Təmirini gözləyən teatrlarımız
Teatr böyük bir toplumu
ardınca aparmaq gücünə malik olan mədəniyyət, canlı sənət növüdür. Bu gün
Azərbaycan teatrı inkişaf yolu ilə gedir. Sevindirici haldır ki, Azərbaycan
teatrlarının səsi dünyanın müxtəlif ölkələrindən eşidilməkdədir. İllər ötdükcə
teatrlarımızın binalarının təmir olunduğu və ən son avadanlıqlarla təchiz
edildiyinin də şahidinə çevrilirik. Məsələn, ötən mövsüm Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının təmir
prosesindən sonrakı halı ilə tanış olduq. Təbii ki, teatrın binasının müasir standartlara
cavab verməsi hazırlanan tamaşaların keyfiyyətinə də öz təsirini göstərir.
Bununla yanaşı, bir sıra teatrlarımız
da var ki, uzun müddətdir təmir olunacağını gözləyir. Bunların arasında öz
doğma yurdundan ayrı düşmüş "qaçqın teatrlar”ımız da var. Uzun müddətdir ki,
təmiri gözlənilən və hələ ki reallaşmayan teatrlarımızla əlaqə saxlayıb,
vəziyyətlərini xəbər aldıq.
"Binamızın bir çox
otağından su damır”
İrəvan
Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının direktoru, əməkdar mədəniyyət
işçisiİftixar Piriyev bizimlə söhbətində təmiri gözləməkdən gözlərinin
kökünün saraldığını qeyd etdi. Bildirdi ki, 2008-ci ildən Rəsulzadə qəsəbəsi,
Həsrət Ağamalıyev küçəsi 5 ünvanında yerləşən Mədəniyyət Sarayında fəaliyyət
göstərirlər: "Elə həmin vaxtdan çox keçməmişdi ki, yağış yağanda salonumuz və digər
otaqlar suyun altında qalmağa başladı. Davamlı yağışlardan sonra binamızın
divarları nəm çəkdi və kif atdı. O gündən bu günə heç nə dəyişməyib. Hazırda
binanın təmir olunacağı günü gözləyirik. Bunun üçün dəfələrlə lazımi orqanlara müraciət
etmişik, ancaq hələ ki gözləyirik. İrəvan Teatrının təmiri haqqında cənab Prezidentin
sərəncamı da var”.
Bildirildi
ki, çox zaman tamaşalar binanın foyesində və rəhbərliyin kiçik otağında
hazırlanır. Foyedə hazırlanan tamaşanın səviyyəsinə gəlincə isə, İ.Piriyev dedi
ki, belə olan halda yaradıcı kollektivdən keyfiyyət tələb etmək haqsızlıq olar:
"Tamaşaları binanın foyesində, kiçik bir məşq salonunda hazırlayırıq. Tamaşa
hazır olandan sonra isə peşəkar səhnədə heç bir məşq etmədən işıqları, dekorları
hazırlayıb premyerayla çıxış edirik. Teatrımız yarandığı gündən burada hər şey var,
sadəcə, təmirə ciddi ehtiyac yaranıb. Heç kimin foyedə hazırlanan tamaşadan
bədii keyfiyyət tələb etmək ixtiyarı yoxdur. Tamaşalar işıq effektləri, musiqi
ilə hazırlanmalıdır, bunsuz premyera qanunda yoxdur. Ancaq buna baxmayaraq, biz
yüksək səviyyədə premyeralar təqdim edirik. Düşdüyümüz vəziyyətə dərhal
adaptasiya olmaq məcburiyyətindəyik. Əgər tamaşa təhvil verirsənsə, yüksək
keyfiyyətə malik olmalıdır. İrəvan Teatrının üstün cəhətləri ondan ibarətdir
ki, heç bir şəraiti olmadan yüksək bədii keyfiyyətli tamaşalar ortaya qoya
bilir. İndi görün onun şəraiti olsa, nələr edə bilər... Təbii ki, bizim üçün çox
çətindir, zalımız işləmir, su altında qalıb, ora girmək mümkün deyil. Binamızın
çox otağından su damır”.
Teatrın
direktoru dedi ki, hazırda teatrda Şuşanın müdafiəsi uğrunda həlak olmuş qəhrəmanlarımıza
aid, Rafael Dadaşovun da 70 illik yubileyi münasibəti ilə hazırlanan "Qanlı qızıl
toy” tamaşasının məşqləri gedir: "Məşq prosesi mənim otağımda keçirilir. Hazırda
teatrın yaradıcı heyəti nasaz şəkildə məşqə gəlir və bu şəkildə çalışır. Burada
ayrı cür mümkün deyil. Bütün günü soyuq otaqda işləmək çətindir, ancaq dözürük,
nə edək, ayrı çarəmiz yoxdur. Təki, binamız təmir olunsun, nəzərimdə elə layihələrim
var ki, onları həyata keçirə bilmirik. Tamaşaçıları bura özlərinin istəyi ilə gətirmək
imkanımız olacaq. Təki, binamız şəraitli olsun”.
"Artıq
tükənirəm”
Bakı Uşaq Teatrının direktoru İntiqam Soltan da uzun
müddətdir ki, teatrın binasının olmamağından və belə halda işləməyin çətinliklərindən
şikayətlənir. Bir neçə il bundan əvvəl teatrın yaradıcı heyətini Suraxanı
rayonu Qaraçuxur qəsəbəsi Qurban Abbasov adına Mədəniyyət Evində yerləşdirsələr
də, həmin binada tamaşa hazırlamaq, onu nümayiş etdirmək üçün heç bir şərait
yaradılmayıb. Teatrın rəhbəri bizimlə söhbətində artıq tükəndiyini və 15 ildir
eyni sözləri deməkdən usandığını gizlətmədi: "Hazırda biz Qaraçuxur Mədəniyyət
Evində fəaliyyət göstəririk. Buna fəaliyyət göstərmək demək olarsa... Buradakı
mənzərə çox acınacaqlıdır. Belə ki, 60 nəfər işçi bir otağa yerləşdirilmişik. Şəhərin
mərkəzindən 20-25 kilometr kənarda. Elə aktyorumuz var ki, məşqə çatmaq üçün 50 km yol gəlir. Bəzən tamaşaya
başladığımız vaxt işıqlar sönür. Mədəniyyət Evinin hansısa tədbiri olanda biz
işləyə bilmirik. İşçilərə yaxşı şərait yarada bilmədiyimə görə, onlardan nəticə
tələb edə bilmirəm. Gördüyümüz işlər, uğurlarımız da ki, göz qabağındadır”.
İşgüzar
kollektivinin olduğunu vurğulayan rejissor yanvar ayında 10-dan çox tamaşa
nümayiş etdirdiklərini və ilə məhsuldar başladıqlarını dedi: "Bu tamaşanın 6-sı
cəzaçəkmə məntəqələrində reallaşıb, digərləri isə xeyriyyə tamaşaları olub. Təsəvvür
edin ki, dekabr ayında 40-a yaxın tamaşa oynamışıq. Noyabr ayında festivalda uğurlu
nəticələrimiz oldu. Teatrın 4 divar arasında qapanıb qalmasının tərəfdarı deyiləm.
Bütün tamaşaları yerimizə uyğunlaşdırdırsaq, yalnız 3-4 tamaşaçının gözünü oxşamış
olacağıq. Paytaxt teatrına gəlmək imkanı olmayan tamaşaçının hüququ paytaxtda yaşayan
tamaşaçıların hüququndan heç də geri qalmır. Teatrın təkərlər üzərində olmasını
qənaətbəxş etmək olar. Ancaq bizim də oturaq bir məkanımız olmalıdır. Aktyor hiss
etməlidir ki, o, işıqla işləyir, tamaşaçı qarşısında oynayır. Biz son iki ayda 15 min tamaşaçıya xidmət etmişik.
Bildiyiniz kimi, yayda istirahət etmədik, durmadan çalışdıq. Bakı Uşaq Teatrının
yerini nəinki mədəniyyət nümayəndələri, heç jurnalistlərimiz də bilmir. Əslində,
bizim rəsmi ünvanımız hələ də Dənizkənarı Milli parkdır. Ancaq faktiki ünvanımız
Qaraçuxurdur. Tez-tez mətbuat nümayəndələri bizim vəziyyətimiz haqda xəbərlər
hazırlayırlar. Mən də vəziyyəti olduğu kimi danışıram”.
Bakı Şəhər Mədəniyyət və turizm idarəsində ilin
yekun iclasında teatrın fəaliyyətinin qənaətbəxş hesab olunduğunu deyən
müsahibimiz orada yer məsələsinin həll edilmək üzrə olduğunun deyildiyini də
bildirdi: "Tam səmimi deyirəm ki, vallah, artıq işləməyə taqətim qalmayıb. Çox tez-tez
deyirlər ki, İntiqam narazılıq edir. Çünki iş şəraitim yoxdur. 15 ildir ki, mənim
sakit oturub işələməyə vaxtım olmayıb. Mənə yer və altı ay da vaxt versinlər. Yeddinci
ayın birinci günü sübut edim ki, ən güclü uşaq teatrı Azərbaycandadır”.
İ.Soltan illər
ötdükcə, verilən vədlərə ümidini itirdiyini deyir: "Mən yaradıcı insanam, içimdəki
ruh qırılır, sınır. Nə qədər oturduğumuz Mədəniyyət Evinin rəhbərliyindən xahiş
edim ki, heç olmasa, tamaşa vaxtı xanımların əyinlərini dəyişməsi üçün bizə bir
otaq versinlər. Onlar da desinlər ki, biz işçilərimizi otağından çıxarmalıyıq?..
Teatrımız çox aktivdir, yerində saymır. Hansı daşı qaldırırsan, altından Bakı
Uşaq Teatrının adı çıxır. Hazırda 5 tamaşa üzərində məşqlər gedir – yapon xalq
nağılı, türk xalq nağılı, teatrın yaranması ilə bağlı "Teatr əfsanəsi”, Arzu
Soltanın "Şəngülüm, Şüngülüm, Məngülüm” nağılı əsasında yazılmış "Cinayət işi”,
bir də mənim ifamda mono-tamaşa. Bunun özü bir göstəricidir. Bundan başqa,
indiyə kimi bir çox təşkilatlarla, nazirliklərlə işbirliyimiz olub. Amma belə
şəraitdə işləmək çox çətindir. Halbuki, uşaqların maariflənməsi üçün görüləcək
çox işlər var”.
Restoranda
fəaliyyət göstərən teatr
Şuşa Dövlət Dram Teatrının direktor müavini Azad
Məmmədov mövzu ilə bağlı əvvəlcə danışmaq istəməsə də, sonra qısa olaraq bildirdi
ki, hazırda teatrın binasında təmir işləri gedir: "Bura teatrın daimi məskəni olacaq.
Təmirin nə vaxt yekunlaşacağı haqda bizim də məlumatımız yoxdur. Yaxşısı budur,
siz gəlin bizim buradakı vəziyyətimizi görün, sonra yazın”.
Teatrın təmir
prosesindən xəbərsiz olduğumuzu deyərək, hazırda harada fəaliyyət
göstərdiklərini xəbər aldıq: "Ulduz” metro stansiyasının yanında, "Dostluq” restoranında
fəaliyyət göstəririk. Tamaşalarımızın məşqlərini
müvəqqəti olaraq burada aparırıq”.
Yurdlarından ayrı düşmüş teatrların binasının
təmiri ilə bağlı Mədəniyyət və Turizm Nazirliyininİnformasiya və
ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiriVüqar Şıxməmmədovdan da xəbər
aldıq. Nazirliyin rəsmisi bildirdi ki, Şuşa Teatrında təmir işlərinin bu il
bitməsi nəzərdə tutulur. İrəvan Teatrının təmiri məsələsinə isə yaxın illərdə
baxılacaq.
Xəyalə Rəis