar. Onlar gürcü folklorunun ustadları idilər. Atamın 100 yaşı olanda məndən onun yubiley gecəsini təşkil etməyi xahiş etdilər. Atam dünyasını çoxdan dəyişmişdi. Onun çox çətin taleyi olub. Cəbhəyə gedib, əsir düşüb, sonra təbii ki, onu həbs ediblər. Bilmirəm, onu Sibirdə güllələyiblər, yoxsa, öz əcəli ilə ölüb. Nədənsə mənə elə gəlir ki, o, öz əcəli ilə ölüb. Mən elə yubiley gecələrini sevməsəm də, sonunda razılaşdım. Dedilər ki, səhnəyə çıxıb atan haqqında, onu ilk dəfə görürmüş kimi danışmalısan. Mənim o zaman 10 yaşım vardı. Musiqi məktəbində oxuyurdum. Mən tamamilə tanımadığım bir insanı gördüm. Səhnəyə çıxdım. Musiqi, folklor, gürcü musiqisinin əhəmiyyəti və atam haqqında danışmağa başladım. Həmin gecəyə rejissor Nana Canevidze de gəlmişdi. Sonra o, mənə yaxınlaşıb danışdıqlarım haqqında film çəkmək istədiyini dedi. Həmin an bütöv bir əbədiyyət idi. O anda baş verənlər haqda danışmaq çətindir. Rejissorlar isə artisti danışdırır, arzuladığı filmi çəkirlər, sonra gözdən itirlər. 2-3 ay keçdi, rejissor görünmədi. Mən Nananın başına nəsə gəldiyini fikirləşdim. Ancaq biz yenidən görüşdük, danışdıq, 12 günə filmi çəkdik”- deyə aktyor uşaqlığını xatırlayırdı. Aktyorun həyatından, yaradıcılığından, sevgisindən və övladlarından bəhs edən film 2011-ci ildə "Kaxi Kavsadze. Orda teatr varmı?” adı ilə ekranlaşdırılır. Ekran əsəri MDB və Baltikyanı ölkələrin Kino festivalında "Nika” mükafatını qazanır.
Kaxinin anası həkim işləyirdi. Ərinin faciəli taleyindən sonra o uşaqlarını təkbaşına böyüdür. Orta məktəbi bitirən Kaxi Tbilisi Teatr İnstituna daxil olur. Hələ instititda oxuduğu illərdə kinoda ilk roluna çəkilir. 1957-ci ildə gürcü bəstəkarı Zaxari Paliaşvili haqqında "Eteri mahnısı” adlı filmdə çəkilmyə dəvət alır. Sonra "Mamlyuk” dramında qul rolunu oynayır. Aktyor bu filmdə tələbə yoldaşı Bella Mirianaşvili ilə birgə çəkilir. Sonradan münasibətləri evliliklə sonuclanır. Onda aktyorun 22, Bellanın 18 yaşı vardı. Qızı Nanuka və oğlu İrakli dünyaya gələndən sonra Bella xəstələnir. Uzun müddət müalicə alsa da, infeksiya əsəb sistemini korlayır və qadın əlil arabasına məhkum olur. Kaxi həyat yoldaşının sağalması üçün çox mübarizə aparır, amma buna nail ola bilmir. 1992-ci ildə Bellanın olümü ona böyük zərbə olur. Aktyor bu itkidən sonra ailə qurmur. Nanuka valideynlərinin sənətini davam etdirərək aktrisa olur. İrakli isə uşaqlıqdan qurduğu "Amerika xəyalları”nın ardınca gedir. Hazırda Vaşinqtonda yaşayır.
Abdullanın kinodakı hərəmləri
Maraqlıdır ki, aktyor özü filmi 30 ildən sonra izləyir. Səbəbini çəkildiyi filmlərə baxmaması ilə izah edirdi: "Mən ümumiyyətlə çəkildiyim filmlərə baxmağı xoşlamır və istəmirəm. «Teli və Toli»nin premyerası keçirildi. Mən fikirləşdim ki, beynimə qan sızacaq və öləcəyəm. Sanki nəyisə düz eləmirəm, artıq hərəkətlərə yol verirəm, ifadələri düzgün tələffüz etmirəm... Hazırda 30 illiyi qeyd edilən «Səhranın bəyaz günəşi»ni də mən hələ görməmişdim. Tolya Kuznesovla zalda yanaşı oturmuşdum. Mən Tolyaya «filmi görməmişəm» deyəndə təəccübləndi: "Necə? Baxmaq lazımdır”-dedi. Özünə baxmaq necə dəhşətlidir. Artistlər var ki, bunu xoşlayırlar. Mənimçünsə çox çətindir. Özümə əlavə sress yaşatmaq istəmirəm”.
Aktyor 86 yaşında da səhnədə olmasını sağlam ruhu və fiziki göstəriciləri ilə əlaqələndirirdi: "Səhnədə sağlam adam olmalısan ki, tamaşaçı «O, yeriyə bilmir» - deyə düşünməsin. Mən səhnədə tullanmalı, hərəkət etməliyəm ki, heç kimin mənə yazığı gəlməsin. Tamaşaçı heç zaman bağışlamır. O, ən böyük tənqidçidir”.
Kaxi Kavsadze həyatında olan dəyişiklikləri, dünyada baş verən hadisələri, gərgin siyasi olayları sakitcə qarşılamağı xoşlayırdı: "İllər keçib. İndi mən ağıllı, müdrik, çox şeyə fərqlibaxan insanam. Xeyli soyuqqanlı olmuşam. Düzdür, yenə əvvəlki kimi gözəl qadınları, yaxşı tamaşaları və artistləri xoşlayıram. Ən əsası, mən xeyirxah insanları sevirəm. İnanclı adamam. İnsanların bir-birlərini sevməsi və hörmət etməsi xoşuma gəlir. Mənə elə gəlir ki, əgər insanlar bir-birlərini sevərlərsə, hər şey yaxşı olacaq. Əks halda, hər şey pozula bilər. Ən yaxşısı sevməkdir. Daha bir həqiqətə inanıram: insanın həyatına və ləyaqətinə fiziki baxımdan toxunmaq olmaz. Heç bir halda. İnsanın milli və dini hisslərini alçaltmaq olmaz. Mənimçün bu şeylər dəyişməzdir. Yəni xahiş edirəm ki, mənə toxunmayın, mən də sizə - bir-birimizə hörmət edək. Sən nə vaxtsa başqasına hörmət edirsənsə, sənə də hörmət edəcəklər. Mən həmişə çəkiliş meydanında hiss edirəm ki, yaradıcı heyətlə bir-birimizi başa düşürük. Əgər bu olmayacaqsa, heç nə alınmayacaq. Bir-birinizi sevin, hər şey yaxşı olacaq. Mən belə yaşamaq istəyirəm. Və mənə elə gəlir ki, düzgün yaşayıram”.
Bu, 86 yaşlı Kaxi Kavsadzenin insanlara tövsiyəsi idi. Nikbin aktyor çox sevdiyi dünyanın gözəllikləri ilə yaşamaq sevgisindən əl çəkmək istəməsə belə, xoş əhvalla vidalaşdı...
Rusiya mətbuatından tərcümə etdi
Təranə Məhərrəmova