• cümə axşamı, 28 mart, 23:02
  • Baku Bakı 13°C

Zaur Əliyev: “2018-ci ildən ölkənin əksər hissəsində icbari tibbi sığortanın tətbiqinə başlanacaq”

21.09.16 12:43 3781
Zaur Əliyev: “2018-ci ildən ölkənin əksər hissəsində icbari tibbi sığortanın tətbiqinə başlanacaq”
Nazirlər Kabinetiyanında İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin direktoru Zaur ƏliyevinAPA-ya müsahibəsi.
- İcbari Tibbi Sığorta Azərbaycan vətəndaşı üçün yeni məfhumdur. İcbari Tibbi Sığorta nədir və bunun Azərbaycan vətəndaşı üçün faydası nədən ibarət olacaq?
- Məlum olduğu kimi, ölkəmizdə dövlət xəstəxanalarına maliyyə vəsaiti kəmiyyət göstəricilərinə, ilk növbədə xəstəxananın mövcud çarpayı fonduna, tibb işçilərinin və əczaçıların sayına görə ayrılır. Beləliklə də xəstələrin sayı, xəstəliklərin ağırlıq dərəcəsi, həkimlərin peşəkarlığı və onların qəbul etdiyi xəstələrin sayı və digər əhəmiyyətli amillər nəzərə alınmır. Əhaliyə tibbi xidmətin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində ən effektiv addım icbari tibbi sığortaya keçid ola bilər. İcbari sığortanın tətbiqi səhiyyə sahəsində islahatların tərkib hissədir. İcbari tibbi sığortanın tətbiqi səhiyyə sisteminin maliyyə potensialını gücləndirəcək. Bu, mahiyyət etibarı ilə səhiyyənin maliyyələşməsinin fərqli formasıdır. Burada söhbət tibbi xidmətin keyfiyyətinin daha da artırılmasından, ayrılan dövlət vəsaitlərinin daha ünvanlı və səmərəli xərclənməsinin təmin edilməsindən gedir. Çünki icbari tibbi sığorta vətəndaşların maraqlarının və sağlamlığının qorunması sahəsində dövlətin sosial müdafiə sistemidir. Bu, hökumətin sosial layihəsidir. Hazırda dövlət xəstəxanaları dövlət büdcəsi, özəl xəstəxanalar isə vətəndaşların maliyyə vəsaitləri hesabına maliyyələşir.Lakin icbari tibbi sığorta tətbiq olunduqdan sonra bütün risklər və vəsaitlər bir hovuzda cəmləşəcək. Toplanan vəsaitlərdən sığorta olunan vətəndaşların tibbi xərclərinin ödənilməsi üçün istifadə ediləcək.Ölkə prezidenti cənab İlham Əliyevin tapşırığına əsasən ölkə vətəndaşlarının tibbi xidmətlərə əlçatanlığın təmin edilməsi əsas məsələlərdən biridir. Sadə dildə desək, tutaq ki, vətəndaşa lazım olan tibbi xidmət müraciət etdiyi xəstəxanada həyata keçirilmir. Özəl xəstəxanalarda isə xidmət haqqı yüksək olduğuna görə, vətəndaşın əlçatanlığının qarşısı alınmış olur. Bu da öz növbəsində onun xəstəliyinin ağırlaşmasına səbəb olur. Bizim məqsədimiz əlçatanlığı təmin etməkdir.Yaxud sığorta olunanın yaşadığı rayonda və ya kənddə tələb olunan tibbi xidmət göstərilmirsə, Agentlik onun qonşu rayonlarda və ya Bakıda müalicə və müayinəsini təşkil etməklə vətəndaşın qarşılaşa biləcəyi maliyyə risklərinin qarşısı alacaq. Beləliklə, icbari tibbi sığorta vətəndaşların sağlamlığının təminatı olacaq. Yəni vətəndaş sığortalıdırsa, o tibbi xidmətlər sarıdan narahat olmayacaq.Eyni zamanda, biz bütün vətəndaşlara keyfiyyətli tibbi xidmətin göstərilməsinə təminat verəcəyik. Mövcud resurslardan səmərəli və şəffaf şəkildə istifadə icbari tibbi sığortanın əsas məqsədlərindən biridir. Agentlik xəstəxanalara ödənişləri hər bir xəstəlik halına görə həyata keçirəcək. Sözsüz ki, bu, vəsaitlərin səmərəli və ünvanlı xərclənməsinə səbəb olacaq.
- Mingəçevir şəhəri və Yevlax rayonu icbari tibbi sığortanın tətbiqi üçün pilot ərazilər seçilib. Bəs bütün ölkə üzrə icbari tibbi sığortanın tətbiqinə nə zaman başlanılacaq?
- Mingəçevir şəhəri və Yevlax rayonu pilot ərazilər kimi seçilərkən onların demoqrafik göstəriciləri, o cümlədən uşaqların, pensiyaçıların və iqtisadi fəal əhalinin sayı, mövcud tibbi xidmət şəbəkəsi və tibb müəssisələrinin, xüsusilə də xəstəxanaların maddi-texniki vəziyyəti, tibbi personalla təchizatı, dövlət büdcəsindən ayrılan səhiyyə xərcləri nəzərə alınıb. Hazırda səhiyyə sistemi dövlət büdcəsindən maliyyələşir. Bunu birdən-birə dəyişmək elə də asan məsələ deyil. İcbari sığortanın tətbiqi səhiyyə sahəsində islahatların tərkib hissəsidir. Nəinki tibbi müəssisələrini, əhalini də icbari tibbi sığortanın tətbiqinə hazırlamaq lazımdır. Vətəndaşların icbari tibbi sığorta haqqında məlumatları yüksək səviyyədə deyil. Dövlət xəstəxanaları bu günə qədər icbari tibbi sığorta sistemində işləməyiblər. İcbari tibbi sığortanın bütün ölkə üzrə tətbiq olunmasına başlıca maneə məlumatların elektron mübadiləsi ilə bağlıdır.Düşünürəm ki, xəstəxanalarda vətəndaşların sığortalanması ilə bağlı qeydiyyat prosesi elə də çətinlik yaratmayacaq. Amma xəstəxanaların məlumatları Agentliyə elektron şəkildə ötürməsi və bizim ödənişi elektron qaydada həyata keçirməyimiz elə də asan məsələ deyil. Buna bir qədər vaxt lazımdır. Ona görə qərara gəldik ki, icbari tibbi sığortanın tətbiqi üçün pilot ərazilər seçək. Çünki bütün ölkə üzrə icbari tibbi sığortanın tətbiqinə başlasaq, bu, müəyyən çətinliklər yarada bilər. Biz bu prosesi tədricən, mərhələli şəkildə həyata keçirməyi düşünürük. Mingəçevir və Yevlaxdakı xəstəxanalar icbari tibbi sığorta sistemində işlərini qurduqdan sonra bu proses bütün ölkəni əhatə edəcək. Artıq 2018-ci ildən ölkənin əksər hissəsində icbari tibbi sığortanın tətbiqinə başlanılacaq.
- Əgər vətəndaş sığorta haqqını ödəyə bilməsə, o zaman necə olacaq?
- Ümumiyyətlə, iqtisadi fəal əhalinin sığorta haqqı ödəməsi çox vacibdir. Çünki yalnız bu halda icbari tibbi sığortanın baza zərfinin əhatə dairəsini genişləndirə bilərik. Ancaq sığorta haqqı ödəməyən vətəndaş müəyyən tibbi xidmətlərdən - məsələn, ilkin səhiyyə xidmətindən, təcili tibbi yardımdan, hər hansı təxirəsalınmaz əməliyyatdan pulsuz istifadə edə biləcək.
- "Tibbi sığorta haqqında” qanun indiki tələbləri tam şəkildə ödəyirmi? Qanunda hər hansı boşluq yoxdur ki?
- "Tibbi sığorta haqqında” qanuna əlavə və dəyişikliklər edilməsinə ehtiyac var. İcbari tibbi sığorta ilə bağlı yeni qanun qəbul olunmalı, yaxud mövcud qanuna əlavə və dəyişikliklər edilməlidir. Qanunvericiliyə dəyişikliklərlə bağlı hazırladığımız layihəni Nazirlər Kabinetinə təqdim etmişik.
- İcbari tibbi sığortanın Azərbaycan modeli formalaşıb?
- Dünyada icbari tibbi sığorta ilə bağlı çox model yoxdur. Əsasən iki model tətbiq edilir. Bunlardan biri sosial tibbi sığorta modeli, digəri isə milli tibbi sığorta modelidir. Bir çox Avropa ölkələrində sosial tibbi sığorta modeli tətbiq olunur. Bizim seçdiyimiz model daha çox sosial tibbi sığorta yönümlüdür.Dövlət bu sistemdə vətəndaşlarla birlikdə fəaliyyət göstərir. Yəni, iqtisadi fəal şəxslər sığorta haqqı ödəyərək icbari tibbi sığorta prosesində iştirak edir. Milli tibbi sığorta modelində cəmləşən vəsait isə dövlət büdcəsindən ayrılır. Yəni, dünyada gedən iqtisadi proseslər, qlobal böhranlar dövlətlərin iqtisadiyyatına, dolayısı ilə milli tibbi sığorta sisteminə təsir edir. Odur ki, hazırda sosial tibbi sığorta modeli ən dayanıqlı model hesab edilir.
-İcbaritibbi sığortanın tətbiqindən sonra orqan köçürülməsi əməliyyatlarımümkün olacaq?
- İlk illərdə orqan köçürülməsi əməliyyatları nəzərdə tutulmayıb.
- Tibbi sığortanın hansı paketlər (qızıl, gümüş) şəklində olacağı müəyyənləşibmi?
- İcbari tibbi sığortanın baza zərfi hazırlanaraq Nazirlər Kabinetinə təqdim edilib. Paketlərin qızıl, gümüş olması daha çox özəl sektorda olan məsələdir. Biz bütün vətəndaşlara bir baza zərfi əsasında tibbi xidmətlər göstərəcəyik.
- Azərbaycanın səhiyyə sistemi-həkimlər, xəstəxanalar icbari tibbi sığortanın tətbiqinə nə dərəcədə hazırdır?
- Vətəndaşlar buna tam hazır olmadığı kimi, dövlət xəstəxanaları da buna tam hazır deyil. Bu, normaldır. Agentlik olaraq səhiyyə işçiləri üçün təlimlər təşkil edəcəyik. Agentliyin əsas məqsədi sığortalıların keyfiyyətli, yüksək səviyyədə və operativ xidmət almasını təmin etməkdir. Ona görə də icbari tibbi sığorta tətbiq ediləndə bizim tibb müəssisələrindən keyfiyyətli xidmət, həkimlərin peşəkarlığı, operativlik və sair kimi tələblərimiz olacaq.İcbari tibbi sığortanın tətbiqi dövlət xəstəxanaları arasında rəqabət mühiti yaradacaq. Rəqabət olan yerdə keyfiyyət artır. Amma bu rəqabət qiymət üzərində deyil, göstərilən xidmətlər, həkimlərin biliyi, vətəndaşların sağlamlıq durumlarını bərpa etmələri səviyyəsi əsasında qurulacaq.
- Bu prosesdə dövlətlə yanaşı özəl xəstəxanaların iştirakı da nəzərdə tutulub?
- Biz düşünürük ki, icbari tibbi sığortanın əhatə dairəsi genişləndikcə özəl xəstəxanaların da prosesdə iştirakı genişlənəcək. Sığorta olunanlar dövlət xəstəxanalarında göstərilməyən tibbi xidməti özəl xəstəxanalarda ala biləcəklər. Əsas məqsədimiz odur ki, vətəndaşlara keyfiyyətli tibbi xidmət göstərilsin. İcbari tibbi sığorta prosesində bütün rayonlar üzrə dövlət xəstəxanalarının hər biri, özəllərdən isə yalnız geniş profilli xidmət göstərən tibb müəssisələri iştirak edəcəklər. İcbari tibbi sığortanın baza zərfi əsasında xidmət göstərəcək xəstəxanaları müəyyən edilmiş meyarlar əsasında seçəcəyik.
- İcbari tibbi sığorta ilə bağlı tibb müəssisələrinin akkreditasiya prosesinə nəzarət hansı quruma həvalə olunacaq?
- Agentliyin Əsasnaməsinə əsasən biz akkreditasiya prosesində iştirak edə bilərik. Amma bu, Səhiyyə Nazirliyinə aid olan məsələdir. Bizim əsas prioritetimiz icbari tibbi sığortanın baza zərfini və tibbi xidmətlərin vahid qiymət cədvəlini müəyyən etmək, o cümlədən qanunverici bazaya əlavə və dəyişikliklərlə bağlı təkliflərimizi hazırlamaq idi. Qısa müddətdə bu sənədləri hazırlayıb Nazirlər Kabinetinə təqdim etmişik. İqtisadi fəal və qeyri-iqtisadi fəal əhalinin sayı ilə bağlı müəyyən hesablamalar aparmışıq.
- Vəsaitlərin toplanması ilə bağlı fond artıq yaradılıb?
- İcbari tibbi sığortanın tətbiqi zamanı iqtisadi fəal olmayan əhalinin sığorta haqqı dövlət tərəfindən ödəniləcək. İqtisadi fəal əhalidən isə sığorta haqqı toplanacaq. Bu məqsədlə Agentliyin tərkibində vəsaitlərin toplanması üçün fond yaradıla bilər və yaxud vəsaitlərin toplanması başqa yollarla da tənzimlənə bilər.Vəsaitlərin fondda və ya hesab şəklində toplanması texniki məsələdir. Fondun yaradılması ilə bağlı təkliflər hökumətə təqdim edilib.
- Stasionar müalicə üçün dərmanların xidmət paketinə daxil edilməsi haqda rəy formalaşmışdı. Ambulator müalicənin dərman təminatının xidmət paketinə daxil edilməsi haqda müzakirə aparılırdı. Bu məsələ həll olundumu?
- İlkin mərhələdə xidmət zərfinə yalnız stasionar müalicə üçün dərmanları daxil etməyi planlaşdırırıq.
- "Ailə həkim”i necə fəaliyyət göstərəcək, onların sayı nə qədər olacaq və xidmətləri nədən ibarət olacaq?
- Səhiyyə sistemi ilkin səhiyyə, ambulator və stasionar xidmətdən ibarətdir. Hazırda Səhiyyə Nazirliyi ilə ilkin səhiyyə xidməti institutunun – "ailə həkimi”nin Azərbaycanda daha da inkişaf etdirilməsi ilə bağlı danışıqlar aparılır. Əhalinin sayına əsasən, "ailə həkimi” müəyyən olunacaq. Dünya standartlarına görə, bir "Ailə həkimi”nə 2 min vətəndaş düşür. Səhiyyə Nazirliyinin normativ aktlarında da 2 min nəfərə 1 ailə həkiminin olması məsələsi var. Həmin 2 min nəfər "Ailə həkimi”nin sığortalı vətəndaşlarıdır. Onlar ilk müraciətlərini bu həkimə edəcək. "Ailə həkimi”nin vəzifəsi göndəriş yazıb pasienti ixtisaslaşmış həkimə yönəltməkdən ibarət deyil. Əlbəttə ki, ehtiyac olarsa, ailə həkimi xəstəni ixtisaslaşmış həkimə yönləndirə bilər. Lakin özü xəstəni müayinə və müalicə edəcək. Digər ölkələrdə "Ailə həkimi” hətta kiçik əməliyyatlar da edir. Azərbaycanda bu institut təzə yarandığı üçün kiçik də olsa əməliyyatların aparılması nəzərdə tutulmayıb. Əsas məqsədimiz odur ki, "ailə həkimi” ilk növbədə vətəndaşların tibbi xidmətlərə əlçatanlığını təmin etsin. Onu da deyim ki, icbari tibbi sığorta sistemində "ailə həkim”lərinə əlavə bonusların verilməsi planlaşdırılır. Bu, öncədən müəyyən edilmiş meyarlar əsasında həyata keçiriləcək. Məsələn, əgər "Ailə həkimi” 2000 min nəfəri bu meyarlar əsasında sağlam saxlaya bilirsə, onda onun ödənişi bir az artıq olacaq.
-Hazırda icbari tibbi sığortanın tətbiqi sahəsində görülən işlər hansı mərhələdədir?
- Agentlik oktyabrın 1-dən pilot rayonlarda - Mingəçevir şəhərində və Yevlax rayonunda hazırlıq işlərinə başlayacaq. Hazırlıq işləri çərçivəsində pilot ərazilərdə yaşayan əhalinin və tibb ictimaiyyətinin icbari tibbi sığorta haqqında maarifləndirilməsi, baza zərfi barədə məlumatlandırılması nəzərdə tutulur. Eyni zamanda, pilot ərazilərdə yaşayan əhalinin qeydiyyata alınmasına başlayacağıq və xidmət göstərəcək tibb müəssisələri ilə müqavilələr bağlanacaq.
banner

Oxşar Xəbərlər