Məngülümsüz də tamaşa olar?
Abdulla Şaiq adına Dövlət Kukla Teatrının qonağı
olduq. Teatrın mətbuat xidmətinin rəhbəri Həmidə Rüstəmova Kukla Teatrında baş
verən ən son yeniliklərlə bizi xəbərdar etdi. Hazırda teatrda yeni tamaşanın məşq proseslərinin getdiyini
bildirdi. Vurğuladı ki, bu tamaşa tamam başqa bir üslubda hazırlanır.
"Şəngülüm, Şüngülüm və....”
Biz də tamaşanın rejissoru Anar Məmmədovla
görüşdük. Onunla ilk olaraq "Şəngülüm,
Şüngülüm və....” tamaşası ilə bağlı söhbət etdik. İlk baxışdan tamaşanın adı
bizə qəribə gəldi. Bəs personajın birinin adı niyə qeyd edilməyib? Ümumiyyətlə,
xalq nağılındakı özəllik nə olacaqdı? Bu suallarımızı Anar Məmmədova
cavablandırdı. Bildirdi ki, bu tamaşa xalq nağılı "Şəngülüm, Şüngülüm və Məngülüm”
nağılı əsasında hazırlanıb: "Təklif tanınmış aktrisa Ülviyyə Əliyevadan gəldi.
Düşündük ki, niyə də olmasın? Hazırda məşq prosesinin getdiyi tamaşa nağılçının
çıxışı ilə başlayacaq. Bu nağılçı bütün
tamaşanı idarə edəcək. Fərqlilik isə ondan ibarətdir ki, xalq nağılındakı bütün
qəhrəmanları bir nəfər ifa edəcək. Yəni tamaşa mono tamaşadır. Bütün obrazları
sevilən aktrisamız Ülviyyə Əliyeva özü canlandıracaq. O, səhnədə tək olacaq. 6
kukla ilə maraqlı bir tamaşa ərsəyə gətirməyi qarşımıza məqsəd qoymuşuq”.
Bir çox janrlarda tamaşalar hazırlayan, yeniliklər
etməkdən çəkinməyən Kukla Teatrının yaradıcı heyəti bu dəfə də öz ənənəsinə
sadiq qalmağa çalışır. Uzun müddətdir
ki, Azərbaycan Musiqili Teatrında
çalışan, efirlərdə komik obrazların mahir ifaçısı kimi tanınan Ülviyyə
Əliyevanı biz Kukla Teatrının səhnəsində kukla oynadan bir aktrisa kimi kəşf edəcəyik.
Görünən mənzərə odur ki, rejissor bu tamaşanın üzərində hələ çox işləyəcək. Axı
bu dəfə Ülviyyə xanım nəinki özünü səhnədə
idarə etməli, eyni zamanda bir çox obrazları özündə ehtiva edən kuklaları da
oynatmalıdır. Rejissor isə bizim bu təəccübümüzü birmənalı qarşıladı. Dedi ki,
düzdür kuklanı səhnədə oynatmağı öyrətmək üçün illər lazımdır, ancaq onun da bəzi
texniki üsulları var ki, biz onu qısa zamanda Ülviyyə xanıma öyrədəcəyik: "Əsas
odur ki, o, bu tamaşanı böyük həvəslə oynamağa çalışır. Həvəs olan yerdə isə hər
şey etmək mümkündür. Tamaşanın konsepsiyasını elə qurmuşam ki, o bir kuklanı
qoyub digərini oynadacaq. Aktrisamız üçün o qədər də çətin olmayacaq. Mono
tamaşa aktyorun potensialını ortaya qoyur. Belə ki, aktyor səhnədə təkdir və
obrazın səsi, oyun tərzi davamlı olaraq dəyişir
və bu aktyorun bütün potensialını göz önünə qoyur. Monotamaşada heç nə tamaşaçının
gözündən yayınmır”.
Rejissorun ixtisarına düşən Məngülüm
Noyabrın axırı dekabrın əvvəli üçün premyerası nəzərdə
tutulan tamaşanın tərtibatı teatrın baş rəssamı İqbal Əliyevə, musiqisi isə əməkdar
artist Elza Seyidcahana məxsusdur. Tamaşanın məşq prosesini izlədikcə isə
yaranan suallarımıza cavab tapmağa başlayırıq. Tamaşada Məngülüm obrazı ona görə
yoxdur ki, səhnədə olan aktrisa eyni vaxtda yalnız iki kuklanı idarə edə
bilir. Üçüncü obrazı canlandırmaq üçün isə
əlavə aktyora gərək duyulur ki, bu da
mono tamaşa prinsipinə ziddir. Nağılda 3
keçi balası hər zaman bir yerdədir, onları ayırmaq olmaz. İnsan 3 kuklanı bir
arada saxlaya bilmədiyi üçün onu bu formada hazırlamalı olublar.
Məşq prosesi başlayır... Səhnədə Ülviyyə Əliyevanı
bu ampluada görmək isə həqiqətən də maraqlıdır. Təcrübəli aktrisa səhnədə sanki
uşaq kimi sevinirdi. Kuklaları əlinə alıb, öz uşaqlığını xatırlayan aktrisa onları
əzizləyib: "Həqiqətən də neçə yaşımız olur olsun ancaq insan əlinə kuklanı
aldımı tamam başqa biri olur. Hər birimizin qəlbində bir uşaq var. Mən də indi
o uşağı xatırlayıram”-kimi fikirlər səsləndirdi.
Rejissor aktrisaya səhnədə necə bir tamaşa görmək
istədiyini izah edir, aktrisa isə bu tamaşanın necə alınacağı ilə bağlı fikir
mübadilələri aparırdı. Fasilə zamanı aktrisaya yaxınlaşıb, obrazı ilə bağlı onu
sual atəşinə tuturuq. Aktrisa deyir ki, Kukla Teatrının səhnəsində olmağın özü
belə çox maraqlıdır: "Bu gün bizim ilk məşqimizdir. Əslində büruzə verməsəm də
çox həyəcanlıyam. Mono tamaşa oynamaq həqiqətən də məsuliyyətlidir. Baxmayaraq
ki, 19 ildir teatrda çalışıram ancaq ilk dəfədir ki, kuklalarla işləyirəm.
Burada həm öz yerimə, həm də kuklaların yerinə oynamalıyam. Maraqlı olduğu qədər
də çətindir”.
Aktrisadan bu qədər işinin arasında böyük bir məsuliyyətin
altına girməyin onun üçün nə dərəcədə önəmli olduğunu soruşduq. O, isə deyir
ki, zamanı boşa xərcləməyi sevən insanlardan deyil: "Bildiyiniz kimi Kukla
teatrı il ərzində bir çox xeyriyyə tədbirlərinə qatılır. Nəinki Kukla Teatrı, hətta
onun nəzdində fəaliyyət göstərən "Oyuq” teatr studiyası da bir çox xeyriyyə tədbirlərində
çıxışlar edirlər. Kimsəsiz, eyni zamanda
bir çox xəstəliklərdən əziyyət çəkən uşaqlar üçün konsertlər proqramları təşkil
edirlər. Onların bəzilərində mən də
iştirak etmişəm. Həmin tədbirlərdə mütəmadi
olaraq Rəhman müəllimlə tamaşalar göstərirdik. Bir dəfə teatrın direktoru Rəşad
Əhmədzadəyə belə bir tamaşa hazırlamaq istəyimin olduğunu bildirdim. O, da sağ
olsun, sözümüzü yerə salmadı. Fürsətdən istifadə edib, teatrın direktoruna təşəkkürümü
bildirirəm ki, mənə inanıb etimad göstərdi. Bu mənim üçün bir sınaqdı. Yeni il
qabağı uşaq evindəki kimsəsiz uşaqları və onkoloji xəstə uşaqları sevindirmək
üçün belə bir tamaşa hazırlamaq istədim. Uşaq evlərinə bu tamaşa ilə getmək istəyirik.
Onsuz da kukla teatrı bu layihələrdə iştirak edir. Mən müğənni deyildim ki,
mahnı oxuyum. Ona görə istədim ki, uşaqlarla yaxından ünsiyyətdə olmaq üçün
tamaşa hazırlayım. Mən Kukla Teatrının səhnəsində və bir çox xeyriyyə tədbirlərində
aparıcı kimi çıxışlar etmişəm. Kukla teatrının bütün repertuarını əzbər bilirəm.
Bu teatr mənim üçün çox əzizdir. Ona görə
də Kukla Teatrının kollektivi ilə işləmək mənə xoş olacaq”.
Ülviyyə Əliyeva 19 ildə ilk dəfə...
Ülviyyə xanıma: "Musiqili Teatr hara Kukla Teatrı
hara, çətin olmayacaq ki” soruşduqda cavabı çox gecikmədi: "Yaradıcı insan
özünü istənilən janrda sınamlıdır. Niyə də yox? Düzdür kuklalarla birlikdə
tamaşanı idarə etmək mənim üçün bir qədər çətin olacaq, ancaq mən rahatam.
Bilirəm ki, etibarlı əllərdəyəm. Əminəm ki, Anar müəllim bu sənətin incəliklərini
mənə öyrədəcək”.
Nə deyək, bizə də ancaq yaradıcı heyətə uğurlar
arzulamaq qalır. Hər zaman müxtəlif ekperimentləri sınaqdan keçirən Kukla
Teatrının repertuarında mono tamaşanın olmasının özü də bir özəllikdir. Yetər
ki, monotonluqdan qaçaq və həyatımıza yeni bir rəng qataq.
Xəyalə Rəis