Türkiyə - Almaniya gərginliyi səngimir
Türkiyə
ilə Almaniya arasında münasibətlər kəskinləşməkdə davam edir. Qardaş ölkənin
xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu Türkiyənin Almaniya mənşəli şirkətlərə
qarşı istintaq başlatdığı ilə bağlı iddialara toxunub. Almaniya mənşəli
şirkətlər haqqında istintaq başladıldığına dair iddiaları təkzib edən XİN rəhbəri
Mövlud Çavuşoğlu "xarici şirkətlərin hamısına üstünlük veririk. Həm millət, həm
dövlət olaraq sahib çıxırıq” deyə bildirib.
Türkiyə
iləAlmaniya arasında yaşanan prosesə toxunan XİN rəhbəri "gərginlik
aprelin 16-da keçirilən referendumdan əvvəl başlayıb. Türkiyəli siyasətçilərə
qarşı atılan addımlar, Türkiyəyə qarşı keçirilən qaralama kampaniyaları, Fətullahçıterror
təşkilatı mənsublarının Almaniyaya sığınması, PKK-çıların Almaniyada sərbəst hərəkət
etməsi, pul toplaması, fəaliyyət göstərməsi kimi arada gərginliyə səbəb olacaq
məsələlər var” deyib. Türkiyəyə istiqamətli təhdidlərə dövlət ciddiyyəti
çərçivəsində qiymətləndirilərək lazımlı cavabın veriləcəyini ifadə edən xarici
işlər naziri bildirib ki, Almaniya Türkiyədən terror cinayəti şübhəsi nəzarətə
alınan və ya həbs olunan şəxslərin məhkəməyə çıxarılmamalarını və dərhal
sərbəst buraxılmalarını tələb edir: "Bu qəbuledilməzdir. İki ölkə arasında son
dövrdə güvənsizliyin yaranmasının yeganə səbəbi Almaniyanın ikili standartlara
əsaslanan rəftarıdır. Almaniya bir tərəfdən dövlətimizin əleyhinə fəaliyyət göstərən
PKK və FETÖ kimi terror təşkilatlarının üzvlərinə ev sahibliyi edir, bir
tərəfdən də ölkəmizdə terror cinayəti günahından nəzarətə alınan və ya həbs
olunan şəxslərin mühakimə edilməməsini, onların azad buraxılmasını istəyir.
Bunlar qəbul edilə bilməz tələblərdir”.
Baş
nazir Binəli Yıldırım isə Ankarada jurnalistlərin Berlin rəhbərliyi ilə yaşanan
gərginliyə dair suallarını cavablandırıb. Türkiyə ilə Almaniyanın strateji
tərəfdaşlar olduğunu ifadə edən baş nazir bildirib ki, "Almaniya PKK, FETÖ kimi
terror təşkilatlarının üzvlərinə ev sahibliyi edir. Bu sahədə lazımlı
tədbirlərin həyata keçirilməsini istəyirik. Türkiyə beynəlxalq qanunlara
əsaslanaraq bunu tələb edir”. XİN rəhbəri kimi, Binəli Yıldırım da Almaniya mənşəli
şirkətlər haqqında istintaq başladıldığına dair iddiaları təkzib edib. O, "belə
iddialardan imtina edilməlidir. Türkiyə etibarlı bir ölkədir. Almaniya nə qədər
etibarlı isə, Türkiyə də o qədər etibarlıdır. Terrorla qorxudaraq insanların
küçəyə çıxmalarının qarşısını almaq ancaq terroru sevindirər. Aramızdakı
məsələləri danışaraq həll edə bilərik”, - deyə bildirib.
Öz
növbəsində, Ankara Cumhurbaşkanlığı Sarayında təşkil edilən mətbuat
konfransında gündəmlə bağlı jurnalistlərin suallarını cavablandıran İbrahim Kalın
Almaniya xarici işlər naziri Siqmar Qabriyelin "Türkiyəyə gələn Almaniya
vətəndaşlarıetibarda deyil” şərhini şiddətlə qınadıqlarını bildirib: "İllərdir
Türkiyəyə Almaniya vətəndaşları gəlir. Biz alman turistlərini də daha çox
görmək istəyirik burada. Onların can və mal təhlükəsizliyi bizim
başucalığımızdır. Almaniya siyasətçilərinin bu cür şərhləri ölkələrində
yaxınlaşan seçkilərə istiqamətli daxili siyasətə investisiya düşüncəsi daşıyır.
Almaniyada bu, bir dəb halına gəlib. Türkiyənin adı ilə oynamaqla özlərinə xal
toplamağa çalışırlar. Onların bu ağılsız düşüncədən qurtulmaları lazımdır”.
Rəsmi
Berlin isə bəyan edib ki, "Türkiyənin davranışı qəbuledilməzdir. Almaniya öz
vətəndaşlarını və şirkətlərini qorumağa borcludur, ancaq Ankarayla da güclü
münasibətləri saxlamaq istəyir”. Bunu Almaniya kansleri Angela Merkelin işlər
idarəsinin rəhbəri Peter Altmaier bildirib.O, "Bild am Sonntag” qəzetinə
deyib ki, iki həftə öncə Türkiyə biri alman olmaqla, altı insan haqları fəalını
saxlayıb, bundan sonra NATO müttəfiqləri arasında münasibətlər pisləşib. "Bu
böyük və vacib ölkəylə yaxşı münasibətlər istəyirik, ancaq bu, yalnız Türkiyə
hüququn aliliyinə hörmət qoyan ölkə kimi qalarsa, mümkündür”, – deyə Röyters informasiya
agentliyi məmura istinadən yazıb. Qeyd edək ki, türk-alman jurnalistin həbsi,
Türkiyədəki bazadan alman əsgərlərin çıxarılmasından sonra iki ölkənin
münasibətləri onsuz da gərgin idi. Altmaier deyib ki,Berlin alman insan
haqları fəalı Peter Steudtner və jurnalist Deniz Yücelin azad olunmasını
istəyir, çünki onların həbsinə heç bir səbəb görmür. Onun sözlərinə görə,
hökumət həmin şəxsləri konsulluq xidmətiylə təmin etməyə, Türkiyə hökuməti, Ərdoğanla
danışmağa çalışır.
Almaniya
prezidentiFrank-Walter SteinmeierZDF televiziyasına bildirib ki, bu
ölkədəki türk diasporu Ankarayla münasibətlərin "çox vacib” olduğunu göstərir
və illər boyunca qurulmuş körpülərin dağılmasından ən çox onlar əziyyət
çəkirlər. Avropa Parlamentində mühafizəkar bloka rəhbərlik edənManfred Veberisə
"Der Tagesspiegel” qəzetinə deyib ki, Türkiyə Aİ-dən və onun dəyərlərindən
uzaqlaşır:"Lap əvvəldən illüziya olan üzvlük danışıqları tamamilə
dayandırılmalıdır”. "Bild am Sonntag” qəzeti üçün keçirilmiş sorğu isə
almanların çoxunun Berlinin Türkiyə siyasətindən məmnun olmadığını üzə çıxarıb.
Rəyi soruşulanların 76 faizi deyib ki, hökumət özünü Ərdoğandan müdafiə etmir,
12 faizsə bununla razılaşmayıb. Bazar günü açıqlanmış sorğu onu da üzə çıxarıb
ki,almanların 49 faizi daha Türkiyəyə tətilə gedə bilməyəcəyini düşünür.
44 faizsə düşünür ki, gedə bilər.
Almaniya
Ticarət Palatasında (DIHK) xarici ticarət rəhbəri "Welt am Sonntag” qəzetinə
deyib ki, ikitərəfli münasibətlərdə gərginlik alman şirkətləri üçün qeyri-müəyyənlik
yaradır və ticarətin həcmini 2 milyard avroyadək (2.3 milyard dollar) azalda
bilər.
Öz
növbəsində "Economist” yazır ki, aylarla davam edən diplomatik didişmədən sonra
Almaniyanın səbir kasası daşıb.
Azər
NURİYEV