Turizm şirkətlərinə nəzarət üçün yeni təklif irəli sürülür
Ölkədə turizm fəaliyyəti üçün lisenziyanın verilməsi ləğv edildikdən
sonra Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi hotel və turizm şirkətlərinə nəzarət etmək
üçün yeni təklif irəli sürür. Nazirliyin Turizm şöbəsinin müdiri Aydın İsmiyev
Trend-ə bildirib ki, hazırda turizm müəssisələrinin fəaliyyət göstərməsi üçün
lisenziya verilmir.
Onun sözlərinə görə, 2 il bundan əvvəl - dövlət başçısının sərəncamı
ilə turizm müəssisələrinə lisenziya verilməsi dayandırılana qədər Azərbaycanda
260 turizm şirkəti var idisə, indi onların sayı xeyli çoxalıb: "Hesablamalarımıza
görə, onların sayı 400-dən çoxdur. Biz müxtəlif qurumlar vasitəsi ilə - vergi
orqanlarından öyrənirik ki, yeni şirkətlər açılıb. Ona görə də dövlət
tərəfindən onlara hansısa formada nəzarət edilməlidir".
A.İsmiyev qeyd edib ki, bu nəzarəti Dövlət Turizm Reyestri yaratmaqla
təmin etmək olar. Onun sözlərinə görə, belə bir təcrübə müxtəlif dünya
ölkələrində var: "Turizm müəssisələrinin fəaliyyətinə nəzarət etmək üçün
müxtəlif ölkələrdə Dövlət Turizm Reyestri yaradılır. Həmin ölkədə fəaliyyət
göstərən turizm şirkətləri, hotellər, bələdçilər bu reyestrə mütləq şəkildə
daxil olmalıdırlar. Azərbaycanda da belə bir təcrübəni tətbiq etmək olar".
Qeyd edək ki, Azərbaycan Prezidentinin 19 oktyabr 2015-ci il tarixli
"Sahibkarlıq fəaliyyətinin xüsusi razılıq (lisenziya) tələb olunan
növlərinin sayının azaldılması, xüsusi razılıq (lisenziya) verilməsi
prosedurlarının sadələşdirilməsi və şəffaflığının təmin edilməsi haqqında”
Fərmanının icrasına uyğun olaraq, mehmanxana və turizm fəaliyyətlərinə xüsusi
razılıq (lisenziya) verilməsi dayandırılıb.
Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin
rektor əvəziEldar Aslanov "Kaspi”yə açıqlamasında bildirdi ki,
lisenziyalar ləğv olunandan sonra turizm şirkətlərinin
sayı vergi uçotuna görə çoxalıb. Bu, məsələnin müsbət tərəfidir, amma digər tərəfdən
turizm xidmətinin keyfiyyəti və təhlükəsizlik məsələsi dövləti narahat etməyə
bilməz: "Həm Azərbaycan vətəndaşlarını xarici ölkəyə aparan şirkətlər, həm də
xaricdən ölkəyə turist gətirənlərin öhdəliklərinə nə dərəcədə əməl etmələri,
keyfiyyətli xidmət təklif etmələrinə dövlət adına Mədəniyyət və Turizm
Nazirliyinin əmin olmasını hər halda normal qarşılamaq lazımdır. Bunu nəzarət
yox, sadəcə olaraq tanıma adlandırmaq olar. Dövlətin məlumatı olur ki, ölkədə
hansı təşkilatlar hansı məhsulları hansı coğrafiyalarda hansı ölkənin turistlərinə
təqdim edirlər. Bir il bundan əvvəl Azərbaycan turistlərini Gürcüstana aparmış
turizm şirkəti iflas etmişdi və nə qədər turistimiz orda qalmışdı. Bir neçə il
bundan əvvəl Rusiyanın böyük turizm şirkəti eyni aqibəti yaşamışdı. Avropada
çoxlu sayda rus turisti qalmışdı. Rusiya hökuməti həmin turistləri ölkəyə gətirmək
üçün işə qarışdı. Belə xoşagəlməz halların qarşısını almaq, turist təhlükəsizliyini
geniş mənada təmin etmək üçün belə bir monitorinq qeydiyyat sisteminin olması
arzuolunandır”.
E.Aslanov deyir ki, yeni turizm haqqında qanun layihəsində Dövlət
Turizm Reyestrinin yaradılması məsələsi də var. Bu, "ASAN xidmət”in nəzdində
olan onlayn bir qeydiyyatdır: "Dövlət, dövlətin marketinq siyasətini həyata
keçirən Bakı Təbliğat Bürosu, yaxud sərgilərdə təmsilçilik edən Azərbaycan pavilyonlarını
təşkil edən nazirlik strukturları tərəfindən təqdim, təbliğ olunmasını, xidmətləri
haqda onların məlumatlı olmasını istəyən şirkətlər özləri haqda məlumatı sistemə
daxil etməlidirlər. O şirkət hardadır, harda formalaşıb, nə qədər işçisi var,
hansı məhsullar təqdim edir, beynəlxalq, yoxsa yerli turistlərlə işləyir. Bütün
bu məlumatları sistemə daxil etməsi arzuolunandır”.
Müsahibimiz qeyd etdi ki, şirkətlər istəməsələr, həmin sistemə daxil
olmaya bilərlər. Seçim özlərinindir, daxil olmadıqları halda, hər hansı cərimə,
cəza mexanizmi də yoxdur: "Necə ki, indi ölkədə bir çox otellərin ulduzu
yoxdur. Onlar ulduz dərəcəsini almayıblar, sertifikatlaşmayıblar. Ölkədə 600-ə
yaxın otel var və onlardan bir qisminin ulduzu var. Təəssüf ki, bəzən ulduz dərəcəsi
almayanlar özlərini hansısa ulduzlu otel kimi təqdim edirlər. Onlara qarşı cəza
tədbiri görmək üçün əldə heç bir mexanizm yoxdur. Turist də öz təcrübəsindən
çıxış edərək həmin ulduza uyğun xidmət görməyəndə mübahisə etməyə başlayır.
Sonda isə günahkar bu işə məsul olan dövlət orqanı qalır. Ona görə haqlı bir təklifdir
ki, turizm sektorunun inkişafında keyfiyyətə cavabdeh bir qurum olaraq
nazirliyin əlində müəyyən rıçaqlar olsun, bilsinlər ki, turizm bazarında
oyunçular kimlərdir və onlar necə işləyirlər? Turistlərə keyfiyyətsiz xidmət
göstərənlərin isə bir cəzası, yaxud öhdəliyi olmalıdır. Dünya təcrübəsində də
bu var. İnkişaf etmiş dünya ölkələrinin bir çoxunda bu işə həmin sahələrin peşə
birlikləri nəzarət edir. Otelçilər, restoranlar, bələdçilər və s. birliklər bu
nəzarəti aparır. Bizdə də turizm sahəsi 20 ildən çoxdur ki, dövlətin əsas siyasət
sahələrindəndir. İnkişaf sürətlə gedir, amma biz hələ o səviyyəyə gəlib
çatmamışıq ki, bu sektorda bütün proses və qaydaları tam ləğv edək və kim necə
istəyir, vergidə uçota durub xidmət göstərsin”.
Azərbaycan Turizm Assosiasiyasının
sədriNahid Bağırov deyir ki, lisenziyanın ləğvi gözəl
addım idi, müsbət tərəfləri də oldu. Onun sözlərinə görə, hazırda 400 yox, 700-dən yuxarı turizm şirkəti kimi fəaliyyət göstərən
qurumlar yaranıb. Amma bu dəyişiklikdən sui-istifadə edənlər də var: "Bəzi
turizm şirkətlərinin dələduzluqla məşğul olması faktı da aşkarlanıb. Yerli
turistlər səyahət putyovkası alıb, hansısa ölkəyə getmək istəyirlər. Bəzən ən
yaxşı halda hava limanında məlum olur ki, əllərində olan kağızlar, bilet
bronları saxtadır. Bəzən gedirlər başqa ölkəyə, orada bilinir ki, onların otellərinin
pulu ödənilməyib. Əldə olan çeklər isə adi kağız qədər hüquqi əhəmiyyətsizdir.
Lisenziya ləğv olunandan sonra yüzlərlə belə şikayətlər olur. Ölkəyə gələn
turistlərin də aldadılması halı olur. Burada olan, adını turizm şirkəti qoyan dələduzlar
onların pulunu alırlar, amma söz verdikləri xidməti təqdim etmirlər. Bir neçə
belə hal olub ki, xaricdən ölkəyə gələn turistlər də bura gələndə məlum olur ki
otellərinin pulu ödənilməyib. Bu da çox pis haldır, ölkənin turizm imicinə xələl
gətirən amillərdir. Bunlara yol vermək olmaz”.
N.Bağırov bildirdi ki, əslində lisenziyasız fəaliyyətin tərəfdarı
olsaq da, proseslər müəyyən nəzarət olmasını tələb edir: "Dövlət Turizm
Reyestrinin olması alqışlanmalıdır. Əslində biz deməliyik ki, liseyziyanın ləğv
olunması gözəldir, reyesteri istəmirik. Amma bu gün elə hala gəlib çıxmışıq ki,
öz tərəfimizdən nazirə müraciət edib lisenziya olmasa da, turizm reyestrinin tətbiq
edilməsini xahiş edirik. Dövlət tərəfindən bu mexanizm yaradılmalıdır. Yay
mövsümü başlayır, bu mövsümdə belə hadisələr çoxalacaq. Dünyanın hər yerində
belə bir praktika var”.
Aygün