Xədicə İsmayıl, sən kimsən?
2015-ci
ildə "Azadlıq" radiosunun keçmiş prezidenti Ceffri Qodmin "The
Boston Globe" qəzetində radionun müxtəlif ölkələrdəki bölmələrində çalışan
jurnalistlərlə bağlı sensasiya xarakterli bir məqalə ilə çıxış etmişdi. Qodmin
vaxtilə radionun Bakı bürosuna rəhbərlik etmiş Xədicə İsmayılın da sıralarına
daxil olduğu bu media nümayəndələrinin əslində jurnalist yox, ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat
İdarəsinin agentləri olduqlarını açıqlamışdı. O, jurnalistlərin MKİ tərəfindən
"verbovka" olunduğunu, onlardan milli dövlətlərə qarşı istifadə
olunduğunu açıq mətnlə dilə gətirmişdi. İndi Qodminin qələmə aldığı məqaləni xatırlayarkən, Azərbaycanda "beşinci
kolon" təmsilçilərinin ən "parlaq" simalarından biri olan X.
İsmayılın fəaliyyətinin nüvəsində hansı məqsədlərin yatdığı, onun bəzi
"araşdırmalarında" hansı mənbələrdən yararlandığı və bu cızma-qaraların
ərsəyə gəlməsində xarici xüsusi xidmət orqanlarının hansı rol oynadığı daha
parlaq cizgilərlə ifadə olunur.
Ermənilərlə çiyin-çiyinə...
Sirr deyil ki, Xədicə İsmayıl hər
platformada guya Azərbaycan hökumətinə müxalifətdə olduğunu iddia etsə də, əslində, xaricdən aldığı təlimatlar əsasında birbaşa dövlətə qarşı fəaliyyət göstərir. Ermənilərlə əməkdaşlıq etmək onun tərcümeyi-halından
qırmızı xətlə keçir. Elə yaxın tarixə qısa ekskurs edərək bir neçə məqamı
xatırlatmaqla bu anti-Azərbaycan yönümlü fəaliyyətin
müəyyən konturlarını görmək mümkündür.
Məsələn, Xədicənin 2014-cü ilin 24 sentyabr tarixində ATƏT-in Varşava bürosunun təşkil
etdiyi konfransda Dağlıq Qarabağ mövzusunda azərbaycanlı QHT təmsilçisinin çıxışı
zamanı ermənilərlə birlikdə ayağa qalxaraq arxasını çevirməsi yaddaşlardan
silinməyib. Yaxud cari ilin fevral ayında Avropa Parlamentinin
çexiyalı deputatı, qatı ermənipərəstliyi ilə tanınan Yaromir Ştetinanın dəstəyi
ilə keçirilən və əvvəldən axıradək Azərbaycan dövlətinin hədəf alındığı tədbirdə
də X. İsmayıl ermənilərin tezislərinə söykənən çıxışı ilə diqqət çəkdi. Və gələk,
mayın 3-də baş verən növbəti hadisəyə. Qısaca arayış verək ki, 3 May - Dünya Mətbuat Azadlığı günündə əl-Cəzirə
telekanalının ingilisdilli saytında Xədicə İsmayılın"Araşdırma
jurnalistikasının artan önəmi"adlı məqaləsi dərc edilib. Məqalədə Xədicə
İsmayıl yenə də ənənəsinə sadiq qalaraq Azərbaycan dövlətinin ünvanına əsassız
ittihamlar irəli sürüb, mövcud duruma adekvat olmayan uydurma fikirlər səsləndirib.
Bundan elə həmin saytda jurnalist Azər Həsrət "Dövlət maraqları ifadə
azadlığını sıxışdırırmı?" başlıqlı yazı ilə çıxış edib. Əl-Cəzirə hər iki
yazını fərqli mövqe kimi yayımlayıb. Azər Həsrət məqaləsində
Azərbaycanda medianın durumu ilə bağlı X.İsmayıldan fərqli mövqe ilə çıxış
edib. X. İsmayıl da dərhal şərh yazıb ki, Azər Həsrət hakimiyyətin sözçüsüdür.
Sitat: "Azərbaycan hakimiyyətinin sözçüsü mənə cavab verdi. Özü də o, Beynəlxalq
Mətbuat İnstitutu və başqa beynəlxalq qurumların adı altında kölgələnir"...
Xədicə İsmayılın bu reaksiyasından sonra erməni dəstəkçiləri
onun yazısından və şərhlərindən istifadə edərək, Azər Həsrətə və Azərbaycana
qarşı hücuma start verdilər. Bu "desant" dəstəsinin ən çox diqqət çəkənlərindən
biri isə Xədicənin erməni rəfiqəsi Eni Vandaryan oldu. O, özünün rəsmi
"tvitter" səhifəsində belə bir paylaşım edib: "Azərbaycan
hakimiyyətinə loyallığının əvəzində bu günlərdə İndoneziyaya səfərlə
mükafatlandırılan rejim tərəfdarı - qulluqçusu Azər Həsrətin yazısı"
Xədicənin qondarma
"erməni soyqırımı"nın fəal təbliğatçılarından olan vəkil Amal Kluni
ilə əməkdaşlığı da ayrıca bir müzakirənin mövzusudur.
Cılız bazar adamı...
İnsanlarda Xədicə ilə bağlı yaranmış assosiasiyalar müxtəlifdir. Kimə
görəsə qrantyeyən
jurnalist və hüquq müdafiəçisi, digərlərinə görə xarici kəşfiyyat orqanlarının
agenti olan Xədicəni bir çoxları ermənilərin
tezisləri əsasında fəaliyyət göstərən təxribatçı hesab edirlər. Və bu qrup düşünür ki, Xədicənin
ermənilərlə əməkdaşlığa hazır olması təəccüblü deyil. Çünki normal halda etik
baxımdan qəbuledilməz sayılan addımları atmaq Xədicəyə "bir qurtum su içmək"
kimi asandır. Bu "keyfiyyəti" X.İsmayılın
çoxlarında "cılız bazar adamı"
təsəvvürü yaratmasına səbəb olur. Ona görə də uzun illər eyni cəbhədə yer
aldığı, ötən ilin oktyabrında
isə "siyasi məhbus" məsələsində üz-üzə gəldiyi, hətta "ağılsız
ambisioz" adlandırdığı Əli Kərimli və Cəmil Həsənli ilə
4-5 ay sonra mitinqdə çiyin-çiyinə "poza verməsi" Xədicə üçün qətiyyən xəcalət çəkiləcək
bir nüans deyil. Yetər ki, maraqların uzlaşa biləcəyi bir nöqtə tapmaq mümkün
olsun. Xədicənin ermənilərlə mənafelərinin üst-üstə düşdüyü məqamlar isə,
görünür, yetərincədir.
Yeri gəlmişkən, X. İsmayılın ermənipərəst fəaliyyəti, onun
müvazinətinin anti-azərbaycançı mərkəzlərin "dirijor çubuğuna" bağlı olması sosial
şəbəkə istifadəçilərinin də kəskin tənqid
və qınağına səbəb olur. Sosial şəbəkələrdə, o cümlədən elə X.İsmayılın özünün səhifələrində
bununla bağlı çoxlu sayda şərhə rast gəlinir. "Facebook"da yaradılmış "5-ci kolon"
adlı səhifədə Etibar Etibarlı adlı sosial şəbəkə
istifadəçisi yazır: "… Dövlətə xəyanəti heç kimə bağışlamaq olmaz. Bu müstəqilliyi
qanımız bahasına qazanmışıq. Ancaq inanmıram ki, bu Xədicə İsmayılovanın
qanında erməni qanı olmasın".
Fuad Məmmədov adlı şəxs isə belə yazıb:
"Bizdə müxalifət yoxdur. Anti-Azərbaycan qüvvələrin xeyrinə işləyən şəxslər
var. Xədicə İsmayıl da onlardandı".
Gülhüseyn Yolçuyevin yazdığı şərhlərdə
bu fikirlər yer alıb: "Mənə maraqlıdır ki, bu Xədicə İsmayıl necə dolanır?
Maaşını xaricdən alır, yəqin ki... Ona görə də onların çaldığını oynayır. Əgər
erməniyə dayaq durubsa, daha başqa söz deməyə ehtiyac qalmır".
Xədicə İsmayıl hesabat verməkdən
niyə qorxur?
Sonuncu
şərhdən yola çıxaraq, doğrudan da maraqlı olan bir məsələyə toxunmağa ehtiyac
var. Əlbəttə, şəffaflıq
istənilən demokratik cəmiyyətlərdə başlıca şərtlərdən, açıq cəmiyyət quruculuğu
prosesində mühüm komponentlərdən biridir. Bu,
sadəcə, hüquqi tələb deyil, həm də mənəvi bir öhdəlikdir. Hər bir şəxs öz fəaliyyəti
ilə bağlı müvafiq strukturlara hesabat verməlidir. Bu mənada müəyyən ictimai
nüfuzu olan, cəmiyyətdə populyarlıq qazanmış şəxslər, siyasətçilər, jurnalistlər,
sənətçilər və digərləri daha geniş kontingent qarşısında məsuliyyət daşıyırlar.
Ona görə də cəmiyyətin bu insanlardan şəffaflıq tələb etməsi tamamilə normal
qarşılanmalıdır. Di gəl ki, Azərbaycanda bir qrup insan var ki, onlar hər kəsdən
şəffaf olmağı, cəmiyyətə hesabat verməyi umduqları halda, özləri bu yöndə
çağırışları süngü-bıçaqla qarşılayırlar. X.İsmayıl belələrindəndir.
Bəllidir ki, X.İsmayıl uzun
müddətdir fəal jurnalist kimi fəaliyyətini dondurub, rəsmi olaraq başqa bir işlə
də məşğul deyil. O zaman onun gəlir mənbəyi ilə bağlı suallar meydana çıxır.
Ola bilər ki, o, gəlirləri ilə bağlı hesabatı yalnız xarici donorlara
verir. Amma bu, Xədicəyə bu barədə sual ünvanlayanları təhqir etmək haqqı
vermir. Son bir neçə gündə onun sosial şəbəkələrdəki səhifələrində
müşahidə etdiyimiz reallıq bundan ibarətdir ki, nəinki digər vətəndaşlarımızın,
elə bəzi jurnalistlərin də X.İsmayıla yönəltdikləri sualların əksəriyyəti
cavablandırılmayıb, üstəlik sonradan həmin həmkarlarımız "bloklanıb".
Məsələn, jurnalistlər Fuad Hüseynzadə, Səbuhi Abbasov və
digərləri sözügedən mövzuda ünvanladıqları
suallara görə Xədicənin
qəzəbinə tuş gəliblər. X.İsmayıl ona gəlir mənbələri barədə ünvanlanan sadə sualları cavablandırmaq əvəzinə,
qarşı tərəfi təhqir etmək yolunu tutub: "Tvitterdə suallara cavab verib,
sonra blok etmişəm. İndi də blok edəcəm. Siz gedin, yiyəniz gəlsin, lütfən.
Uşaq-muşağa vaxt itirmirəm".
Plintusdan aşağı, plintusdan
yuxarı...
Həmkarlarımın bu suallarının cavabları bir
jurnalist kimi məni də maraqlandırdığı üçün Xədicənin "paylaşım"ının
altına rəy yazaraq onun fəaliyyətinə az-çox bələd olan şəxslərin əksəriyyətində
belə sualların yarandığını həmkarlarımızı "bloklamaq" əvəzinə onların
qoyduğu konkret suallara cavab verməyin daha uyğun olacağını qeyd etdim. Amma X.İsmayıl daşı ətəyindən yerə
qoymaq niyyətindən uzaq olduğunu, ondan şəffaflıq gözləyənlərin boşuna "xəyal
qurduğunu" digər şərhləri ilə sübuta yetirdi. O, qarşı fikirdə olan hər kəsi
ya hökumətin adamı, ya da "feykprofil", "troll"
adlandıraraq işin içindən çıxmağa cəhd edir. Bəzən isə etik normaları bir kənara
qoyaraq insanları təhqir etməkdən də çəkinmir. Xədicənin məntiqinə görə,
"5-ci kolon" təmsilçilərinə qarşı fikir söyləyən adamların "səviyyələri
plintusdan aşağıdır". Bəs görəsən,
Xədicənin "plintusdan yuxarı olan" səviyyəsi özünü nədə göstərib?
Məgər xarici xüsusi xidmət orqanlarından hazır material alıb onu öz adından araşdırma
məqaləsi kimi təqdim etmək səviyyənin yüksəkliyindən xəbər verir?
Ya da məhdud arsenalını öz dövlətinə, xalqına qarşı
işlətmək nə vaxtdan intellekt göstəricisi sayılır? Xarici donorlar qarşısında
boynubükük gəzən X.İsmayıl Azərbaycan ictimaiyyətinə hesabat verməyi niyə özünə
ar bilir?
Əminik ki, bu yazıda Xədicəyə ünvanlanan suallar da
cavabsız qalacaq.
Aqşin
ŞAHİNOĞLU