Estoniyada paxlavanı əcnəbilərə bəyəndirən xanım - Xaricdə təhsil
Estoniyada
təhsil alır, deyir ki, getdiyi ölkədə uyğunlaşma problemi yaşamayıb. Bunun bir
səbəbi estonların xaraktercə soyuq millət olmasıdırsa, digər tərəfdən, o özü də
ünsiyyətcil olmadığı üçün estonların bu soyuqluğunu yaxşı başa düşür. Lakin
bütün bunlara baxmayaraq müxtəlif ölkələrdən tələbə dostları qazana bilib. Müsahibimiz
Estoniyanın Tartu Universitetində magistr təhsili alan həmyerlimiz Zümrüd
Paşayevadır.
- Zümrüd xanım, öncə sizi tanıyaq...
- 1993-cü ildə Gədəbəy rayonunun Slavyanka kəndində anadan olmuşam.
Orta təhsilimi də həmin kəndin 1 saylı orta məktəbində aldım. Etiraf edim ki,
mən oxuduğum illərdə təhsil aldığım orta məktəbin şəraiti heç də ürəkaçan
olmayıb. Amma məktəbi bitirdikdən iki il sonra yeni məktəb binası istifadəyə
verildi, məktəbə yeni kadrlar gəldi. Attestasiya imtahanından keçə bilməyən köhnə
müəllimlərin bəziləri işdən çıxarıldı. Hansı ki, bu müəllimlər bir zamanlar
mənə "dərs" vermişdilər. Daha sonra bakalavr təhsilimi Bakı Dövlət
Universitetinin jurnalistika fakültəsində aldım. Hələ universitetin son
kursunda oxuyarkən APA İnformasiya Agentliyində xarici siyasi xəbərlər üzrə
müxbir kimi işə başlamışam. Bir müddət orda işlədikdən sonra ayrıldım. Daha
sonra yenicə fəaliyyətə başlayan axar.az xəbər saytının ingilis dilli
bölməsində çalışdım. Nəhayət, ordakı fəaliyyətimə də son verib, Estoniyaya - qəbul
olduğum universitetə oxumağa yollandım.
- Necə oldu ki, məhz Estoniyada
oxumağa qərar verdin?
-
Hazırda Estoniyanın Tartu Universitetinin nəzdindəki Yohan Skaytın (Johan
Skytte) adını daşıyan Siyasi Araşdırmalar İnstitutunda Avropa İttifaqı və Rusiya
üzrə araşdırmalar Proqramı üzrə təhsilimi davam etdirirəm. Əslində, hələ
universitetin bakalavr pilləsində təhsil alarkən qarşıma məqsəd qoymuşdum ki,
magistr təhsilimi xaricdə alacağam. Bu universitetə sənədlərimi göndərməzdən
öncə, xeyli araşdırmışdım. Universitetin dünyanın top universitetləri sırasında
olması, təqdim etdiyi master proqramı, həm də təhsil təqaüdü verməsi qərarıma
təsir edən əsas amillərdir.
- Ölkə olaraq orda diqqətini daha çox nə çəkdi?
- Deyərdim ki, burda diqqətəlayiq çox şey var. Amma məni bura gəldiyim
gündən düşündürən ilk şey bu ölkənin əldə etdiyi uğurlardır. Haşiyədən kənara
çıxaraq qeyd edim ki, Estoniya elektron səsvermənin (e-voting) uğurla tətbiq
olunduğu yeganə ölkədir.
- Sənə görə, orada yaşamağın, təhsil almağın üstünlükləri
və çətinlikləri nələrdir?
- Düzünü
desəm, burada yaşamağın, təhsil almağın üstünlüklərinin çox olduğunu düşünürəm.
Ölkənin valehedici təbiəti, sakit xarakterli insanları var. Bununla yanaşı,
təhsilin keyfiyyətinin üstünlüyünü qeyd etmək istərdim. Lakin bir çoxları,
xüsusilə də mülayim iqlimi olan ölkələrdən gələn tələbələr üçün əsas çətinlik
hava ilə bağlıdır. Qışda havalar sərt keçir, qaranlıq tez düşür. Təsəvvür edin
ki, günorta saat üçdə-dörddə dərsdən gələndə artıq hava qaranlıq olur. Ancaq bir
ildən artıq müddətdir ki, mən burdayam və bu çətinliklərə öyrəşmişəm.
- Bəs,
uyğunlaşma problemi yaşadınmı? Oranın insanları ilə ünsiyyət qurmaq, dostlar
tapmaq çətin olmadı ki?
- Təzə
gələndə buranın havasına öyrəşə bilmirdim, tez-tez xəstələnirdim. Lakin artıq
hər şey yoluna düşüb. Bəzən yeni bir ölkəyə gələndə "cultural shock"
(mədəni şok) deyilən bir şeylə üzləşirsən. Amma məndə bu, baş vermədi, yəni,
uyğunlaşma prosesini heç hiss etmədim. Estonlar xaraktercə bir az soyuq
millətdir. Yəqin ki, bu soyuqluq da iqlimlə bağlıdır (gülür - Ş.M). Amma mən
özüm də bir o qədər ünsiyyətcil olmadığım üçün onları yaxşı başa düşürəm.
Burada müxtəlif ölkələrdən olan tələbə dostlarım var.
- Azərbaycanda da təhsil alıbsınız. İki ölkənin
təhsil sistemi bir-birindən nə ilə fərqlənir?
-
Əslində, təhsil sistemi arasındakı fərq müqayisə olunmaz dərəcədə böyükdür.
İstər müəllimlərin tələbələrə olan münasibəti, istərsə də qiymətləndirmə kimi
texniki məsələlər bizim ölkədəkindən xeyli fərqlidir. Burda tələbənin öz
fikrini, yanaşmasını sərbəst ifadə etməsi hər şeydən önəmli hesab olunur, ona
görə də dərslərin hamısı aktiv diskussiya şəraitində keçir. Alternativ
yanaşmaların ifadə olunmasına hər zaman şərait yaradılır.
- Təhsil müddətində ən yadda
qalan hadisə nə olub?
-
Əslində, xeyli maraqlı hadisələrlə üzləşmişəm. Ancaq mənim üçün ən yadda qalanı ötən il dərs
zamanı baş vermişdi. Deməli "Conflict Management and Resolution" adlı
dərs götürmüşdüm və iştirakçılar arasında yeganə azərbaycanlı tələbə idim.
Qrupda Ermənistandan olan dörd tələbə var idi. Semestr ərzində Kosovanı nümunə
kimi müzakirə etmişdik. Lakin dərsin son günü müəllim zala müraciət edərək
bildirdi ki, bu günə qədər biz Kosova məsələsini müzakirə etmişik, amma bu gün
nümunəni başqa məsələ üzərində verəcəyəm. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi hamınıza
məlumdur və bu gün dərsdə münaqişə tərəfləri olan ölkələrdən tələbələr var.
Gəlin onların individual olaraq
fikirlərini, həmçinin bir-birinə olan münasibətlərini öyrənək. Bu, mənim üçün
gözlənilməz idi.
- Ümumiyyətlə, Azərbaycanın tanıdılması üçün tələbə
kimi hansısa fəaliyyətiniz olubmu?
-
Azərbaycanı burda yetərincə tanıyırlar. Düzünü desəm, hansısa xüsusi fəaliyyətim olmayıb, ancaq hər zaman
Cənubi Qafqaz regionu ilə bağlı dərslərdə fəal olmuşam.
- Bəs milli
yeməklərimizi orda bişirirsənmi? Heç xariciləri bizim yeməklərə qonaq edibsən?
- Etiraf
edim ki, mətbəxlə o qədər də aram yoxdur. Əslində, burada yemək bişirmək üçün o
qədər də çox zamanım olmur. Yüngülvarı yeməklərlə günü yola verirəm. Amma bir
dəfə bir neçə əcnəbi yoldaşlarımı paxlavaya qonaq etmişdim. Çox xoşlarına gəlmişdi.
- Gələcək planlarını artıq qurubsan?
- Bu il
artıq təhsilimi tamamlayıram. Qarşıda görüləcək çox işlərim var. Öyrəndiklərimi
praktikada tətbiq etməyə çalışacağam. Həmçinin,
PhD üzrə təhsilimi də davam
etdirmək istəyirəm”.
Şəbnəm Mehdizadə