Rusiya vasitəçilik missiyasına zidd addım atır
Rusiya
prezidenti Vladimir Putinin Rusiya və Ermənistan arasında Silahlı Qüvvələrin
birləşdirilmiş qrupunun yaradılması haqda sazişi təsdiqləməsi Azərbaycan ictimaiyyəti
tərəfindən xoş qarşılanmır. Bu qərarın ölkəmizə birbaşa təhdid doğurmadığı
bildirilsə də, işğalçıya belə bir dəstəyin göstərilməsinin müsbət hal olmadığı
deyilir. Ən azı ona görə ki, Ermənistan işğalçı dövlətdir və uzun illərdir Azərbaycan
torpaqlarından çıxmır. Rusiya isə Ermənistanın işğal fəaliyyətinin radan
qaldırılması məqsədilə yaradılmış ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri, hazırda
aparılan danışıqlarda əsas hərəkətverici qüvvədir. Rusiyanın bu dəstəyi isə Ermənistanı
nəinki işğal siyasətindən çəkindirir, əksinə ona qol-qanad verir.
Millət vəkili Rasim Musabəyov bu haqda fikirlərini "Kaspi” ilə bölüşərkən dedi
ki, vasitəçilik missiyası daşıyan bir dövlətin bu cür qərar verməsini doğru
hesab etmir. Çünki bu, həmin missiya ilə ziddiyyət təşkil edir: "Rusiya bir tərəfdən,
sanki işğalçını, prosesi cilovlayırdı. Amma indi bu cür qərar verməklə ermənilərin
iddialarını təmin etmiş oldular. Onlar faktiki olaraq, bu qərarla ermənilərə təminat
verirlər ki, Azərbaycan ərazilərində nə istəyirsiniz edin, sizin əraziləriniz
Rusiya tərəfindən qorunacaq. Bu, işğalçıya dəstək vermək deməkdir”.
Millət vəkili qeyd
etdi ki, işğalçının Azərbaycan ərazilərindən çıxması üçün onlara təsir, təzyiq
edilməli idi. Amma əvəzində əks addımlar müşahidə edirik: "Erməniləri düzgün
yola gətirmək üçün onlara təzyiq etməkdənsə, dəstək nümayiş etdirirlər. Sual
edirəm - əksinə olmalı deyildimi? İşğalçıya təzyiq edilməli idi. Bunun əvəzinə başqa
şeylər müşahidə edirik. Ruslar ermənilərə silah verməklə yetinmədilər. İndi də bu
cür qərarlarla onlara dəstək verir və iddialarını möhkəmləndirirlər”.
Politoloq Fikrət Sadıqovun fikrincə, belə qruplaşmanın yaranması Qərblə
Rusiya arasında gedən geosiyasi qarşıdurmanın nəticəsi ola bilər. Belə ki, Rusiya
müxtəlif nöqtələrdə, regionlarda özünü gücləndirmək istəyir: "Əlbəttə, Ermənistan
bizə düşmən dövlətdir. Azərbaycan birbaşa hədəf kimi götürülməsə də, Rusiya
vasitəçi ölkə olaraq, regionda Ermənistanı gücləndirmək, onunla belə bir hərbi
ittifaq yaratmaq kimi qərarı verməməli idi. Azərbaycandan ehtiyat etməli idi.
Faktiki olaraq, Rusiya ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədridir. Əlbəttə ki, vasitəçi
bitərəf olmalıdır. Ona görə də bu məsələni birbaşa təhlükə kimi qiymətləndirməsək
də, potensial təhlükə kimi qəbul etmək olar”.
Politoloq Elxan Şahinoğlu xatırlatdı ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında
aprel ayında baş verən döyüşlərin 4 gündən çox uzanmamasının səbəbkarı Rusiya
prezidenti Vladimir Putin idi. Kreml sahibi müharibənin uzanmasından narahat
olaraq, hər iki tərəfi atəşkəsə yenidən riayət etməyə çağırdı: "Halbuki Azərbaycan
ordusunun daha uzun məsafələrə irəliləmək imkanları var idi. Bundan sonra Azərbaycanın
hakim dairələrində və cəmiyyətin bir hissəsində belə bir təəssürat yarandı ki,
hərbi toqquşmanın genişlənməsi perspektivi Rusiyanı narahat etdiyindən, Kreml
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllini sürətləndirəcək. Bunun üçün ilk addım kimi
Kreml Ermənistan hakimiyyətinə təzyiq edəcək ki, Dağlıq Qarabağ ətrafındakı bir
neçə rayonu boşaltsın. Amma bu proqnozlar doğrulmadı. Əksinə, Rusiya hakimiyyəti
iki addımı ilə Azərbaycan-Ermənistan qarşıdurmasında birmənalı olaraq ikincini
dəstəklədi. Rusiya birinci addım olaraq, Ermənistana "İsgəndər” raketləri göndərdi
ki, hərbi balansda Azərbaycana məğlub olmasın. İkinci addım kimi isə Ermənistanla
birgə qoşun birlikləri yaratdı. Faktiki bu o deməkdir ki, bundan sonra Ermənistan
ordusuna Rusiya Müdafiə Nazirliyi nəzarət edəcək. Bu iki addım Azərbaycana
qarşıdır. Rusiya bu addımları ilə sübut edir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli
həllində, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təminatında marağı yoxdur. Ermənistanın
Rusiyadan aldığı hərbi dəstəyi belə oxumaq lazımdır - bizə güvənərək işğalçı
siyasətinizi davam etdirə bilərsiniz”.
E.Şahinoğlu
hesab edir ki, bundan sonra Ermənistan hakimiyyətinin danışıqlar yolu ilə
Dağlıq Qarabağ ətrafındakı rayonları boşaldacağını gözləmək əbəsdir. Belə olan
halda, rəsmi Bakının Rusiyaya cavabı necə olmalıdır? Politoloq düşünür ki, Azərbaycan
hakimiyyətinin Rusiya ilə münasibətlərdə problem yaşamaq istəməməsi anlaşılandır.
Çünki Rusiya təhlükəli qonşudur, yaxın keçmişdəki 10 il ərzində Gürcüstan və
Ukraynanı parçalayıb. Bu amillər nəzərə alınmalıdır. Ancaq bu o demək deyil ki,
Ermənistana artan hərbi dəstək fonunda Rusiya ilə münasibətlərdə heç nə olmamış
kimi davranılmalıdır”.
Politoloq onu da
nəzərə çatdırdı ki, Rusiyanın Ermənistana verdiyi hərbi dəstək rəsmi Bakını
balanslaşdırılmış xarici siyasətə göz gəzdirməyə məcbur edə bilər. Çünki belə
görünür, Ermənistanla növbəti hərbi toqquşma apreldəkinə bənzəməyəcək: "Ermənistan
hakimiyyəti əlindən gələn hər şeyi edəcək ki, Rusiya Ermənistan tərəfdən bu və ya
digər şəkildə toqquşmalarda iştirak etsin. Azərbaycan ordusu Ermənistan ordusu
üzərində qələbə çala bilər, ancaq təkbaşına Rusiya-Ermənistan hərbi maşını ilə
savaşmaq problematikdir. Bu disbalansın qarşısını almağın yolu Azərbaycanın
Türkiyə ilə hərbi əməkdaşlığını üst səviyyəyə qaldırmasından keçir. Rusiya-Ermənistan
hərbi ittifaqının məqsədi Azərbaycanı təkləyib zəiflətməkdirsə, belə olan halda,
Azərbaycanın da məqsədi mümkün müharibəni total səviyyəyə daşımaq olacaq. Başqa
alternativimiz yoxdur”.
Şəfa Tapdıq