Rusiyaya ipək, fındıq və pambıq ixrac edə bilərik
Rusiya
Azərbaycandan ipək, fındıq və pambıq məhsullarının alınmasında maraqlıdır. Kənd
Təsərrüfatı Nazirliyinin mətbuat xidmətinin məlumatına görə, bunu nazir müavini
İlham Quliyevlə görüşdə Rusiya Federasiyasının Şimali Qafqaz üzrə nazirinin müşaviri
Stanislav Aristov bəyan edib. O bildirib ki, Azərbaycanın kənd təsərrüfatı məhsullarının
ekoloji baxımdan təmiz olduğunu nəzərə alaraq, ixracyönümlü məhsulların Şimali
Qafqaz və Rusiya Federasiyasına çıxarılmasında "yaşıl dəhliz”in yaradılmasından
məmnundur: "Rusiya Azərbaycandan ipək, fındıq və pambıq məhsullarının
alınmasında maraqlıdır. Bununla bağlı təkliflərini qısa müddətdə təkliflər
paketini Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinə təqdim edəcəyik".
Görüşdə
Azərbaycanın Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Rusiya Federasiyasının Şimali Qafqaz
regionu ilə aqrar sahədə gələcək əməkdaşlıq imkanları müzakirə olunub.
Əslində
istehsal olunan məhsullar üçün bazarın olması yaxşı haldır. Amma ixrac o zaman
olmalıdır ki, ölkədə həmin məhsula olan tələbat ödənilsin. Bəs qeyd olunan məhsullarla
bağlı Rusiya bazarının təmin olunması üçün Azərbaycanın potensialı varmı?
İqtisadçı alim Vüqar Bayramov deyir ki, pambıqçılıq və ipəkçiliklə bağlı qarşıya
qoyulan hədəflərə nail olunsa, növbəti illərdə ixrac imkanları da ola bilər:
"Pambıqçılıq Azərbaycan üçün strateji əhəmiyyət daşıyan sektorlardan biridir.
Ölkəmizdə pambıqçılığın inkişafı ilə bağlı praktiki olaraq son bir ildə xeyli işlər
görülməkdədir. Güman olunur ki, pambıq istehsalının artırılmasına nail
olunacaq. Çünki əvvəlki illərdə pambıqçılıqda istehsalın azalması müşahidə
olunurdu. 1981-ci ildə 800 min tondan artıq pambıq istehsal edilib. Müstəqillik
əldə etdiyimiz il 530 min tona qədər azalıb. Daha sonra azalma davam etdi və nəticədə
2014-cü ildə cəmi 40, 2015-ci ildə isə cəmi 35 min ton pambıq istehsal edilib.
Müstəqillik illərində pambıq istehsalının azalması müşahidə olunurdu. Azərbaycanda
hazırda bu sahə prioritetdir. 2016-cı ildə istehsalın 100 min tona çatdırılması
nəzərdə tutulub. Bu, kifayət qədər böyük rəqəmdir. Növbəti illərdə isə hədəf bu
rəqəmin 200 min tonadək artırılmasıdır. 100 min ton ciddi ixrac imkanları
yaratmasa belə, reallıq bundan ibarətdir ki, prosesin artan templə davam etməsi
nəticə etibarilə pambıqçılığın ixrac qabiliyyətinin artırılmasına gətirib
çıxara bilər.
Qeyd olunan sahə
üzrə Azərbaycanda istehsalın bərpası dövrü həyata keçirilir. Ona görə xüsusilə
Rusiya bazarının böyük olduğunu nəzərə alsaq, bu əməkdaşlığa mövcud istehsal
potensialı aspektindən deyil, strateji olaraq Azərbaycanın 2017-18-ci illərdə
hansı həcmdə istehsala malik olması, nə qədər pambıq və digər ipək məhsulları
istehsal etməsi aspektindən yanaşılmalıdır. Əməkdaşlıqla bağlı hələ ki müzakirələr
gedir. Güman olunur ki, söhbət 2017-ci ildən başlayaraq real ola biləcək əməkdaşlıqdan
gedir. 2017-ci ildə Azərbaycan nəzərdə tutulan həcmdə pambıq istehsal edərsə,
bu, imkan verəcək ki, istehsalın artırılması hesabına ixracatı artırmaq mümkün
olsun. Bu əməkdaşlıq həm də Azərbaycanın bu istiqamətdə proqnozlaşdırılan hədəflərə
necə nail olmasından asılı olacaq. İpəkçiliklə bağlı da eyni sözləri demək olar.
Hər iki sektor prioritet elan olunub. Ona görə istər pambıqçılıq, istər ipəkçilik
üzrə əməkdaşlıq məhz strateji olaraq 2017 və ondan sonrakı illərdə
proqnozlaşdırılan hədəflərə nail olma səviyyəsindən asılı olacaq. Yəni, Azərbaycan
pambıqçılıq və ipəkçilik üzrə proqnozlaşdırıcı hədəflərə nail ola biləcəksə, o
zaman geniş əməkdaşlıq imkanları olacaq”.
İqtisadçı deyir
ki, hazırda Azərbaycan fındığının Rusiyaya ixrac imkanları var: "Avropaya
fındıq ixrac edirik. Amma bu istiqamətdə əməkdaşlığın genişləndirilməsi
mümkündür”.
Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisiÇingiz Fərəcov da
fındıqçılığın ixrac imkanlarının olduğunu dedi: "Azərbaycanda ildən-ilə fındıq sahələri genişləndirilir,
istehsalı artır. Xüsusilə Xaçmazda, Qusar rayonlarında fındıq əkinləri genişlənir.
Ona görə fındığın xarici bazarlara, xüsusilə Rusiyaya göndərilməsi labüddür və
mümkündür. Fındıqçılıq gəlir gətirən sahədir. Əminəm ki gələn il ölkədə daha
çox fındıq istehsal olunacaq. Çünki bu sahəyə diqqət artıb. Rusiyaya xeyli məhsul
göndərilə bilər”.
Ç.Fərəcov yerli
tələbatın ödənilmədiyi üçün yaxın zamanlarda ipəyin ixrac imkanlarının mümkün
olmadığını bildirdi: "Ölkəmizdə hələlik barama istehsalı çox deyil. Bu il
respublikamızda 70 ton barama istehsal olunub. Sovet dövründə isə illik
istehsal 5,6 min ton olurdu və hamısı da ölkəmizdə emal edilirdi. İndi
baramaçılığa diqqət artandan sonra baramanı ölkəmizdə emal etmək olar. Daha
doğrusu, Şəkidə, Ordubadda böyük kombinat var. Bu kombinatlarda həm barama emal
olunurdu, həm də gözəl parçalar toxunurdu. Barama özümüzün tələbimizi ödəyəndən
artıq istehsal ediləndə onu Rusiyaya ixrac etmək mümkündür. Lakin hələlik məhsul
istehsalı azdır. 70 ton özümüzdə emal olunacaq və özümüz də istifadə edəcəyik.
Bizim xalqımız ipək parçalara böyük maraq göstərir. Vaxtilə bizdə "Barama
yaylıqlar” dəbdə olub. Qadınlar, qızlar bu yaylıqları çox sevərdilər. Kəlağayı
da baramadan hazırlanır. Ona görə də gələcəkdə bu sahənin inkişaf etdirilməsi üçün
tədbirlər görülür. Xüsusilə baramaçılığın geniş şəkildə inkişafı nəzərdə
tutulur”.
Ç.Fərəcov qeyd
etdi ki, pambıq istehsalı ilə bağlı növbəti illərdə qarşıya qoyulan hədəfə
çatılsa, ixrac imkanları da ola bilər: "Pambıq istehsalı ildən-ilə artır. Ölkə
başçısı deyib ki, pambıq istehsalını ildə 300 min tona çatdırmaq mümkündür. Əlbəttə,
300 minə çatanda Rusiyaya ixrac etmək mümkündür. Lakin Azərbaycanda keçən il cəmi
34 min ton pambıq istehsal olunub, bu il də 50-60 min ton proqnozlaşdırılır.
Bunu isə ölkəmizdə emal etmək olar. Çünki pambıq parçaya böyük ehtiyac var. Bizdə
Bakıda Hacı ZeynalabdinTağıyev
adına toxuculuqkombinatı var. Kombinatda
pambıq parçalar istehsal olunurdu. Belə hesab edirəm ki, istehsal artandan, Azərbaycanın
özünün tələbi ödəniləndən sonra artıq məhsulları Rusiya bazarlarına da göndərmək
olar. Burada heç bir problem yoxdur. Amma hazırda ipək və pambığın ixrac
olunması üçün imkan yoxdur. Amma fındıq məhsulunun ixrac imkanları var və
sahibkarlar buna gedirlər”.
Aygün Asimqızı