Koronoavirusa yoluxan şəxslər dərman və ərzaq tələbatını necə təmin etsinlər?
Rəsmilər qohumların, dost-tanışların köməyindən
yararlanmağı məsləhət görürlər
Son
dövrlər bütün dünyada, o cümlədən Azərbaycanda koronavirusa yoluxma sayı xeyli
artıb. Məhz buna görə də bəzi sərt qərarlar qəbul edilib, qadağalar tətbiq
olunub. Yoluxma və ölüm hallarının artması onu deməyə əsas verir ki, yaxın
günlərdə bu qaydalar daha da sərtləşdirilə bilər. Belə durumda
diqqət çəkən məqamlardan biri koronavirus şübhəsi ilə yoxlamadan keçən və
testinin cavabı pozitiv çıxan vətəndaşların durumudur. Təbii olaraq onlar və
ailə üzvləri minimum 15 gün ərzində özlərini təcrid edir, evə qapanırlar. Belə
olan halda həmin ailənin dava-dərman, qida və sair təminatı məsələsi meydana
çıxır. Misal üçün, bu günlərdə həmkarımız Pərvin Məmmədovun koronavirus şübhəsi
ilə verdiyi testin cavabı pozitiv çıxıb. Onun mobil telefonuna bu məzmunda
mesaj göndərilib: "Hörmətli Pərvin Məmmədov. Sizin 30.11.2020-ci il tarixdə
COVİD-19 ilə bağlı verdiyiniz testin nəticəsi pozitivdir. Xahiş olunur siz və
ailə üzvləriniz yaşayış yerinizi tərk etməyəsiniz. Karantin rejimini pozduğunuz
təqdirdə, Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar və Cinayət məcəllələrində
nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyətə cəlb oluna bilərsiniz”.
Xatırladaq ki, Cinayət Məcəlləsinin 139-1-ci
Maddəsində "Epidemiya əleyhinə rejimin, sanitariya-gigiyena və ya karantin
rejimlərinin pozulması”na görə məsuliyyət nəzərdə tutulur. Məcəllənin
139-1.1-ci bəndinə görə, hər hansı vətəndaş epidemiya əleyhinə rejimin,
sanitariya-gigiyena və ya karantin rejimlərinin pozulması, xəstəliklərin
yayılmasına səbəb olduqda və ya xəstəliklərin yayılması üçün real təhlükə
yaratdıqda, iki min beş yüz manatdan beş min manatadək miqdarda cərimə və ya üç
ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması, yaxud üç ilədək müddətə azadlıqdan
məhrumetmə ilə cəzalandırılır. Məcəllənin 139-1.2 bəndinə görə, eyni əməllər
ehtiyatsızlıqdan insan ölümünə və ya digər ağır nəticələrə səbəb olduqda, üç
ildən beş ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılma nəzərdə
tutulur. İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 211-ci maddəsinə əsasən isə epidemiya
əleyhinə rejimin, sanitariya-gigiyena və karantin rejimlərinin pozulmasına
görə, fiziki şəxslər 100 manatdan 200 yüz manatadək, vəzifəli şəxslər 1 500
manatdan 2 500 manatadək, yaxud işin hallarına görə, xətanı törədənin
şəxsiyyəti nəzərə alınmaqla,1 ayadək müddətə inzibati həbs tətbiq olunur.
Bu əmələ görə,hüquqi şəxslər 2 000 manatdan 5 000 manatadəkməbləğdə
cərimə edilir.
P.Məmmədovun
düşdüyü durum və onun kimi bir çox məsələlərlə bağlı sosial şəbəkələrdə
aparılan müzakirələrdə vətəndaşlar əsasən bu səpkidə yanaşma ortaya qoyurlar:
"Mesaj gəlir ki, testinizin cavabı pozitivdir, əgər evdən çıxsanız cinayət
məsuliyyəti daşıyırsınız. Amma nə dərman verilir, nə çörək. Tutaq ki, ailəni
evə qapatdıq, yaxşı, böyüklər bunu anlayacaq, bəs uşağa nə deyəsən?”.
Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlama verənMilli Məclisin Əmək və sosial siyasət komitəsinin üzvü Jalə Əliyevabildirib ki, pandemiyanın birinci mərhələsində Azərbaycan dövləti tərəfindən sosial paketlər tətbiq edilib. Deputatın sözlərinə görə, iş yerlərinin bağlanması, vətəndaşların işə gedə bilməməsi və sair bu kimi amillər nəzərə alınaraq birdəfəlik yardımlar, sahibkarlar üçün güzəştlər, vergi ödəyicisi olan şəxslərin ötən il ödədiyi verginin dövlət tərəfindən onlara geri qaytarılması, həmçinin digər addımlar atılıb: "Azərbaycanda demək olar ki, bütün idarə və müəssisələr həmrəylik nümayiş etdirərək aztəminatlı ailələrə yardımlar etdilər.Sonrakı mərhələdə koronavirusa yoluxma halları azaldığı üçün dövlət sərt karantin rejimini yumşaltdı, həyat tədricən normal axarına döndü. Bununla belə, bəzi məhdudiyyətlər yenə də qalmaqda idi. Buna misal olaraq kütləvi tədbirlərin keçirilməsinə, o cümlədən yas və toy mərasimlərinə qadağaları nümunə göstərə bilərik. Təəssüflər olsun ki, biz yenidən pandemiya ilə bağlı çox çətin bir mərhələni yaşayırıq. Yoluxmaların sayı gün ərzində 4 mini, vəfat edənlərin sayı 40-ı ötür. Belə bir acınacaqlı durum karantin rejiminin daha da sərtləşməsini, daha sərt qaydaların tətbiqini zəruri edir. Hələlik bununla bağlı qərar qəbul edilməyib, hansı tədbirlərin görüləcəyin müəyyənləşməyib”.
Millət vəkili qeyd edib ki, əlavə məhdudiyyətlərin tətbiq olunacağı, karantin rejimi bir qədər də sərtləşdiriləcəyi təqdirdə,kimlərə hansı formada yardımların ediləcəyi müəyyənləşəcək: "Əminəm ki, bununla bağlı Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah, icra qurumları, o cümlədən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiə, İqtisadiyyat nazirlikləri üzərinə düşən vəzifələri yerinə yetirəcək, müvafiq addımlar atacaqlar. O ki, qaldı sosial şəbəkələrdə açılan müzakirələrə, söylənilənlərə, bu, vətəndaşların subyektiv fikirləridir. Amma bir reallıq da var ki, hardasa işləyən, qanuni əmək müqaviləsi olan insan hər hansı xəstəlik səbəbi ilə, hətta koronavirusa yoluxduğuna görə müalicə olunursa, qanuni şəkildə xəstəliyə görə məzuniyyət götürür. Müalicə aldığı müddətdə ona işləmədiyi günlərə görə də müavinət alır. Bütün bunlar Əmək Məcəlləsi ilə tənzimlənir. Lakin konkret olaraq koronavirus pandemiyasının indiki mərhələsi ilə bağlı hansısa əlavə tədbirlərin həyata keçirilməsi yaxın günlərdə Operativ Qərargahın verəcəyi qərarlardan asılı olacaq”.
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi
Nazirliyinin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Fazil Talıbov deyib
ki, koronavirus xəstələrinə sosial xidmətin göstərilməsi Sosial Xidmət haqqında
qanunda öz əksini tapmayıb. Onun sözlərinə görə, hazırda sosial xidmət, qanuna
əsasən ahıl tənha və əlilliyi olan şəxslərə göstərilir. Şöbə müdiri vurğulayıb
ki, hər hansı koronavirus xəstəsinin gündəlik tələbatının ödənilməsi üçün
onlara sosial xidmət işçiləri ayrılmır. O qeyd edib ki, belə şəxslər gündəlik
çörək, dərman almaq üçün yalnız yaxın qohumlarına, dost-tanışlarına müraciət
edə bilərlər.
Tibbi Ərazi
Bölmələrini İdarəetmə Birliyinin (TƏBİB) nümayəndəsi Elnarə Baxış da nazirlik rəsmisinin fikirləri ilə üst-üstə
düşən mövqe sərgiləyib. O, qəzetimizə açıqlamasında bildirib ki, evdə müalicə
alan bütün koronavirus xəstələrinə TƏBİB tərəfindən nəzarət edilmir: "TƏBİB-in
işi ancaq müalicədir. Hansısa bir qərarı TƏBİB qəbul etmir, tətbiq eləmir.
Bununla bağlı aidiyyəti qurumlara müraciət edilməlidir. Koronavirus
xəstələrinin dərmanla təmin edilməsi Səhiyyə Nazirliyinin müvafiq qurumları
tərəfindən həyata keçirilir. Misal üçün, Bakı şəhəri ərazisində fəaliyyət
göstərən poliklinikalar bu işi görürlər. Amma regionlarda bu proses TƏBİB
tərəfindən həyata keçirilir. O ki qaldı həmin dərmanları koronovirus xəstəsinin
hansı yolla əldə edə bilməsinə, hər bir vətəndaşın yaxın qohumları, dost-tanışı
var və onlardan xahiş etməklə hansısa işimizi görmək mümkündür. Yəni onların
köməyindən yararlanmaqla Bakı şəhərindəki poliklinikalardan, yaxud regiondakı
müvafiq qurumdan o dərmanları əldə edib evə gətizdirmək mümkündür. Şəxsən mən
də koronavirus şübhəsi ilə təcrid olunduğum vaxtlarda, evdən bayıra çıxmadığım
günlərdə dost-tanışdan xahiş etdim və onlar da o dərmanları poliklinikadan
götürüb mənə çatdırdılar”.
Rufik
İSMAYILOV