Bakı 23°C
“Rəqiblərdən üstün ol” şüarını devizə çevrən layihə rəhbəri - Olimpdəkilər
"Layihəmizin
əsas meyarı əşyaların internetidir. Bu, hazırda dünyanı idarə edən
texnologiyadır və elə bir sahədir ki, gündən-günə yenilənir. Ona görə, mən də
yeni çağırışları qəbul etməyə çalışıram. Hələ ki, daha çox təcrübə qazanmaqla
şirkətimi böyütmək istəyirəm. Necə deyərlər, karvanı yolda düzəldərlər” - bu
sözləri bizimlə söhbətində "WASCO-Smart Waste Collection System” adlı layihəsi ilə "Yeni Fikir VI" startap müsabiqəsinin qalibi Tural Zəkəryəzadəsöylədi.
Milli
Aviasiya Akademiyasının məzunu olan Tural hazırda qalibi olduğu "WASCO-Smart Waste Collection System”
layihəsinin veb-direktorudur. Müsahibim deyir
ki, hələ universitetdə oxuduğu müddətdə müxtəlif startap layihələri üzərində
çalışıb: "Əslində, ixtisasım sırf texnologiya ilə bağlıdır. Aviasiya elə
sahədir ki, daim yenilənmiş texnologiyadan istifadə olunur. Universitetə daxil
olanda startap təlimlərinə qatılmağa başladım. 2017-ci ildə təhsillə bağlı bir
layihə hazırlamışdım və uğurla başa
çatdı. Həmin layihə nazirlik tərəfindən birinci yerə layiq görüldü. Daha sonra
fikirləşdim ki, bu işi böyütmək lazımdır. Beləliklə, komanda yaratmaq qərarına
gəldim”.
Layihədə optimal yol xəritəsi də
təklif olunur
"WASCO-Smart Waste Collection
System” layihəsindən daha əvvəl də müxtəlif startap
layihələrində iştirakçı olan Tural deyir ki, 40 ölkənin iştirak etdiyi və
dünyanın ən böyük "yaşıl biznes” layihəsi sayılan "Climate Launchpad 2018” platformasında ölkə
finalçısı olaraq Azərbaycanı təmsil edib: "Azərbaycandan finala 3 nəfər
qalmışdı, onlardan biri də biz idik. Həmin vaxt komanda olaraq Azərbaycanı Şotlandiyanın
Edinburq şəhərində təmsil etdik. Orada xarici investorlarla görüşmək,
müzakirələr aparmaq imkanımız oldu. Bu ilin mart ayında isə Bəhreyndə keçirilən
"Bahrain Startup Week” və "Bahrain Deep Tech Bootcamp 2019”-da müxtəlif
təlimlərdə iştirak etdik. Sözügedən "bootcamp”da dövriyyəsi milyonları aşan
nəhəng şirkətlər var idi. Biz də öz layihəmizlə qalib olaraq 25 min dollar
məbləğində mentorluq paketi əldə etdik. Daha sonra "Yeni fikir” layihəsi
haqqında maraqlandıq. Əslində, bu layihəyə ötən il qoşulmaq istəyirdik, ancaq
müəyyən səbəblərə görə alınmadı. Bu il müsabiqəyə müraciət etdikdə ilkin
mərhələdən keçdik. Daha sonra yarımfinal mərhələsi oldu və münsiflərlə
görüşdük. Münsiflərə öz layihəmiz haqqında ətraflı məlumat verdik, ilkin
versiyanı onlara təqdim etdik. Sonda 15 layihə ilə birlikdə finala qaldıq.
Finalda öz platformamızın necə işləməsini göstərdik və birinci yerə layiq
görüldük”.
Müsahibimiz
deyir ki, "WASCO-Smart Waste Collection System” layihəsinin əsas məqsədi ətraf
mühiti və ekologiyanı qorumaqdır: "Layihə reallaşdıqdan sonra tullantıların
toplanması prosesini daha ağıllı vəziyyətə gətirdik. İşləmə mexanizmi isə çox
sadədir. Tutaq ki, bir bələdiyyənin hər hansı şəhərdə 500 zibil qutusu
var. Bu zibil qutuları gün ərzində ən
azı iki dəfə, ayrı-ayrılıqda yoxlanışdan keçirilir. Halbuki hansı zibil qutusunun
dolu, ya boş olması haqqında məlumat olmur. Bəzi zibil qutuları bomboş olsa da,
digərləri dolub daşır və ətrafı çirkləndirir. Mən bu problemi bir müddət idi
ki, müşahidə edirdim. Komanda yoldaşlarımla bu problemi necə həll edəcəyimizi
düşündük. Beləliklə, bir aparat hazırladıq və zibil qutularına yerləşdirdik. Bu
aparat qutuların dolluluq səviyyəsini, temperaturu haqda ətraflı məlumatları
göstərir. Daha sonra proqram təminatı hazırladıq. Beləliklə, bələdiyyə həmin
aparat vasitəsi ilə zibil qutularını müşahidə edə bilir. Hansı ərazidə hansı qutuların
dolu, yaxud boş olmasını müşahidə etmək olur. Layihədə optimal yol xəritəsi də
təklif olunur. Tullantıları toplayan şəxslər xəritədən istifadə edərək yanacaq
xərclərinə 50 faizə qədər qənaət etmiş olur. Çünki onlar boş zibil qutularına
əlavə yanacaq xərcləmirlər. Yanacaqla yanaşı, maşının digər xərclərinə də
qənaət olunur. Həm də bələdiyyələr öz işçilərini optimal şəkildə idarə edirlər. Əslində bu layihə "Ağıllı şəhər”
konsepsiyasının bir qolu hesab olunur. İndiki dövrdə ətraf mühitin qorunmasında
proseslərin avtomatlaşdırılması çox vacibdir. Biz də öz ideyamızla bu prosesə
dəstək olmaq istədik”.
Həmin pulun bizə böyük dəstəyi
oldu
Gənc
proqramçı deyir ki, layihənin ideyası gündəlik təcrübələri və müşahidələri
əsasında meydana çıxıb: "Mən Nizami rayonunda yaşayıram. Həmin ərazidə ən böyük
problem zibil qutuları ilə bağlıdır. Hər gün səhər saat 8-də zibil maşınları
gəlir, bir saata bir zibil qutusunu boşalda bilirlər. Bu zaman isə yaranan
səs-küy məni yatmağa qoymurdu. Halbuki 3 qutudan cəmi ikisi dolu olsa da, zibil
maşınına görə yol bağlanır, maşınların hərəkəti dayanırdı. Buna görə də, həmişə
bu problemin həlli haqqında düşünürdüm. Dünya təcrübəsinə də müraciət etdim.
Komanda yoldaşım Orxan və mən daha əvvəl də belə layihələr hazırladığımıza görə,
fikirləşdik ki, bir aparat yaratmaqla bu problemi həll edə bilərik. Əgər xüsusi
cihaz qutular haqqında məlumat verə bilsə, bu, işimizi asanlaşdırar. Yol
xəritəsi isə taksi aplikasiyaları kimi işləyir. Yəni dolu olan zibil qutuları
yol xəritəsində göstərilir”.
Əvvəlcə
layihənin prototipini hazırlayan komanda qalib olduqdan sonra bu prototipi
işlək vəziyyətə gətirib: "Növbəti mərhələdə layihəni təkmilləşdirdik. "Yeni
Fikir” layihəsində qazandığımız maddi dəstəyi layihənin pilot testlərinə
ayırdıq. Azərbaycanda və xaricdə yerləşən müxtəlif bələdiyyələrlə danışdıq.
Həmin bələdiyyələrdə bir həftəlik və bir aylıq pilot testlər həyata keçirdik.
Layihədən qazandığımız pulla onun xərclərini qarşılamağa çalışırıq. Bu mənada
həmin pulun bizə böyük dəstəyi oldu. Çünki biz testlərə başlayanda maddi
çətinliklə üzləşdik. Bəzən elə olurdu ki, öz cibimizdən pul qoyurduq. Hazırda
BP şirkətinin və "Yeni Fikir” layihəsinin bizə göstərdiyi maddi dəstək, pilot
testlərimizi intensiv şəkildə aparmağa kömək edir”.
Müsahibim
deyir ki, hazırda komanda yoldaşları ilə birgə öz şirkətini qurub: "Ölkədə
satışları həyata keçiririk. Artıq bir neçə qurumlara satışlarımız olub.
Həmçinin akselerasiya proqramlarının birinə qəbul olmuşam. Bu proqram bizə
maddi investisiya ayırmaqla yanaşı,
həmin ərazidə böyüməyimizə kömək olacaq. İndi əsas məqsədimiz
şirkətimizi daha da böyütmək və xarici bazarlara çıxış əldə etmək, satışları
həyata keçirməkdir”.
Həyat tərzinə çevrilən iş
Hələlik
Turalın komandasında daimi olaraq 3 nəfər fəaliyyət göstərir: "Mən proqram
təminatı ilə məşğul oluram, yəni web-developerəm. Eyni zamanda, layihənin məsul
menecerliyi işini də görürəm. Komanda yoldaşım Orxan Aslanov araşdırma işləri
ilə məşğuldur. O, yeni bazarların tapılmasına və layihəmizin genişlənməsinə
kömək edir. Digər komanda yoldaşım Gülnar Absalamova isə layihənin marketinq
işlərinə məsuldur. Həmçinin layihənin maliyyə işlərinə də o nəzarət edir.
Bundan əlavə, bizə proqram təminatında kömək edən proqramçı var. Müəyyən
məqamlarda ondan da dəstək alırıq”.
Həmsöhbətim
düşünür ki, startap layihəsinin
uğurlu olmasının 90 faizi komandadan asılıdır: "Çünki komanda meyarı burada
əsas rol oynayır. Önəmli olan, komandaya düzgün insanları cəlb etməkdir. Əgər
doğru insanlarla işləyirsənsə, uğur qazana bilərsən. Həmçinin, komanda
daxilində münasibətlər də normal olmalıdır. Bizim əsas məqsədimiz layihəmizi
dünya markasına çevirib, onu bütün dünyada tanıtmaqdır. Bunun üçün də hər
birimiz gecə-gündüz çalışırıq. İşə gəlincə, iş bölgüsünü öz aramızda təyin
edirik. Komandada hər kəsin cavabdeh olduğu vəzifə var. Yalnız bu halda şirkət
daha tez və sürətlə böyüyə bilir”.
Hazırda
yaxın Şərq ölkələri ilə işlədiklərini söyləyən müsahibim orada pilot testlər
apardığını bildirdi: "Tullantıların idarə olunmasında problem olan istənilən
ölkə bizim potensial bazarımız sayılır. Komandanın inkişafı həm də komanda
üzvlərinin inkişafıdır. Məqsədimiz və inancımız bu şirkətlə bağlıdır. Bizim
komanda olaraq işlətdiyimiz bir ifadə var ki, təkəri yenidən ixtira etməyə
ehtiyac yoxdur. Bu artıq bizim devizimizə çevrilib. Xüsusilə proqram təminatı
sahəsində bu, daha vacibdir. Bu sahədə demək olar ki, böyük ixtiralar edilib.
Bizim məqsədimiz həmin sahədəki boşluqları görüb daha da optimallaşdırmaqdır.
Əslində bu yenilikləri axtarıb tapmaq
mənim üçün əyləncə vasitəsidir. 4 il ərzində gördüyümüz iş artıq mənim
həyat tərzimə çevrilib. Müəyyən boşluqları tapıb bu sahə üzrə işləyərək "rəqiblərdən
üstün ol” şüarı bizim devizimizə çevrilib”.
Şəbnəm Mehdizadə
