Jurnalistlər sosial şəbəkələrdən necə istifadə etməlidir? - Diskussiya
Sosial şəbəkələr
müasir dövrdə az qala həyatımızın ayrılmaz hissəsi olub. Bu gün şəxsi tələbat və
ya işlə bağlı sosial şəbəkələrdən istifadə edənlərin sayı kifayət qədərdir və hər
gün də artır. Öz şəxsi profillərimizdə istədiyimiz hadisəyə münasibət bildirir,
statuslarımızda istədiyimiz hadisəni tənqid edir və rəy bildiririk.
Bəs jurnalist
kimi sosial şəbəkələrdən necə istifadə etməliyik? Ümumiyyətlə sosial şəbəkə
istifadəçisi olan jurnalist kimi necə davranmalıdır? Bu sualı Bakı Dövlət
Universitetinin jurnalistika fakültəsinin Sosial media ixtisası üzrə təhsil
alan tələbələri ilə müzakirə etdik.
Rivzan Fikrətoğlu:
- Belə
bir deyim var ki, hər insan bir kitabdır. Sözsüz ki, biz sosial şəbəkələrdə ətrafımıza
insanlar toplayırıq. Biz jurnalist kimi xitab etdiyimiz auditoriyanı seçərkən
diqqətli olmalıyıq. Təkcə dostlar yox, qoşulduğumuz qruplar, izlədiyimiz səhifələrdən
də yararlanmağa çalışmalıyıq. Müsbət aura yaratmaq üçün profilimizə diqqət etməliyik.
Dostluğa qəbul etdiyimiz şəxsləri incələyib qəbul etməliyik. Media fəaliyyətində
sosial şəbəkələr bizim çox köməyimizə gəlir. Xəbəri satmaq, paylaşmaq, yaxud
müsahibə almaq üçün sosial şəbəkə əla vasitədir. Amma sosial şəbəkələr ondan
düzgün istifadə etməyənlər üçün təhlükə mənbəyidir.
Aida İsaqova:
-
İnformasiyanı həm almaq, həm də ötürmək baxımından sosial şəbəkələr bizim üçün
faydalıdır. Rizvanla razıyam ki, izlədiyimiz səhifələrə və dostlara fikir verib
seçməliyik ki, ana səhifədə boş-boş məlumatlar olmasın. Jurnalist üçün iş müddəti
digər işləyənlər kimi konkret saatla ölçülmür. Jurnalist 24 saat işləyir.
Jurnalist daim diqqətli olmalı, paylaşımları izləməlidir.
Şükufə Süleymanlı:
- Sosial
şəbəkələrdə izlədiyim jurnalistlər var. Sevmədiyim cəhətlər isə odur ki,
jurnalist şəxsi hesabında məlumat paylaşarkən, etik qaydalara riayət etmir. Məsələn,
uşaqlar cinsi istismara məruz qalıbsa, şəkilləri saytda qapalı versələr də,
sosial şəbəkələrdə açıq paylaşırlar. Saytda qoyulan məhdudiyyətləri öz profillərində
nəzərə almırlar. Jurnalist öz saytında yazını necə verirsə, jurnalistikanın
etik prinsiplərini əsas götürüb öz səhifəsində də buna riayət etməlidir. Ola
bilər, adi vətəndaş bilməsin ki, istismara məruz qalan uşağın şəklini paylaşmaq
olmaz. Axı sən jurnalistsən, bilməlisən. Bundan əlavə, işlədiyin yerdə başqa
mövqe göstərib, öz səhifəndə fərqli mövqe yazmaq həm özünün, həm də işlədiyin
qurumun imicinə zərərdir.
Rizvan Fikrətoğlu:
- Sosial
şəbəkələr bizi olduğumuz kimi göstərmir. Özümüzü olduğumuz kimi təqdim edə
bilmirik. Bir jurnalist tək paylaşımı ilə özünü elə qeyri-ciddi göstərər ki,
artıq onun imzasına, yazısına heç kim hörmət etməz. Buna görə, jurnalist sosial
şəbəkələrdə adi vətəndaşlar kimi davranmamalıdır.
Turğay Camal:
- Bir
jurnalist kimi, mənim üçün jest, mimika çox önəmlidir. Sosial şəbəkələrdə bunu
görə bilmədiyim üçün burada olan ünsiyyətə önəm vermirəm. İnsanları tanıma baxımından
sosial şəbəkələrin üstünlüyü azdır. Buna görə də nə özümü tanıtmağa, nə də
kimisə tanımağa diqqət etmirəm. Əsas məqsədim informasiya almaqdır.
Sevinc Babazadə:
- Mən
jurnalistdən əvvəl sosial şəbəkə istifadəçisiyəm. Jurnalistika ixtisasına gəlməzdən
əvvəl də sosial şəbəkələrdən istifadə edirdim. Amma anlayıram ki, öz şəxsi səhifəm
olsa da, jurnalist kimi fəaliyyətimdə işlədiyim müəssisənin imicini yaradıram.
Əgər mən işlədiyim müəssisədə bir faktı irəli sürüb, sosial hesabımda tam fərqli
faktlardan danışıramsa, artıq mən digər fikrimi təkzib etmiş sayılıram və
insanların inamını itirirəm. İnamsızlıq yaradan bir jurnalistə də ikinci dəfə
müraciət edilməz. Buna görə də paylaşımlarımız zamanı jurnalist kimi işlədiyin
yerin də imicini qorumalıyıq. Şəxsi səhifədən dostlarla söhbət etmək, onların
fikirlərini almaq, öz qüsurlarını aradan qaldırmaq baxmından yararlanmalıyıq.
Səidə Nurəmmədli:
-
Sevincin fikirlərini dəstəkləyirəm. Hər bir insanın və jurnalistin sosial şəbəkələrdə
hədəf auditoriyası olur. Jurnalist də öz səhifəsində imicini formalaşdırır.
Hansısa mövzuya münasibət bildirəndə, ona filankəsov filankəs kimi yox, hansısa
saytda işləyən jurnalist kimi müraciət edirlər. Əgər imicinə fikir vermirsə,
statusları yazdığı yazılarla ziddiyyət təşkil edirsə, fikirləri bu zaman ona
da, işlədiyi sayta da inamı azaldır və sayt haqqında da mənfi imic
formalaşdırır.
Turğay Camal:
- Məsələn,
bura bir universitetdir, onun PR meneceri öz şəxsi səhifəsində nə istəsə
paylaşa bilər. Bunun universitetə aidiyyatı yoxdur. Amma universitetin səhifəsində
paylaşdığına diqqət etməlidir. Şəxsi profildə məncə, o qədər məhdudiyyət
qoyulmamalıdır.
Rizvan Fikrətoğlu:
- Mən
hansısa orqanın işçisiyəmsə, mənim paylaşımım gündəm yarada bilər. Çünki artıq
cəmiyyət üçün maraqlı obyektə çevrilmişəm. Məsələn, mən bir vətəndaşam, baxıram
ki, hansısa müəllim status yazır və o, qohumuma dərs deyəcək. Həmin müəllimin
statuslarından onun dünyagörüşü haqqında məlumat sahibi oluram. Yaxud bir
jurnalistin paylaşımlarına baxıb onun haqqında ilkin təəssürat formalaşdırıram.
Bir şəxsə görə böyük bir holdinq haqqında fikirlərimiz formalaşır. Bu səbəbdən
istər-istəməz məhdudiyyətlərlə qarşılaşırıq. Çərçivələnirik.
Loğman Kamranlı:
- İnsan
günün 24 saatını jurnalist olmaya bilər. Bu səbəbdən jurnalistlərin də müəyyən
şəxsi paylaşımlarını normal qəbul etmək lazımdır. Hər bir insan öz şəxsi səhifəsində
istədiyini yazıb, istədiyini paylaşa bilər. Mən şəxsi profilimdə tam başqa
insanam, ailədə başqa, dərsdə başqa, dostlarımın içində başqa, işdə başqayam. Hər
yerdə eyni ola bilmərəm. Şəxsi profildə paylaşılanlar hər bir insanın şəxsi
işidir. İstədiyini paylaşa bilər.
Əfsanə Şükürova:
-
Jurnalistika sahəsində işlədiyim müddətə qədər şəxsi paylaşımlarımda rahatlıq
var idi. İstədiyimi rahatlıqla bölüşə bilirdim. Amma işlədiyim təşkilatla bağlı
hansısa yazılar paylaşıramsa, həmin gün özümlə bağlı çox az paylaşım edirəm.
Düşünürəm ki, mən bayaq ciddi yazı paylaşdım, indi bunu yazmağım düzgün olmur.
Biz istər-istəməz özümüzə məhdudiyyət qoyur, işlədiyimizin yerin qaydalarına
uyğun hərəkət edirik. İnsanın özündə məsuliyyət yaranır ki, mən artıq işlədiyim
orqanı təmsil edirəm. İctimaiyyət mənə işlədiyim yerin gözü ilə baxır, tək öz
adımla bağlı yox. Buna görə, jurnalist nisbətən çərçivələnməlidir.
Loğman Kamranlı:
- Ölkə
gündəmində olan məsələlərə, xüsusən də müharibə mövzusuna hər bir vətəndaş həssaslıqla
yanaşmalıdır. Amma gəlin razılaşaq ki, jurnalist də insandır, istənilən mövzu
haqqında fikir bildirmək istəyir. Bəli, jurnalistikanın qanunları bizi çərçivələyir
ki, yazılarımızda öz mövqeyimizi bildirək. İşimizdə bunu onsuz da edə bilmirik,
nə üçün öz mövqeyimi şəxsi səhifəmdə paylaşmayım? Axı bura işlədiyim sayt
deyil, bu mənim profilimdir.
Sevinc Babazadə:
- Sıravi
vətəndaşın da statusu gündəm ola bilər. Amma jurnalistin fərqi odur ki, maarifləndirməyi
bacarmalıdır. Jurnalist mövzuya bütün aspektlərdən yanaşıb sonra yazmalıdır.
Rizvan Fikrətoğlu:
- Sosial
şəbəkələr bizim imicimizi formalaşdırır. Nə olsun ki, onlayndır. Guya biz real
həyatda istədiyimiz kimi davranırıq? Real həyatda da imicimizi qorumaq üçün
özümüzə məhdudiyyətlər qoyuruq. İctimai qınaq deyilən bir şey var. Bunu heç bir
qanun tənzimləmir, özümüz özümüzü tənzimləməliyik.
Şükufə Süleymanlı:
- Mən
Loğmanın fikirləri ilə razı deyiləm ki, istədiyimizi yaza bilərik. Özümüzə məhdudiyyət
qoymalıyıq. Çünki cəmiyyəti maraqlandıran məsələyə münasibətin çalışdığın yerin
mövqeyi ilə üst-üstə düşməlidir. Xüsusən həssas mövzularda özümüzə sərhəd
qoymalıyıq.
Aidə Abbasova:
-
Jurnalist də vətəndaşdır və xalqın nümayəndəsidir. Etik cəhətdən sərhədlər qoya
bilər, amma fikirlərinə sərhəd qoymamalıdır. Şəxsi fikrini hər kəs şəxsi
profilində verə bilər.
Aygün ƏZİZ
Fotolar: Günel AZADƏ