Sağalma sayı yoluxmanı üstələyərsə...
Bu,
sevindiricidir, amma virus təhlükəsinin azalması kimi qiymətləndirilməməlidir
529
yoluxma, 547 sağalma... Bu, koronavirusla bağlı iyulun 13-ə olan günün
statistikasıdır. Uzun müddətdən sonra sağalmanın yoluxma sayından çox olduğu
bir statistika gördük. Düzdür, yoluxma ilə bağlı rəqəmlərdə ciddi dəyişiklik yoxdur,
ancaq sağalma sayındakı üstünlüyü müsbətə doğru irəliləyiş kimi qiymətləndirənlər
də oldu. Həqiqətən də, bu, virusla mübarizədə müsbətə doğru dəyişiklik hesab
edilə bilərmi?
Tibbi ekspert Adil Qeybulla statistikadakı rəqəmlərin reallığı əks etdirmədiyi
qənaətindədir: "Reallıqda virusa yoluxanlar daha çoxdur. Evdə özü həkim tapıb
müalicə olunan, ambulator müalicə alan xəstələr də yetərli qədərdir. Ona görə də
bu rəqəmlər reallığı əks etdirmir”.
İnfeksionist Mərdan Əliyev deyir ki, klinikalarda xəstələrin müalicəsini təşkil
etmək cəhətdən bu rəqəm ümidveridiricidir: "Sağalanların sayının çoxalması o
deməkdir ki, xəstəxanalarda yer sayında boşalma olur. Xəstəxanalarda yer məhdudiyyəti
olduğu hamıya məlumdur. Sağalandan daha çox qəbul ediləndə, yer problemi yaşana
bilirdi. Əvvəllər hər gün xəstəxanalarda sağalandan 12-15 nəfər çox xəstə qəbul
edilirdi. Üstəlik hər gün belə davam edəndə, təbii ki klinikalar əlavə xəstə qəbul
etməkdə çətinlik çəkirdilər. Yəni xəstələrin klinikalarda müalicəsini təşkil etmək cəhətdən yanaşanda, bu
rəqəm ümidvericidir”.
M.Əliyevin
sözlərinə görə, qarşıdakı günlərdə də sağalma sayının yoluxmanı üstələməsinin
şahidi ola bilərik: "Sağalanların sayının statistikasının bundan sonrakı günlərdə
də çox olacağı gözlənilir. Çünki artıq neçə müddətdir ki, daha çox sayda xəstə
qəbul edilirdi və indi onlar sağalırlar və bu, rəqəmdə də özünü göstərir”.
M.Əliyev
qeyd etdi ki, səhiyyə sistemi xəstəliyi nəzarətdə saxlaya biləndə, karantin
qaydalarının yumşaldılmasına getmək olar: "Sağalma rəqəmləri yoluxmanı üstələyirsə,
bu, o cəhətdən yaxşıdır ki, səhiyyə sistemi xəstəliyi nəzarətdə saxlaya bilir.
Davamlı şəkildə yoluxmada müəyyən qədər azalma olarsa, ən azından artım getməzsə,
sağalanların sayı yoluxmadan çox olarsa, o zaman karantin qaydalarının
yumşaldılmasına gedilə bilər. Xəstəlik idarə edilən səviyədə olur. Əks təqdirdə
idarə etmək çətindir. Xəstəxanalar da dolur, yer olmur. Hətta ağır xəstələri belə
ev şəraitində müalicə etməyə məcbur qalırlar. Təbii ki bu da idarə olunmayan
infeksiya deməkdir. Bu zaman dövlət karantin qaydalarını daha da sərtləşdirməyə
məcbur qalır”.
Adil
Qeybulla bildirdi ki, əgər rəqəmlər müsbətə doğru dəyişdiyində, yumşaldılmaya
gedilsə, burda nəticə davranışlardan asılı olacaq: "Əvvəlki yumşaldılmadan
sonrakı kimi davransaq, yenə də atım ola bilər. Ancaq maska taxsaq, sosial məsafə
gözləsək, marketlərdə bir-birimizə bitişik şəkildə növbədə durmasaq, yəni
marketlərdə, ictimai nəqliyyatda qayda-qanun yaradılsa, sosial məsafə gözlənilsə,
polisi görəndə maska taxıb, gedəndə çənədə gəzdirmək olmasa, şüurlu şəkildə
karantin qaydalarına riayət olunsa, bu, karantindən daha vacibdir. Karantini
istənilən halda pozurlar. Bina evlərinin həyətində çay içmək, domino oynamaq,
söhbət etmək üçün yığışanlar nə qədərdir. Hələ də inanmayanlar var. Bunları nəzərə
almaq lazımdır. Rəqəmlərdə artıb-azalma ilə öyünmək yox, konkret iş görmək
lazımdır. Onsuz da öyünməkdən keçib”.
A.Qeybullanın
sözlərinə görə, indi rəqəmdəki dəyişikliklə öyünmək yox, insanları karantindən
sonrakı dövr üçün hazırlamaq lazımdır: "Keçən dəfə karantin dövründə edilən səhvləri
təkrarlamağa başlayıblar. "Hər şey əladır”, "Biz xəstəliyə qalib gəlirik” və s.
Bu, düzgün yol deyil. Əksinə, insanları maarifləndirməliyik ki, karantin vaxtı
başa çatır. Karantin ləğv olunsa, karantin qaydalarına riayət edilməsi mühüm şərtdir.
İnsanların virusla mübarizədə necə davranması ilə bağlı müvafiq təlimatlar
hazırlanmalı, ayrı-ayrı obyektlərdə yerləşdirilməlidir”.
M.Əliyev
deyir ki, karantin müddətinin çox davam etməsi nə ölkə iqtisadiyyatı, nə də
insanların sağlamlığı cəhətdən arzuolunan deyil: "İndiki duruma görə məcbur
buna gedilir. Çünki xəstəlik idarəolunmaz hala gəlməməlidir. Ancaq karantin
rejimini uzun müddət də saxlamaq olmur. Başqa tərəfləri də var. Evdə qalmaq ölkə
iqtisadiyyatı üçün heç də yaxşı deyil. İnsanların sağlamlığına da yaxşı təsir
etmir. Ev şəraitində qalırlar, günəş almırlar. Vərəm kimi digər infeksion xəstəliklərin
artması riski var. Ona görə düşünürəm ki, ilk fürsətdə karantin yumşaldılacaq”.
M.Əliyev
qeyd etdi ki, sağalmanın yoluxmanı üstələməsi virusun azaldığını deməyə əsas
vermir: "Virusun azaldığını demək üçün yoluxma zənciri qırılmalı, davamlı şəkildə
gündəlik yolxuma sayının azalması müşahidə edilməlidir. O zaman ümid daha çox
olar. Davamlı şəkildə yoluxma sayı artmamalı və azalmaya meyilli olmalıdır”.
Aygün
Asimqızı