Qürur mənbəyimiz bayrağımız - Fotolar
Azərbaycan bayrağı
xalqımızın azadlıq məfkurəsinə, milli-mənəvi dəyərlərə və ümumbəşəri ideallara
sadiqlik rəmzidir
Bayraqistənilən ölkənin, təşkilatın,
quruluşun və ya birliyin əsas rəmzlərindən biridir. Bayraqlar ilk illərdə
yalnız siqnallaşma üçün istifadə edilib. Ölkələrin özlərinə bayraq təyin etməsi
isə Orta əsrlərin əvvəllərində döyüşlərdə tərəflərin bir-birlərini ayırd edə
bilmələri üçün ortaya çıxıb. Beləliklə də, hər bir ölkənin öz bayrağı həmin
dövləti tanıdan əsas rəmz kimi formalaşıb. Azərbaycan Respublikasının Dövlət
bayrağı da Azərbaycan dövlətinin suverenliyinin rəmzidir. Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin üçrəngli Dövlət bayrağı ilk dəfə 1918-ci il noyabrın 9-da
Bakıda, hökumətin iclasında qəbul edilib və iclasın keçirildiyi Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının binası (indiki Azərbaycan Respublikasının
Dövlət Neft Şirkətinin "Azneft” İstehsalat Birliyinin binası) üzərində
qaldırılıb. Azərbaycan bayrağının eninin uzunluğuna nisbəti 1:2-dir. Bayrağımız
üç rəngli parçadan (trikolor), bərabər enli üç üfüqi zolaqdan (yuxarı
zolaqmavi, orta zolaqqırmızı, aşağı
zolaqyaşılrəngdədir) ibarətdir. Qırmızı zolağın ortasında bayrağın
hər iki üzündə ağ rəngli aypara ilə səkkizguşəli ulduz təsvir edilib. Bayrağın
mavi rəngi türkçülüyü, qırmızı müasir cəmiyyəti, demokratiyanı, yaşıl rəng
isəislamçılığıtərənnüm edir.
"Türk
qanlı, islam imanlı, avropa mədəniyyətli”
Azərbaycan Xalq CümhuriyyətininRəyasət
Heyətinin sədriMəhəmməd Əmin Rəsulzadə1918-ci ildəAzərbaycan
parlamentininyığıncağında bu məsələyə toxunaraq qeyd edib ki, qaldırılan
bayrağın üç rəngi: türk milli mədəniyyətinin, müsəlman sivilizasiyasının və
müasir Avropa demokratik əsaslarının simvoludur. Azərbaycan Respublikasının
rəsmi dövlət himnininmüəllifiÜzeyir Hacıbəyovisə yazırdı
ki, Azərbaycan Respublikası sağlam milli özül üzərində və türk düşüncəsi
ilə yaradılıb. Eyni zamanda, Azərbaycan yeni cəmiyyət formalaşdırmağa,
Avropa düşüncəsi ilə hərəkət etməyə çalışırdı. Ü.Hacıbəyov bayrağımızdakı
üç rəngin məhz bu elementləri özündə əks etdirdiyini qeyd edirdi.
ABŞveksilloloqu(bayrağı öyrənən elm veksillologiya adlanır) Uitni
Smit də maraqlı iddia ilə çıxış edib. Onun fikrincə, bu bayrağın
müəllifiƏli bəy Hüseynzadəidi. 1907-ci ildə iyul ayının 10-da
Bakıda Hüseynzadənin nəşr etdiyi "Füyuzat” (bolluq, bərəkət mənasındadır)
jurnalındakı bir məqaləsində "Türk hissiyyatlı, islam etiqadlı, firəng qafalı”
kimi ilk dəfə təqdim etdiyi bu fikri sonradan mütəfəkkirZiya
Göyalpbelə ifadə edib: "Türk qanlı, islam imanlı, avropa mədəniyyətli”.
8
guşəli ulduza dair fərziyyələr
Bayraqda əks olunan rənglərin mənası məlum olsa da,
ağ rəngli aypara və səkkizguşəli ulduzun mənası barədə müxtəlif fikirlər var.
İddialara görə, qırmızı zolaq üstündəki bu rəmzlər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti
hökumətinin Gəncədə qəbul etdiyi (21 iyun 1918-ci il) qırmızı rəngli, üstündə
ağ rəngli aypara və səkkizguşəli ulduz təsviri olan dövlət bayrağının (bu XIX
əsrin ortalarınadək Osmanlı İmperatorluğunun milli bayrağı olub) üçrəngli milli
bayraqda kiçildilmiş formasından ibarətdir. Başqa sözlə, ağ rəngli aypara və
səkkizguşəli ulduz simvolu Azərbaycan bayrağına əski Osmanlı İmperatorluğunun
bayrağından hazır şəkildə keçib. AXC dövründə Nazirlər Şurasının sədri və
daxili işlər naziri olmuş Fətəli xan Xoyskiöz nitqində ulduzun
guşələrinin sayının 1918-ci ildəəski əlifbailə yazılan Azərbaycan
sözünə işarə olduğunu bildirib. Amma bəzi iddialara görə, bu, 8 oğuz tayfasının
birləşməsi (azərbaycanlılar, osmanlılar, çağataylar, tatarlar, qazaxlar,
qıpçaqlar, səlcuqlar və türkmənlər) ulduzun 8 guşəsində əks edilib. Digər
fərziyyələr də var.
Türk-İslam
dünyasında ilk demokratik cümhuriyyət
Beləliklə, 1918-ci il noyabrın 9-da Bakıda, hökumətin
iclasında qəbul edilən üçrəngli, ay-ulduzlu bayrağımız 7 dekabr 1918-ci ildə
Şərqdə və Türk-İslam dünyasında ilk demokratik, dünyəvi dövlət olan Azərbaycan
Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin açılışı zamanı nümayiş etdirilib və Parlament
binası üzərində dalğalandırılıb. 1920-ci il aprelin 27-nə - Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin süqutuna qədər dövlət statusuna malik olan bu bayraq, Sovet
Rusiyasının qoşunlarının Azərbaycanı işğal etməsi nəticəsində 1920-ci il mayın
3-də Azərbaycan Parlamentinin binası üzərindən endirilib. 1920-ci ildə
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin bayrağı xaricdə immiqrant təşkilatlar tərəfindən istifadə
olunub. 1922-ci ildə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə əvvəlcə Leninqrada, oradan
Finlandiya, daha sonra isə Türkiyəyə gedib, ömrünün sonuna qədər burada
yaşayıb. O, orada Gülməmməd Bağırovla AXC-nin bayrağını hazırlayıb. Hal-hazırda
həmin bayraqAzərbaycan Tarix Muzeyindədir. Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin yadigarı olan bu bayraq, Azərbaycan xalqının azadlıq
məfkurəsinə, milli-mənəvi dəyərlərə və ümumbəşəri ideallara sadiqliyini nümayiş
etdirir.
70
illik əsarətin sonu
Sovet totalitar rejimi 70 il ərzində keçmişimizi,
tariximizi unutdurmağa çalışsa da, buna nail ola bilməyib. Tarixinə, soykökünə,
keçmişinə bağlı olan Azərbaycan xalqı üçrəngli bayrağımızı da ürəklərdə
qoruyaraq XX əsrin sonlarında yenidən onu başı üzərində dalğalandırıb. Belə ki,
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yadigarı olan həmin bayraq 1990-cı il noyabrın
17-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri, xalqımızın ümummilli
lideri Heydər Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə keçirilən sessiyada Naxçıvan
Muxtar Respublikasının dövlət bayrağı kimi təsdiq edilib. Eyni zamanda,
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Azərbaycan SSR Ali Soveti qarşısında
bu bayrağın Azərbaycanın rəsmi dövlət rəmzi kimi tanınması haqqında vəsatət
qaldırıb. 1991-ci il fevralın 5-də Azərbaycan Respublikası Ali Soveti vəsatətə
baxıb və bu bayrağın yenidən Azərbaycanın Dövlət bayrağı kimi qəbul edilməsi
haqqında qərar qəbul edib.
"Bizim
bayrağımız canımızdır, ürəyimizdir”
Onu da əlavə edək ki, 1991-ci il oktyabrın 18-də
"Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında” Konstitusiya Aktı ilə
Azərbaycan RespublikasıAzərbaycan Xalq Cümhuriyyətininvarisi kimi
onun dövlət rəmzlərini, o cümlədən Dövlət bayrağını bərpa edib. 2004-cü il
iyunun 8-də "Azərbaycan Respublikası Dövlət bayrağının istifadəsi qaydaları
haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə bu sahədə qanunvericilik bazası
təkmilləşdirilib. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin2008-ci il15
sentyabr tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilib. Prezident İlham Əliyevin 2009-cu il
noyabrın 17-də imzaladığı Sərəncamla hər il noyabrın 9-u Azərbaycanda Dövlət
Bayrağı Günü kimi qeyd edilir. 2010-cu il sentyabrın 1-də Bakıda Dövlət Bayrağı
Meydanının təntənəli açılış mərasimində Prezident İlham Əliyev Dövlət
bayrağının xüsusi əhəmiyyətini vurğulayaraq deyib: "Bizim bayrağımız qürur
mənbəyimizdir. Bizim bayrağımız canımızdır, ürəyimizdir. Bu gün Azərbaycanın
hər bir yerində Dövlət bayrağı dalğalanır. Azərbaycan ərazi bütövlüyünü bərpa
edəndən sonra milli Dövlət bayrağımız bu gün hələ də işğal altında olan
torpaqlarda qaldırılacaqdır. Bizim bayrağımız Dağlıq Qarabağda, Xankəndidə,
Şuşada dalğalanacaqdır. O günü biz hər an öz işimizlə yaxınlaşdırmalıyıq və
yaxınlaşdırırıq. Eşq olsun, Azərbaycan bayrağına!”.
"Bu,
bizim əsas vəzifəmizdir”
Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı, Prezident
İlham Əliyevin 10 il bundan öncə səsləndirdiyi bu fikirlər zaman-zaman həyatda
öz təsdiqini tapıb. 2016-cı ilin aprelində şanlı Azərbaycan Ordusu uğurlu
əks-hücum hərbi əməliyyatı nəticəsində Azərbaycan bayrağını Talış və Lələtəpə
yüksəkliklərinə sancıb. Bundan sonra Dövlət bayrağımız işğaldan azad edilmiş,
insanların təhlükəsiz yaşaması mümkün olmuş Cocuq Mərcanlıda dalğalanıb.
Azərbaycan Prezidentinin müvafiq sərəncamları ilə Cocuq Mərcanlı qısa müddətdə
bərpa olunub və məcburi köçkünlərin öz doğma torpaqlarına "Qayıdış Proqramı”nın
icrasına başlanılıb. Bununla da işğal altındakı torpaqlarımızın azad
olunmasının, tarixi torpaqlarımıza qayıdışın əsası qoyulub. Prezident İlham
Əliyev 2016-cı ilin aprel qələbəsində Azərbaycan Ordusunun xidmətlərini yüksək
qiymətləndirərək deyib: "Aprel döyüşləri hərbi dərsliklərə salınmalıdır. Həm
peşəkarlıq, həm də vətənpərvərlik ruhu baxımından Aprel döyüşləri bir daha
göstərdi ki, Azərbaycan xalqı qəhrəman xalqdır... Aprel döyüşləri bizim şanlı
hərbi qələbəmizdir, dövlətimizin, xalqımızın, ordumuzun gücünü göstərən
qələbədir. Aprel döyüşləri nəticəsində Füzuli, Cəbrayıl və Ağdərə rayonlarının
işğaldan azad edilmiş ərazilərində bu gün Azərbaycan bayrağı dalğalanır. Bu
döyüşlər onu göstərir ki, Azərbaycan xalqı və dövləti heç vaxt işğalla
barışmayacaq, öz ərazi bütövlüyünü nəyin bahasına olursa-olsun bərpa
edəcəkdir... Biz işğal edilmiş torpaqlara qayıdacağıq. Bu, bizim əsas
vəzifəmizdir. Necə ki, keçən il azad edilmiş torpaqlarda bu gün bayrağımız
dalğalanır, hələ də işğal altında olan bütün başqa torpaqlarımızda da
Azərbaycan bayrağı qaldırılacaqdır”.
Qarabağ
Azərbaycandır!
2018-ci il mayın 20-dən 27-nə qədər davam edən
Günnüt əməliyyatı zamanı Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olan Naxçıvan
Muxtar Respublikasındakı Əlahiddə Ümumqoşun Ordusu Şərur rayonunun Günnüt
kəndini, "Ağbulaq” yüksəkliyini,Qızılqaya və Qaraqaya dağlarını azad
edib, Dərələyəz mahalının Arpa kəndi isə hərbçilərimizin nəzarəti altına keçib.
Döyüşlər nəticəsində, ümumi olaraq, 11,000 hektarlıq ərazi azad olunub.
Əməliyyat Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə İrəvan-Yeğeqnadzor-Gorus-Laçın-Xankəndi
avtomobil yoluna nəzarət etməyə də imkan verib. Bu əməliyyat nəticəsində azad
olunmuş ərazilərdə Azərbaycan bayrağı dalğalandırılıb. 2019-cu ildə isə Babakər
dağı istiqamətində uğurlar əldə edilib və bu yüksəkliklərə də bayrağımız
sancılıb. Ən nəhayət, Azərbaycan Ordusunun sentyabrın 27-də Qarabağda başladığı
uğurlu əks-həmlə əməliyyatı nəticəsində Cəbrayıl, Füzuli, Zəngilan,
Qubadlışəhərləri, Zəngilan rayonunun Mincivan, Ağbənd qəsəbələri,
Xocavənd rayonununHadrutqəsəbəsi, Tərtər və digər rayonların
ümumilikdə 200-dən artıq kəndi, Ağdərə və Murovdağ istiqamətlərində strateji
yüksəkliklər Ermənistan işğalından azad olunub. Hər bir yaşayış məntəqəsində,
strateji yüksəklikdə üçrəngli, ay-ulduzlu bayrağımız dalğalandırılıb. İşğal
altındakı digər ərazilərimizin də tezliklə azad olunacağına, həmin yaşayış
məntəqələrinə Azərbaycan bayrağının sancılacağına şübhə etmirik. Prezident
İlham Əliyevin hər zaman xalqa müraciətində xüsusi vurğuladığı kimi,
"Azərbaycan bayrağı Şuşada, Kəlbəcərdə, Xocalıda dalğalanacaq! Eşq olsun
Azərbaycan Ordusuna! Qarabağ Azərbaycandır!”.
Rufik
İSMAYILOV