Milli birlik və lobbiçilik
"Hər
bir insan üçün milli mənsubiyyəti
onun qürur mənbəyidir.Mən həmişə fəxr etmişəm, bu gün də fəxr edirəm ki, mən
Azərbaycanlıyam"
Ulu öndər Heydər Əliyev
Azərbaycan
müstəqillik əldə etdikdən bəri dövlətin qarşısında duran əsas vəzifələrdən biri
də xarici ölkələrdə yaşayan azərbaycanlıların təşkilatlanması, onların
ölkəmizin ümumi maraqlarının müdafiəsi işinə cəlb edilməsi olub.Ötən illər
ərzində diaspor quruculuğu Azərbaycan Respublikasının dövlət siyasətinin
prioritet istiqamətlərindən biri kimi önə çəkilib.
Dünya
azərbaycanlılarının tarixi Vətənlə əlaqələrini inkişaf etdirmək,
soydaşlarımızın milli özünəməxsusluğunu qoruyub saxlamaq, Azərbaycanın milli
maraqlarının qorunması istiqamətində diasporun potensialını səfərbər etmək, bir
sözlə, Azərbaycanı gerçəkdən 50 milyon azərbaycanlının and yerinə çevirmək,
dünyanın hər bir guşəsində yaşayan soydaşlarımızın mədəni-siyasi hüquqlarını
müdafiə etmək bu siyasətin qayəsini təşkil edib.
Diaspor
təşkilatlarının problemlərinin aradan qaldırılması istiqamətində fəaliyyət,
onların fəaliyyətinin milli maraqlarımızın gerçəkləşdirilməsinə yönəldilməsi
yönündə dövlət siyasəti xüsusilə təqdir olunmalıdır. Dünyada gedən sürətli
inteqrasiya prosesləri, beynəlxalq məsələlərdə diaspor və lobbi təşkilatlarının
rolunun artması bu sahəyə diqqətin daha da artırılmasını tələb edir. Ötən
illərin təcrübəsi göstərir ki, diaspor təşkilatları ilə iş xeyli dərəcədə
mürəkkəbdir.Bu
gün dünyanın müxtəlif ölkələrində 450-yə yaxın diaspor qurumu fəaliyyət
göstərir.Amma diaspor
təşkilatlarının daha səmərəli fəaliyyətini təmin etmək, yeni keyfiyyət
mərhələsinə keçirmək baxımından daha çox iş görülməlidir.Biz təkcə Azərbaycan
həqiqətlərinin dünyaya çatdırılması istiqamətində çalışmamalıyıq, bu fəaliyyət
tədricən lobbiçilik müstəvisinə keçməli, ayrı-ayrı ölkələrin, beynəlxalq
qurumların qərarlarına təsir göstərmək səviyyəsində qurulmalıdır.
Yaxşı
təşkilatlanmış diaspora təşkilatları öz tarixi vətənlərinin xeyrinə lobbiçilik
fəaliyyəti ilə də məşğul olurlar. İstər dövlətin dəstəyilə, istərsə də xarici ölkələrdəki imkanlı
soydaşlarımızın könüllü iştirakı ilə yaradılan fondlar diaspor təşkilatlarının
fəaliyyətindəki çətinlikləri ortadan qaldırmağa imkan verərdi.Diaspor qurumlarının
xaricdə mediaya çıxışı, nüfuzlu siyasi partiya və təşkilatlarla münasibətlər
qurması, müstəqil təbliğat vasitələri yaratması kimi addımlar isə lobbi
mexanizminin yaranmasını da labüd edəcək.
Bu gün azərbaycançılıq
ideyası ətrafında soydaşlarımızın birlik və həmrəyliyi diaspor
təşkilatlarımızın gücünü ortaya qoyur.Dünyanın ayrı-ayrı ölkələrindəki
soydaşlarımızla aparılan sistemliiş,azərbaycanlıların
milli birliyinin möhkəmləndirilməsi yönündə dövlətin yürütdüyü siyasət
Azərbaycan diasporunun fəaliyyətinin mütəşəkkil qaydada əlaqələndirilməsi,
dünya azərbaycanlılarının siyasi və ideoloji birliyinin təminatı baxımından
səmərəli nəticələr verib.
Məsələn,
Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti, İslam Konfransı Təşkilatına (İKT) üzv
qurum olan Dialoq və Əməkdaşlıq uğrunda İslam Konfransı Gənclər Forumunun mədəniyyətlərarası
dialoq üzrə baş koordinatoru Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə "Xocalıya
ədalət" beynəlxalq məlumat və təşviqat kampaniyası 100 ildən bəri dünyaya
yalanlar üfürən erməni təbliğatına ciddi şəkildə zərbə vurub.Bu kampaniya
çərçivəsində dünyanın bir çox ölkəsində keçirilən Xocalı soyqırımı ilə bağlı
həqiqətləri yaymaq məqsədilə etiraz aksiyaları, elmi-praktik konfranslar və
digər tədbirlərdə Azərbaycan diaspor təşkilatlarının fəallığı xüsusilə qeyd
edilməlidir.
Xocalı faciəsinin mənəvi, siyasi və hüquqi
müstəvidə tanınmasına yönələn bu kampaniya dünyanın 40-dan çox ölkəsində uğurla
həyata keçirilməkdədir.Ötən 5ilərzində 200-dək müxtəlif xarakterli
tədbirin həyata keçirilməsi Azərbaycanla bağlı həqiqətlərin dünyaya
çatdırılması baxımından ciddi faktordur. Azərbaycan
Prezidenti İlham Əliyevin 2014-cü il 13 fevral tarixli "Xocalıya
ədalət" kampaniyasının keçirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında"
Sərəncamı da tarixi əhəmiyyət daşıyır və müvafiq istiqamətdə fəaliyyət
göstərməyə böyük dəstəkdir. Bu kampaniya çərçivəsində
əldə olunmuş nəticələr onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycan diasporunun da
dəstəyilə beynəlxalq miqyasda lobbiçilik daha effektivdir.Əslində, bu
kampaniya göstərdi ki, erməni diasporunun işini o qədər də şişirtmək lazım
deyil. Sadəcə, onların haqqında mif yaradılıb.Artıq dünya
ictimaiyyəti Azərbaycan torpaqlarının işğal olunması, Ermənistanın nəinki
işğalçı dövlət olması reallığını, hətta qondarma soyqırımı pərdəsi altında
gizlənərək soyqırımı həyata keçirdiyi faktını qəbul edir. "Xocalıya
ədalət" kampaniyası çərçivəsində gənclərin rolu onların Azərbaycan
diasporunun ən fəal hissəsi olduğunu da ortaya qoydu.Bu gün xarici ölkələrdə təhsilalanvə yaşayan azərbaycanlı gənclər də
dövlətin yaxın dəstəyi və yardımı sayəsində təhsil aldıqları ölkələrdə müxtəlif
dərnəklər və ictimai birliklər yaradır.
Diaspor və lobbi fəaliyyətlərinin stimullaşdırılması baxımından,
ayrı-ayrı ölkələrdə imkanlı soydaşlarımızın dəstəyilə diaspor fondlarının,
hətta beynəlxalq miqyasda Vahid Diaspor Fondunun yaradılması məsələsi günümüz
üçün aktualdır. Bu, Azərbaycan diasporunun fəaliyyətində yeni mərhələyə
keçilməsi demək olardı. Azərbaycan diasporu lobbiçilik istiqamətində addımlar atmalıdır və
Avropadakı diasporumuz artıq bu mərhələyə keçid edir.Lobbiçilik diaspor
fəaliyyətinin daha mütəşəkkil hədəfidir.Lobbiçilik ənənəvi diplomatiyadan
fərqlənir və əsas üstünlüyü ondan ibarətdir ki, hər hansı dövlətə daxildən
ictimai sifarişi təşkil edir.
Bu gün diaspora prosesinin
təşkilatlanması üçün peşəkar
birliklərin və biznes assosiasiyalarının fəaliyyətinə dəstək olmalıdır. Bu
təşkilatlar ona görə yaradılmalıdır ki, müəyyən məqsədə nail olmağa çalışan
qrupların, peşə sahiblərinin sosial və digər hüquqlarını, biznesin ayrı-ayrı
sahələrinin iqtisadi maraqlarını təmin etsinlər. Lobbiçilərin qanunvericilik
orqanına təsir göstərməkqabiliyyəti
daha da artırılmalıdır. İnadkarlıq və düzgünseçilmiş istiqamət əsas fəaliyyət mövzusu
olmalıdır. Çünki düzgünlük - ən yaxşı siyasətdir.
Ümummilli
lider cəmiyyətin bütövləşməsi, azərbaycançılıq ideologiyasının milli
həmrəyliyin aparıcı amilinə çevrilməsi istiqamətində mühüm işlər görmüş,
ümumxalq birliyinin politoloji-nəzəri əsaslarını irəli sürmüşdür. Bu ideya
möhkəm istinad dayağına çevrilərək Azərbaycan diasporunun təşkili işini
sürətləndirmiş, xaricdə fəaliyyət göstərən müxtəlif ictimai birliklərin,
cəmiyyətlərin, dərnəklərin ideoloji-siyasi cəhətdən təmərküzləşməsini
stimullaşdırmışdır.
Rövşən
Əvəzoğlu
Müstəqil
araşdırmaçı