Kiçik dağ kəndində dərs deyən müəllimin böyük arzusu – Örnək
Günel
Hümmətova:
"Bir cavaba görə, uşağa ürəklə deyilən
"afərin” çox yaxşı nəticə göstərir”
Müəllim
olmağı arzulayır və bu sahədə təhsil alır. Ancaq sonra "bacarmayacağam” kimi tərəddüdlərə
qapılır və 5 il başqa sektorda çalışır. Sonra müəllim kimi çalışmaq qərarı
verir. İlk iş yeri isə ucqar kənd məktəbi olur. O məktəb ki, binası belə olmur.
Bir neçə ay belə rejimlə işləmək çətin olsa da, ona yaxşı təcrübə
qazandırdığını deyir.
Müsahibimiz Lerik
rayon Orandkənd tam ortaməktəbinin tarix müəllimi Günel Hümmətovadır.
Bildirək
ki, Günel Bakıda anadan olub. Orta və ali təhsilini Bakıda şəhərində alıb.
Ancaq hazırda ucqar kənddə müəllim kimi çalışır.
- Müəllimlik üzrə təhsil alsanız da, universiteti
bitirəndən sonra 5 il başqa sahədə çalışıbsınız. Tarix müəllimliyi üzrə təhsil
almaq öz seçiminiz deyildi?
-
Universitetə qəbul olanda, 17 yaşım var idi. O qədər məqsədli olmasam da,
filologiya və tarixi sevirdim. Ona görə də seçim zamanı ilk 5 yerdə ancaq
bunları yazmışdım. Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin tarix fakültəsinə
qəbul oldum və təhsil aldım. Müəllim olmaq niyyətim var idi, ancaq universiteti
bitirdikdən sonra necə oldusa, başqa sahəyə yönəldim. Hardasa 5 il müəllimlikdən
kənar sahədə fəaliyyət göstərdim, ancaq sonra müəllim kimi çalışmaq qərarı
verdim. Həmin 5 ilə vaxt itkisi kimi baxıram. O mənada ki, gərək müəllimlikdən
uzaq düşməzdim.
- Niyə uzaqlaşmışdınız, müəllimliklə bağlı tərəddüdləriniz
var idi?
- Bəli,
tərəddüdlərim var idi, "bacarmayacağam”, "səbrim çatmayacaq”, "öyrədə bilməyəcəyəm”
deyirdim. Lakin bir zaman gəldi və mən öz qardaşımı universitetə
hazırlaşdırmalı oldum. Təkcə tarixdən deyil, onun qrupunda olan bütün fənlərdən
hazırlaşdırdım. Qəbula az qalmış hər fəndən ixtisas müəlliminin yanına da
getdi, ancaq uzun müddət mən hazırladım. Səbirlə, həvəslə bu işi görürdüm. Nəticə
gözəl idi, o, Bakı Mühəndislik Universitetinə qəbul oldu. Gördüm ki, bu işi bacarıram.
Digər tərəfdən, əmim qızı da tarix fakültəsini bitirmişdi. Müəllimlərin işə qəbul
imtahanında iştirak etdi və qəbul oldu. Bu da mənə bir az motivasiya verdi. Beləcə,
çox qısa zamanda müəllimlərin işə qəbul imtahanına hazırlaşıb imtahan verdim və
qəbul oldum.
- Müəllim kimi ilk iş yeriniz indi çalışdığınız məktəbdir.
Bölgə məktəbində çalışmaq istəyirdiniz?
- Müəllim
kimi çalışmaq qərarı verəndə, müəllimlərin işə qəbul imtahanına az vaxt
qalmışdı. Dedim ki, hansı məktəbə qəbul olsam, işləyəcəyəm. Bu sahədə bir yerdən
başlamalı idim. Əslində, imtahan verəndə fikirləşirdim ki, Bakı məktəblərinə qəbul
olacağam. Çünki sınaq imtahanlarında yüksək nəticə göstərirdim. Bu il Bakıda
yer sayı az idi və məndən yüksək bal toplayanlar da oldu deyə, paytaxt məktəblərinə
düşmədim. Hazırlaşmağa daha tez başlasaydım, imtahanda yüksək nəticə göstərərdim.
Lakin heç təəssüflənmirəm. Yaxşı ki o məktəbə düşmüşəm. Bir neçə ay ərzində
orda yığdığım təcrübəni Bakıda yəqin ki, o zaman kəsiyində əldə edə bilməzdim.
- Bakıda
böyüyən, burda təhsil alan gənc region məktəbində işləməyə getdi. İlk təəssüratınız
necə oldu?
- İlk dəfə
valideynlərimlə birgə getdim. Biz getməmişdən öncə 3 gün yağış yağmışdı. Şəhərdən
kəndə gedəndə yolun yarısından sonra asfalt yox idi və biz palçığa batmışdıq. Məktəb
binası olmadığını, kəndə qaz çəkilmədiyini bilirdik, yolun yarısından sonra da
palçığa batdıq. Atam dedi ki, şəhər uşağısan, burda bacarmayacaqsan, gəl
qayıdaq. Ancaq mən qərarlı idim, ona görə qayıtmaq fikrinə düşmədim. Direktora
zəng vurduq, gəlib bizi apardılar. Qalacağım evdə yerləşdim. Məktəb direktoru və
qaldığım ev sakinləri mənə çox dəstək oldular. Onlara çox təşəkkür edirəm.
Sonra dərsə getdim, uşaqların maraqlı baxışları məni ora doğmalaşdırdı. Həmişə onlara
deyirəm ki, birinci müəlliminizəm, sonra dostunuz. Səmimi bir münasibət qurduq
və işləməyə davam etdik.
- Siz getdiyinizdə məktəbin binası yox idi, açılışı
yeni oldu. Dərsi harda keçirdiniz?
- Mən
sentyabr ayında o məktəbə getdim. Oktyabr ayının əvvəli artıq məktəb binası
hazır idi. Sadəcə açılışı dekabrın 19-u oldu. Həmin vaxta qədər dərsi evlərdə
keçirdik. İki ev var idi, dərsi orda keçirdik. Biri qaldığım evin yaxınlığında,
biri isə bir təpənin başında idi. Elə olurdu ki, birinci dərsi bir evdə, ikinci
dərsi başqa evdə keçirdik. Quraqlıq havada heç bir problem yox idi. Amma qar
yağanda dəhşət olurdu. O təpəni çox çətinliklə qalxıb-düşürdük. Şagirdlər mənə
çox kömək edirdilər. Biri gəlib çantamı götürürdü, bir sağ əlimdən, biri sol əlimdən
tutub o təpəyə qaldırırdılar. Onlara xüsusi təşəkkür edirəm.
- Belə hallarda ucqar kəndə işləmək üçün getdiyinizə
görə peşman olurdunuz?
- Mən
iradəli biriyəm, ona görə, o çətinliklər də məni həvəsdən salmadı. Heç vaxt
peşman olmamışam. Çətinliyim bircə yolla bağlı idi, o da motivasiyanı öldürəcək
dərəcə böyük məsələ deyil.
- Getməzdən öncə məktəbin binasının olmadığını öyrənəndə
reaksiyanız necə olmuşdu?
- Mən o
məktəbə düşəndə, direktorla əlaqə saxladım. Hardan olduğumu soruşdu. Dedi ki,
Bakıdakı şəraiti burda axtarma. Dedim ki, başa düşürəm, hər şeyə hazırlıqlıyam.
Dedi ki, məktəb yoxdur, dərs evlərdə keçilir. Bu, məni tərəddüdə saldı. Yeni məktəb
tikildiyini, amma nə vaxt təhvil veriləcəyini bilmədiyini də demişdi. Qeyd
etdiyim kimi, qərarlı idim, ona görə tərəddüdüm keçdi.
- Dərslərin məktəbdə deyil, evlərdə keçirilməsi
uşaqların dərsə marağına necə təsir edirdi?
- Əsas
davamiyyətə təsir göstərirdi. Sinif tozlu, soyuq olurdu. Partalar sökük idi, bəzən
bir ayağı sınmış stulda otururdular. Sobalar köhnə idi, hər yeri deşik olduğu
üçün sinfə tüstü verirdi. Bəzən tüstü o qədər olurdu ki, qapı-pəncərəni
açırdıq. Lövhələri sınıq idi, bir küncünə yazırdıq. Şərait məktəbdəki kimi
deyildi. Ona görə, davamiyyət zəif olurdu. Ancaq uşaqlara şəraitsizliklə bağlı
bir həvəssizlik ötürmürdüm deyə, dərsimiz həvəslə keçirdi.
- İşlədiyiniz
məktəbdəki şagirdlərin valideynləri övladlarının dərsləri ilə maraqlanırlar?
- Bu kəndin
bir mənfi tərəfi var ki, valideynlərin uşaqlara təsiri azdır. Bəlkə də məktəb
olmayıb deyə, bunu etməyiblər. Uşaqlarla maraqlanan, onlara dərslərində dəstək
olan valideynlərin sayı elə də çox deyil. Xüsusilə, qız şagirdlərinin təhsilinə
qarşı valideynlər diqqətsizdirlər. Qızlar erkən yaşda ailə qururlar. 9-cu
sinifdə görürsən ki, artıq qızlar yoxdurlar. Hazırkı 11-ci sinifdə qız yoxdur.
Hamısı ya ailə qurub, ya da nişanlıdır. Bu, mənə görə acınacaqlı vəziyyətdir.
- Qızlar özləri
oxumağa nə dərəcədə maraqlıdırlar?
- Az qız
oxuyur, amma onlar çox həvəslidirlər. Əksər qızlar dərsdə zəif nəticə göstərirlər.
Səbəb olaraq iki variant düşünürəm. Biri odur ki, kənd həyatıdır, evdə
valideynlərə kömək edirlər. Sözümün səhv anlaşılmasını istəmirəm. Ancaq digər tərəfdən,
düşünürəm ki, bəlkə də evdə gedən söhbətlərdən belə qənaətə gəlirlər ki, onsuz
da bizi təhsil almağa qoymayacaqlar, niyə oxuyuruq? O qızların oxumaq
potensialları var, bir az həvəsli olsalar, yaxşı nəticə əldə etmək mümkündür. Mən
bacardığımı edirəm, müəyyən qədər nəticə almışam. Amma daha çoxunu istəyirəm. O kənddə universitetə qəbul olan qız
yoxdur. Arzulayıram ki, bu məktəbin qızları da universitetə qəbul olsunlar. Bu
il mümkün olmayacaq, çünki 11-ci sinifdə qız qalmayıb. Gələn ilə isə namizədlərim
var. Hazırlayıram, hər cür dəstək oluram ki, universitetə qəbul olsunlar.
- Yeni başlayıbsınız, necə bir müəllim olmağa çalışırsınız?
- Köhnə
üsullardan uzaq qaçmağa, yeniliklər etməyə çalışıram. Çox həvəsliyəm. Müəllim
işləməyə yeni başladığımda, qrup yoldaşlarım deyirdilər ki, indi belə
danışırsan, ucqar məktəbə gedəndə görəcəksən ki, siniflər soyuqdur, şəhərdən kəndə
gedirsən, çətin olacaq, həvəsdən düşəcəksən və s. Amma indi görürlər ki, heç
bir problem yoxdur. Şagirdlərim üçün etdiklərimin qarşılığını alıram deyə, həvəsdən
düşmürəm.
Bilirsiniz,
kiçik bir cavaba görə, uşağa ürəklə deyilən "afərin” çox yaxşı nəticə göstərir.
Geniş bir dərs keçirəm, amma uşaq sabah cəmi bir suala cavab verir. Mən "afərin”
deyəndə, növbəti gün 2-3 sualı cavablandırdığını görürəm.
Bir də dərsi
uşaqların marağını çəkəcək formada izah edirəm. Real həyatla əlaqələndirməyə,
loru dildə də izah etməyə çalışıram.
Eyni
zamanda, şagirdlər yarışları sevirlər. Mən də onların maraqlarını çəkəcək
yarışlar keçirirəm. Hətta şagirdlərimi digər məktəblərin şagirdləri ilə
yarışdıracağam. Açıq dərslər keçirəcəyəm. Böyük planlarım var.
Aygün Asimqızı