Təmkini “Xudafərin”dən keçirərək, milliyə aparan yol - Portret
Azərbaycan futbol ölkəsi deyil. Çox təəssüf ki, ölkəmizdə son illərdə
futbola yatırılan investisiyalar, yaradılmış şərait bu gerçəyi dəyişmir. "Qarabağ”
son vaxtlar öz uğurları ilə yerli futbolsevərləri sevincə qərq etsə də, eyni
sözləri ölkənin əsas komandasına aid etmək olmur. Millimiz DÇ-2018-in seçmə
mərhələsinə inamlı başlasa da, sonradan əldə etdiyi ardıcıl məğlubiyyətlərlə
ənənəvi 5-ci pilləyə kimi gerilədi. Lakin son seçmə mərhələdə millinin əsas
heyət üzvünə çevrilən bir neçə gənc oyunçu azarkeşlərin qəlbində ümid çırağı
yandırdı.
Futbol komanda idman növüdür. Burda fərqlənmək, diqqət mərkəzinə
düşmək fərdi idman növlərindən qat-qat çətindir. Fərqlənmək üçün həm ümumi
ansambla uyğunlaşmalı, həm də, meydandakı üstünlüyünü komandanın xeyrinə
istifadə etməyi bacarmalısan. Son vaxtlar çox az oyunçu yerli çempionatdakı
çıxışı ilə diqqət çəkərək, milli komandaya yüksəlməyi bacarıb. Ancaq bir futbolçu
son mövsümdə sərgilədiyi oyunla millimizin artıq sabiq baş məşqçisi olan Robert
Prosineçkinin diqqət mərkəzinə düşməyi bacardı. Söhbət "Zirə”nin müdafiəçisi
Təmkin Xəlilzadədən gedir. Bu yazıda sizə 24 yaşlı sol cinah müdafiəçisinin
milliyə gedən yolundan bəhs edəcəyik.
Məhəllədə başlayan karyera
Təmkin Xəlilzadə 1993-cü il avqustun 6-da Bakıda dünyaya gəlib. Hələ
çox kiçik yaşlarından top oyununa meyl salan Təmkin, məhəllədə axşama kimi top
ardınca qaçırdı. Hər bir uşaq kimi onun da xəyalında nə vaxtsa böyük futbolçu
olmaq var idi. Lakin çox az uşağın bu saf xəyalları gerçəkliyə çevrilir. Çox az
uşaq bu xəyallarının reallaşması üçün var qüvvəsi ilə mübarizə aparır. Bir
çoxlarında futbola olan həvəs məhəllədən evlərə daşınır, bir vaxtların "ulduzlar”ı
televiziya qarşısındakı azarkeşlərə çevrilirlər. Ancaq Təmkində belə olmur. Bu
oyuna olan həvəsi, top qovmaq istəyi ildən-ilə nəinki azalan, hətta artan kiçik
Təmkinin atası, oğlunun futbola yazılmaq istəyini yerini yetirir. Ata Xəlilzadə
oğlunu dostu, futbol məşqçisi olan Elbrus bəyə həvalə edir. Beləliklə, Təmkin
10 yaşından "Xudafərin” klubunda top oyununun sirlərinə yiyələnməyə başlayır. O
taylı, bu taylı Azərbaycanı birləşdirən körpünün adını daşıyan komanda Təmkin
üçün ölkənin böyük komandalarına keçiddə körpü rolunu oynamalı idi. Ancaq o, bu
arzusunu reallaşdırmaq üçün uzun müddət gözləməli olur.
24 oyunçu arasından
seçilən...
Bu fürsət onun əlinə nə az, nə çox, düz 6 il sonra düşür. Ölkənin ən
güclü klublarından olan "Qarabağ”ın U-17 komandasına seleksiya xarakterli
seçimlər olur. "Xudafərin”in məşqçisi 24 yetirməsi ilə bu seçimlərə qatılır.
"Qarabağ”ın məşqçiləri komandanın heyətində yalnız bir futbolçunu bəyənirlər
ki, bu da, Təmkin Xəlilzadə olur. Beləliklə, Təmkinin "Qarabağ” macərası başlayır.
Ağdam təmsilçisinin U-17 komandasında top qovmağa başlayan yeniyetmə istedad,
əvəzedici heyətə kimi yüksəlməyi bacarır. Qısa müddətdə burda da ümidləri
doğruldan Təmkin, 2011/12 mövsümündən etibarən "Qarabağ”ın əsas komandasına
dəvət almağa başlayır. O, ilk dəfə "Rəvan”la oyunda əsas komandanın heyətinə
daxil edilir. Ancaq gənc futbolçuya Ağdam təmsilçisində şans qazanmaq heç də
asan deyildi. İki mövsüm ərzində "köhlən atlar”ın bir neçə oyununu ehtiyat
oyunçular skamyasından izləyən Xəlilzadə, nəhayət, 2014/15 mövsümündə debüt
etməyə nail olur. Komandanın baş məşqçisi Qurban Qurbanov 4 oyunda Təmkinə şans
verir. Lakin Xəlilzadənin "Qarabağ”ın əsas heyətində möhkəmlənməsi çox çətin
idi. Onu burda Albaniya millisinin üzvü Ansi Aqolli kimi təcrübəli futbolçu ilə
rəqabət gözləyirdi.
..."Zirə”də parlayan
istedad
Bu cür rəqabətin Təmkin üçün çox çətin olduğu qənaətinə gələn Qurban
Qurbanov, növbəti mövsümdə onu icarəyə - AZAL-a göndərir. Burda daim şans
qazanan Təmkin, 8-i əsas heyətdə olmaqla, cəmi 23 oyunda meydana çıxır. Lakin
gənc futbolçu AZAL-dan ayrıldıqdan sonra "Qarabağ”a qayıtmır.
Xəlilzadə 2015/16 mövsümündə Premyer Liqanın debütantı "Zirə”yə
transfer olur. "Qartallar” ilk mövsümdə heç kimin gözləmədiyi halda, çempionatı
2-ci pillədə başa vurur. Bunda Təmkinin də rolu az olmur. Belə ki, qəsəbə
təmsilçisinin o vaxtkı baş məşqçisi Adil Şükürovun güvəndiyi oyunçulardan olan
futbolçu, 15-i əsas heyətdə olmaqla, cəmi 29 qarşılaşmada şans qazanır. Növbəti
mövsüm də bu cəhətdən fərqlənmir. Hətta mövsümün gedişində "Zirə”də baş vermiş
məşqçi dəyişikliyi də onun komandadakı mövqeyinə təsir etmir. Şükürov kimi,
ötən mövsümün gedişində "Zirə”nin "sükanı arxasına” keçən Ayxan Abbasov da
Təmkinə əsas heyətin üzvü kimi baxır. Xəlilzadə komandasının Premyer Liqada keçirdiyi
28 oyunun 27-də şans qazanır. Özü də, hamısında start heyətində. Ötən mövsüm
Təmkin üçün daha bir hadisə ilə əlamətdar oldu. Belə ki, o, "Neftçi” ilə ev oyununda
(3:0) Premyer Liqada ilk qoluna imza atdı. "Zirə”nin mövsümün sonunda 4-cü
olaraq Avropa Liqasına vəsiqə qazanmasında Xəlilzadə də əsas rol oynayır. O,
Avroliqada bir mərhələ keçən "qartallar”ın bütün oyunlarında - 4 matçda da
meydanda olur.
Milliyə açılan qapı
Cari mövsüm isə Təmkinin karyerasında ən uğurlu mövsümdür desək,
yəqin ki, yanılmarıq. O, "Zirə”nin bu mövsümdə keçirdiyi bütün oyunlarda start
heyətində meydana çıxıb. Bu oyunlarda 4 qol vuran Xəlilzadə, çempionatın
bombardirlərindən cəmi 1 top geri qalır. Onun "qartallar”ın heyətindəki çıxışı
millimizin son tsikldə baş məşqçisi
olmuş Robert Prosineçkinin də diqqətindən yayınmadı. Xorvat mütəxəssis
DÇ-2018-in seçmə mərhələsi çərçivəsində Norveçlə səfər, San Marino ilə ev
oyununda Təmkinə dəvət göndərdi.
Maraqlıdır ki, müdafiəçi bunadək aşağı yaş qruplarından ibarət
millilərin heyətində heç bir rəsmi oyuna çıxmamışdı. Təmkin aşağı yaş qrupları
üzrə millilərin məşqçilərinin diqqətini cəlb etməsə də, onun üzünə birbaşa əsas
yığmanın qapıları açıldı.
Xəlilzadə Norveçlə səfər oyununda (0:2) kənarda qalsa da, San Marino
ilə ev oyununda start heyətində yer aldı və sonadək meydanda oldu. Müdafiəçi
millimizin 5:1 hesablı qələbəsinə töhfə də verir. Belə ki, ikinci hissədə məhz
onun sol cinahdan reydindən sonra qapı önünə ötürdüyü topu rəqib müdafiəçi öz
qapısına göndərdi. Təmkin növbəti dəfə Almaniya ilə çətin səfər oyununda (1:5)
şans qazandı. Xəlilzadənin bu iki matçdakı çıxışı yaxşı mənada fərqləndi. Uzun
müddət müdafiənin sol cinahında problem yaşayan yığmamız, məhz Xəlilzadənin
timsalında bu problemi geridə qoya bilər.
Hücumdan müdafiəyə,
müdafiədən hücuma
Mövqedən söz düşmüşkən, Təmkin futbola hücumçu kimi başlayıb. Lakin
vaxt keçdikcə məşqçilər onun yarımmüdafiədə daha yararlı olduqları qənaətinə
gəliblər. "Qarabağ”da çıxış etdiyi zaman yarımmüdafiədə oynayan Təmkin,
"Zirə”də daha çox müdafiəçi kimi çıxış edir. Ancaq qəsəbə təmsilçisində hərdən
orta xətdə də görünür.
Bu gün dünya futbolunda sırf müdafiəçi anlayışı demək olar, aradan
qalxıb. Müdafiənin cinahlarında çıxış edən arxa xətt oyunçuları tez-tez irəli də
çıxır, hücumların qurulmasında yaxından
iştirak edirlər. Müasir dövrün müdafiəçiləri oyunlar zamanı vinger vəzifəsini
də yerinə yetirirlər.
Təmkin müdafiədə olduğu zaman da tez-tez hücumda peyda olur. Təsadüfi
deyil ki, o, bu mövsüm 4 qol vurmağı bacarıb.
Ölkə çempionatının cari mövsümündə, "Kəpəz”lə ev oyununda hamı onun
əzmkarlığının da şahidi oldu. Təmkin qolsuz bərabərliklə davam edən matçın ilk
hissəsinin son dəqiqələrində zədələnərək, fasiləyə axsayaraq yollansa da,
ikinci hissədə ardıcıl iki qol vuraraq, komandasına qələbə qazandırdı. Onun
əsas məqsədlərindən biri də, Azərbaycanı ölkə xaricində təmsil etmək, yəni
legioner karyerası yaşamaqdı.
Kumiri hücumçu olan
müdafiəçi
Hər bir uşaq kimi Təmkinin də kiçik yaşlarında kumiri olub. Uşaq
vaxtı Ronaldinyonun pərəstişkarı olan Xəlilzadə, karyerasının ilk illərində
braziliyalı kimi hücum xəttində çıxış etsə də, sonradan arxa xətdə şans
qazanmağa başlayıb. Onun kumirinə olan sevgisi meydandakı oyununa da təsir
edir. Bəlkə də, Təmkinin tez-tez hücumda görünməsinin səbəblərindən biri də
uşaq vaxtından formalaşmış Ronaldinyo sevgisidi. Onun ən sevdiyi çempionat isə
İngiltərə Premyer Liqasıdı.
Detektiv janrının həvəskarı
Təmkin asudə vaxtını sevdikləri ilə keçirməyə daha çox üstünlük
verir. Onun mütaliə ilə də arası yaxşıdır. Xəlilzadə bir çox idmançıdan fərqli
olaraq, kitab oxumağa da imkan tapır. Ən sevdiyi janr isə detektivdir. Əsasən,
Aqata Kristinin əsərlərinə üstünlük verir. Yerlilərdən isə Çingiz Abdullayevin
kitablarını mütaliə edir.
Portret
Təmkin "insan hədəflərini düzgün təyin etməli, bundan sonra isə
inadla həmin hədəfə doğru irəliləməlidir” deyir. Onun əsas xüsusiyyətlərini
sadalayarkən, ilk növbədə əzmkarlıq ön plana çıxır. Müdafiəçi "Qarabağ”da əsas
heyətə düşməsə də, öz üzərində çalışaraq, hətta milliyə qədər yüksəlməyi
bacardı. Deməli, öz hədəfini düzgün təyin edib və ona doğru inamla
irəliləməkdədir.
Əzmkar, çalışqan, ambisiyalı, öz məqsədinə doğru inamla irəliləyən -
Təmkinin portretini yaradarkən, bu xüsusiyyətlərini qabartmaq mümkündür. O,
məhz bu xüsusiyyətləri sayəsində ölkə çempionatının liderlərindən olan
komandalardan birinin əsas heyət üzvünə çevrilib. İndi onun qarşısında daha bir
məqsəd - millinin əsas üzvlərindən birinə çevrilmək dayanır. Bunun üçün isə
vaxtilə "Qarabağ”da bacara bilmədiyini etməli, Qurban Qurbanovun etimadını
qazanmalıdır.
Elnur