Vətəndaşa sağlamlığı ilə bağlı rahatlıq gətirəcək sistem
"2019-cu
ildən icbari tibbi sığorta sisteminin bütün ölkədə tətbiqindən danışmaq olar”. Bunu
jurnalistlərə Milli Məclisin deputatı
Musa Quliyev bildirib: "Mingəçevir və Yevlaxda aparılan pilot
layihələr göstərir ki, Azərbaycanda icbari tibbi sığorta sisteminin tətbiqini
davam etdirmək olar. Gələn ildən onun əhatə dairəsinin genişlənəcəyi gözlənilir".
Millət
vəkili əlavə edib ki, ümumilikdə icbari tibbi sığorta sisteminin özünü doğrultması
üçün 4-5 il vaxt lazımdır: "Bu, elə də asan proses deyil. Artıq iki ildir ki,
hökumət bununla əsaslı şəkildə məşğul olur.
Dünya təcrübəsində də icbari tibbi sığortanın tam oturması üçün 4-5 il
vaxt tələb olunur. Bu mənada, 2019-cu ildə artıq bütün ölkədə tətbiq etməyə
başlasaq, 2024-cü ilə qədər əsaslı, tam oturuşmuş bir sistem əldə edə bilərik.
Əsas odur ki, prezident bu barədə sərəncam verib. Qanuna əlavə və dəyişikliklər
hazırlar. Nazirlər Kabineti bu işə çox ciddi nəzarət edir. İcbari Tibbi Sığorta
Agentliyi kifayət qədər uğurlu fəaliyyət göstərir. Dünya təcrübəsini və bu sistemi bilən savadlı gənc
kadrlarla təmin olunub”.
M.
Quliyev icbari tibbi sığortanın maliyyələşdirilməsindən də danışıb: "İcbari
tibbi sığortanın maliyyələşməsi əsas iki mənbədən olacaq. Həm dövlət
büdcəsindən, həm də işləyən adamların əmək haqqından müəyyən faiz tutularaq
maliyyələşdiriləcək. Əsas problem odur ki, biz pilotu yalnız dövlət büdcəsindən
maliyyələşdiririk. Yaxşı olardı ki, gələn ildən pilotun həm dövlət büdcəsi
qanadı, həm işə götürən və işçi qanadı da fəaliyyət göstərərdi. Biz o zaman
görərdik ki, sığorta sahəsində hansı problemlərimiz, çatışmazlıqlarımız var. Eyni
zamanda işçilərin qeydiyyatının daha da
optimallaşdırılması lazımdır. Leqallaşma prosesi genişlənməlidir. Çünki bəzi
işçilər müqavilə bağlamadan, qeydiyyata düşmədən işlədilirlər. Həmçinin kənd
yerində yaşayan, fermer təsərrüfatı ilə məşğul olan vətəndaşlarımızın sığortaya cəlbi mexanizmləri
olmalıdır. Bundan sonra institutsional dəyişikliklər olacaq. Maliyyələşmə
üsulunun dəyişməsi ilə əlaqədar olaraq. Çox güman ki, ailə həkimi institutunu
daha da genişləndirəcəyik. Ən əsası odur ki, bu işə kifayət qədər hazır olan
maddi texniki bazamız var. İcbari tibbi sığortanın pilot şəklində davam
etdirilməsi növbəti ilin büdcəsində də nəzərdə tutulub”.
Məsələ
ilə bağlı rəsmi şəxslərin və mütəxəssislərin rəylərini öyrəndik. Nazirlər Kabineti yanında İcbari Tibbi
Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin direktoru Zaur Əliyev bildirdi ki, növbəti ilin əvvəlində də icbari
tibbi sığortanın coğrafi ərazisinin genişləndirilməsi nəzərdə tutulur: "Təbii
ki, gələn ildən başqa rayonların da əlavə olunması istisna deyil. Hazırda
konkret hansı rayon və ya bölgə olacağını deyə bilmərəm. Bizim məqsədimiz bu
işi tədricən, mərhələli şəkildə həyata keçirək. Həmçinin maliyyə mənbələri də
müəyyənləşdirilməlidir ki, bu iş uğurla həyata keçirilsin”.
Müsahibimiz
həmçinin qeyd edib ki, növbəti ildə icbari tibbi sığorta sisteminin tətbiqi
üçün baza zərfinin təkmilləşdirilməsi məsələsinə baxıla bilər: "Baza zərfində
dərman təminatının olmamağı əhali üçün müəyyən çətinliklər yaradır. Ona görə də
növbəti il üçün ambulator müalicə üzrə dərman təminatının - həyat üçün ən vacib
dərmanların zərfə daxil edilməsi nəzərdə tutulur. Artıq bu istiqamətdə
qiymətləndirilməyə başlanılıb".
Agentliyin
direktoru bildirib ki, 2017-ci ildən Azərbaycan icbari tibbi sığorta sisteminin
tətbiqinə başlayıb: "Biz belə qərara gəldik ki, Azərbaycanda icbari tibbi
sığorta sistemi sosial həmrəylik prinsiplərinə söykənərək, universal tibbi
təminat əsasında qurulsun. Baza zərfinə bütün tibbi xidmətlərin 70 faizə
yaxınını daxil etdik. Nəticələr göstərir ki, vətəndaşların tibbi xidmətlərə
əlçatanlığı yüksəlib. Bu ilin sonunda nəticələri analiz edəcək və növbəti
addımlarımızı müəyyənləşdirəcəyik".
Tibb üzrə ekspert Adil Qeybulla bildirdi
ki, icbari tibbi sığortanın
tətbiqinin ilkin mərhələsində müəyyən
çətinliklər yaşana bilər: "Amma bu işi
həyata keçirməmək üçün elə də ciddi problemlərin, maneələrin olduğunu
düşünmürəm. Yəni bunu 2018-ci ildə də, 2019-cu ildə də etmək olar. Müəyyən mexanizmlər
yaratmaqla, bunu bacarmaq olar. Qardaş
ölkə Türkiyədə də bu məsələ mərhələli şəkildə həyata keçirilib. Yəni 2000-ci
ildə icbari tibbi sığortanın həyata keçirilməsində bir hissə vətəndaşın, bir
hissə də dövlətin üzərində idi. Biz də bu sxemlə keçə bilərik. İlk olaraq kateqoriya müəyyənləşməlidir. Birinci
kateqoriyaya doğuş və təxirəsalınmaz yardımlar daxil olunmalıdır.
Məsələn, kəskin cərrahi xəstəliklər, travmalar və s. Planlı əməliyyatlı ikinci
kateqoriyaya salmaq olar. Estetik əməliyyatlar heç bir kateqoriyaya aid edilmir”.
Ekspert ödəmə
mexanizmi məsələsinə də toxundu: "Xərcin 20 faizini vətəndaş, qalanını dövlət
ödəyir. Ölkədəki xəstələrin sayını nəzərə alsaq görərik ki, bütün əhalini əhatə
etmək imkanı yoxdur. Yəni təxminən 4 milyarda yaxın vəsait lazımdır. Düşünürəm
ki, ölkənin iqtisadi inkişafı artdıqca, bütün əhalini təmin etmək olar. Həmçinin
fəaliyyət sahəsini də genişləndirmək olar. Dövlətin dəstəyi vətəndaşa sağlamlığı ilə bağlı xeyli rahatlıq
gətirər”.
Günel Azadə