Videokonfranslar zamanı nələrə diqqət etməliyik?
Etik
davranış qaydaları, texniki təminat, geyim tərzi, arxa fon...
Qlobal
pandemiya zamanı Azərbaycan da daxil olmaqla bütün dünyadakı şirkət və təşkilatların
əksəriyyəti öz işçilərinə evdən işləməyi tövsiyə edib. Lakin evdə olarkən iş
prosesində yaxından iştirak etmək, iclas və iş görüşlərinin keçirilməsi o qədər
da asan deyil. İndiki dövrdə ən populyar və faydalı texnologiya videokonfrans
proqramlarıdır. Onlar ev şəraitində görülən işin effektivliyini maksimal dərəcədə
artıra bilir.Bəs gündəlik
iş fəaliyyətimizin vacib bir hissəsi olan videokonfranslarda hansı etiket
qaydalarına riayət etməliyik? Nəyə diqqət etməli, nə etməkdən çəkinməliyik?Hamıya məlumdur
ki, videokonfrans üçün düzgün geyim seçməyən insanlar tez-tez internet və
sosial şəbəkələrdə müzakirə olunur, hətta gülüş obyektinə çevrilirlər. Bəzi
hallarda geyim normal olsa da, videokonfransda iştirak edən şəxsin olduğu
mühitin biznes atmosferinə uyğun olmadığı gözə çarpır. Buna görə də sessiyada
iştirak edən əməkdaşların videokonfransın ümumi və etik qaydalarını, evin
konfrans üçün seçilən hissəsi və digər vacib amilləri bilməsi zəruridir.
"İkinci populyarlıq” dalğasını yaşayan
videokonfranslar”
Yeni texnologiyalar, telekommunikasiya və
innovasiyalar üzrə ekspert Cəlil Xəlilov deyir ki, COVID-19
pandemiyası dövründə hər birimiz yeni reallıqlara, yeni sosial normalara öyrəşmək
məcburiyyətində qaldıq: "İstər biznes, istərsə də dövlət qurumları öz gündəlik
fəaliyyətini yenidən formalaşdırmağa məcbur oldu. Təbii ki, bu həm də dünya
miqyasında baş verən proses idi. Azərbaycanda martın ortalarından karantin
rejimi tətbiq edilir və sosial distansiyanın saxlanması tələb olunur. Bu tələb şirkətlərə
işçiləri ofis, iş mühitindən uzaqlaşdıraraq gündəlik vəzifə və tapşırıqları evdən
görməyə vadar edib. Şirkətlər işçilər arasında effektiv kommunikasiya qurmağa
çalışırlar. Buna imkan verən ən geniş yayılmış alət, təbii ki,
illərdir istifadə etdiyimiz və hazırda "ikinci populyarlıq” dalğasını yaşayan
videokonfranslardır. Videokonfranslar həm daxildə toplantılar və ümumi məlumat
ötürülməsi, həm də tərəfdaş və müştərilər ilə sıx əlaqə qurmaq üçün yeni müstəviyə
çevrildi. Artıq aylarla evdən çalışdığımız mühitdə gündəlik videokonfranssız
özümüzü təsəvvür edə bilmirik. O, şirkətlər üçün şübhəsiz ki, standart ünsiyyət
alətinə çevrildi”.
"Smartfon kamerası daha tövsiyə olunandır”
Həmsöhbətimiz
deyir ki, videokonfransın uğurlu alınması üçün əsaslı şəkildə hazırlanmaq
lazımdır: "İlk növbədə internet bağlantınızı yoxlayın, mümkün qədər dayanıqlı və
stabil olmalıdır. Videokonfrans üçün münasib tətbiqi seçin. Hazırda dünyada bir
neçə məşhurlaşmış tətbiqlər mövcuddur (Zoom, Teams və s). Toplantıdan qabaq
hamıya konfransa keçid linkini paylaşın və əmin olun ki, qarşı tərəf bu tətbiq
barədə anlayışa malikdir. Videogörüntünü təmin edən qurğunu seçin. Bu sizin kompüterinizin
kamerası, smartfon kamerası ola bilər. Uzunmüddətli təcrübəyə əsaslanaraq deyə
bilərəm ki, smartfon kamerası daha tövsiyə olunandır. Başlamadan öncə bütün
texnikanı bir daha test edin”.
"Optimal məsafə 20-30 sm-dir”
Mütəxəssisin
sözlərinə görə, videokonfransda olduğunuz məkan çox vacibdir: "Təbii ki,
hamımız evdə olduğumuz vaxtda, ailəmizin digər üzvləri bizə mane ola bilər.
Bunun üçün əvvəlcədən toplantı keçirdiyinizi bildirin, sakit yer və ya otaq
seçin, orada sizə heç bir şey mane olmamalıdır. Videokonfrans zamanı xarici
görünüşünüz çox vacibdir. Bunun üçün mütləq təbii işıqlandırılmış otaq seçin.
Qaranlıq otaqda sizi görmək və ünsiyyətdə olmaq çətin olacaq. Mən həmişə tövsiyə
edirəm ki, pəncərəyə, Günəşə doğru oturasınız. Kameranızı elə yerdə yerləşdirin
ki, üzünüzlə bir səviyyədə olsun, məsafəni də elə tənzimləmək lazımdır ki,
ekranda kiçikləşdirilmiş görünməyəsiniz. Optimal məsafə 20-30 sm-dir. Təbii ki,
geyimə də fikir vermək lazımdır. Həmkarlarınız sizi ev paltarında görməyə hazır
deyil. İş paltarı daha məqsədəuyğundur”.
Sizə söz veriləndə, həmkarlarınıza yox, kameraya
baxın
Ekspert
deyir ki, videokonfrans zamanı iştirakçılara deyil, kameraya baxmaq lazımdır: "Danışmadığınız
vaxt mikrofonu səssiz, "mute” rejimdə saxlayın. Sizə söz veriləndə, çalışın
ekrandakı həmkarlarınıza yox, kameraya baxın. Bu, iştirakçılarla "göz təması” saxlayır
və sizə nitqinizdə daha yüksək etimadlılıq verir. Videokonfrans zamanı, çalışın
bütün digər işlərinizi kənarda saxlayın. Eyni zamanda, email yoxlamaq, digərlər
ilə yazışmaq, təbii ki, kobud davranış sayılır. Danışıq zamanı başqasının
sözünü kəsməyin, qulaq asın və danışığa əlavə dəyər qatın. Bu tövsiyələr,
ümidvaram ki, sizə uğurlu videokonfrans keçirməyə böyük kömək göstərəcək.
Hamımız çətin bir dövrdə yaşayırıq, yeni reallıqlara uyğunlaşmalıyıq və buna
baxmayaraq, işlərimizi uğurla davam etdirməliyik”.
"İnsanı geyiminə görə qarşılayıb, danışığına görə
yola salırlar”
Sosioloq Lalə Mehralı ilə videokonfranslarda etik normaları müzakirə
etdik. Müsahibimiz deyir ki, insanı geyiminə görə qarşılayıb, danışığına görə
yola salırlar: "Avropa ölkələrini özünə etalon kimi götürən insanlar üçün belə
xırdalıqlar əhəmiyyətsiz sayılır. Çünki biz çox rastlaşırıq. Özünü
postmodernist adlandıran bəziləri deyir ki, insan kölə deyil, və necə istəyir,
elə davranmalıdır. Yəni iclaslara, videokonfranslara istədiyi kimi qatılmaqda sərbəstdir.
İnsan istədiyi formada, istədiyi tərzdə danışmaq hüququna malikdir, amma
insanın danışığı, geyim tərzi onun mədəniyyətinin göstəricisidir. Məncə, istər
virtual, istərsə də canlı görüşdə insanın etikası onun danışığında, saç düzümündə,
geyimində özünü əks etdirir. Təbii ki, mən əgər işlə bağlı hər hansı
videokonfransa qoşuluramsa, digər iştirakçılara hörmət etməliyəm. Necə ki, iş
görüşməsinə saçımı daramadan, ev paltarında getmirəm, onlayn konfranslara da elə
qatılmalıyam. Onlayn konfranslarda mütləq bu etalonları gözləməliyik”.
Həmsöhbətimiz
deyir ki, onlayn dərsə qatılan bəzi şagirdlər belə, məktəb formalarını geyinərək
kompüterin qarşısında əyləşirlər: "Mən hətta pandemiya dövründə onlayn dərs keçən
şagirdləri müşahidə edərkən bir vəziyyətin şahidi oldum. Regionlardakı şagirdlər
xüsusilə diqqətimi çəkdi. Onlar onlayn dərsə qatılanda telefonun, kompüterin
qarşısında məktəb formasında otururdular. Bu, müəllimə və öz təhsilinə hörmətdən
irəli gəlirdi. İnsan özünə, qarşısındakına hörmət edirsə, onlayn görüşdə də
etik qaydalara əməl etməlidir. Məsələn, kimsə çıxış edirsə, mikrofonda onun
qulağına qab-qacaq və ya marçıltı səsləri gəlməməlidir. Bu qaydalara riayət etməklə
biz həm şəxsiyyətimizi əks etdirir, həm də qarşımızdakı həmsöhbətimizə hörmət qoyuruq”.
"Kamera aşağıdan çəksə, burnunuz böyük görünəcək”
Xarici
mütəxəssislər deyir ki, videokonfranslarda hər kəs bir-birini real həyatda
gördüklərindən daha yaxın məsafədən görür: "Müşahidələr göstərir ki,
videokonfranslarda qadınların və kişilərin saçları səliqəsiz, sanki yataqdan yeni
qalxmış kimi olur. Ancaq unutmayaq ki, videokonfranslarda hər kəs bir-birini
real həyatda gördüklərindən daha yaxın məsafədən görür. Buna görə də üz-üzə
görüşdüyümüz zaman, saçlarımıza, geyimimizə də xüsusi diqqət yetirməliyik.
Görüş başlamazdan əvvəl ekranda üzünüzün necə göründüyünü yoxlayın. Müvafiq məsafəni
və bucağı tapın. Kamera üzünüzü aşağıdan çəksə, burnunuz çox böyük görünəcək.
Kameranı çox yaxınlaşdırsanız, üzünüz deformasiya olacaq. Çox uzaqlaşsanız,
görüşü uzaqdan izlədiyiniz təəssüratı yaradırsınız”.
Onlayn görüşdə arxa fon...
Həmçinin
onlayn görüş zamanı arxa fon çox əhəmiyyətlidir: "Kamera yalnız üzünüzü deyil,
yaşadığınız mühiti də fonda göstərir. Arxa fon üzünüz və geyiminiz kimi, şəxsiyyətinizin
bir hissəsidir. Arxa fonun çox diqqət cəlb etmədiyi bir yer seçin ki,
iştirakçıların diqqəti yalnız sizə yönəlsin. Ətrafınızda bu şərtlərə cavab verə
bilmirsinizsə, virtual bir fondan istifadə edin. Videozəng proqramlarının çoxu
virtual fon şəkillərini təmin edir. Proqramın təmin etdiyi fotoşəkillərdən və
ya şəxsiyyətinizi əks etdirən digər bir şəkildən istifadə edə bilərsiniz.
Virtual fondan istifadə etməyin vacib bir faydası odur ki, kamera arxanızda təsadüfən
ola biləcək insanları göstərmədən yalnız üzünüzü əks etdirir.
Aygün
ƏZİZ