Bakı 20°C
İstehsalın artdığı sektor
Dünya
Bankının (DB) analitikləri 2017-ci ildə Azərbaycanda kənd təsərrüfatı
məhsullarının istehsalının 2,7 faiz artacağını proqnozlaşdırırlar. Trend-in
məlumatına görə, bankın "Regional Economic Update" yenilənmiş
hesabatında qeyd edilir ki, Azərbaycanın kənd təsərrüfatı sektoru yaxın iki
ildə də inkişaf edəcək. 2018-2019-cu illər üçün bank, bu sektorda istehsalın
artımını illik 2,8 faiz səviyyəsində proqnozlaşdırır. Hesabata əsasən, məhz kənd təsərrüfatı və istehsal sahəsindəki
inkişaf sayəsində 2017-ci ilin ilk yarısında qeyri-neft iqtisadiyyatı 1,7 faiz
artıb. Kənd təsərrüfatı sektorundakı artım fonunda qeyri-neft ixracını da 11 faiz
çoxaltmaq mümkün olub. Amma bank, sənaye sektorunda 2017-ci ildə 2,7, 2018-ci
ildə isə 0,1 faiz azalma proqnozlaşdırır. DB analitiklərinə görə, 2019-cu ildə
sənayedə artım yenidən bərpa olunacaq - 0.7%. Xidmət sektorunda isə əksinə,
növbəti üç il ərzində tədricən artım gözlənilir: 2017-ci ildə 0,7 faizdən
2019-cu ildə 2,8 faizədək.
Bəs
görəsən açıqlanan statistika nə dərəcədə
reallığı əks etdirir?
Milli Məclisin İqtisadi Siyasət, Sənaye və
Sahibkarlıq Komitəsinin üzvü, millət
vəkili Tahir Mirkişili bildirdi ki, ölkədə aparılan
iqtisadi islahatların da əsas məqsədi bu sektorlarda dayanıqlı inkişafa nail
olmaqdır: "İslahatların əsas məqsədi rəqəmlərdən daha çox, dayanıqlı tendensiya
yarada biləcək əsasların yaradılmasıdır. Məhz bu istiqamətdə görülən tədbirlər
və hətta qısa müddət ərzində istehsalın və ixracın artımı bu istiqamətdə böyük
potensialın olmasını göstərdi. Hesab edirəm ki, kənd təsərrüfatı məhsulları
istehsalı və ixracı üçün görülən tədbirlər bu sektorun daim genişlənməsinə və
ixrac potensialını artırmasına imkan verəcək. Sənaye məhəllələrinin yaradılması
və sənayenin strukturunda edilən
dəyişiklər də ümumi dayanıqlı artım tendensiyalarının yaradılmasına imkan
yaradacaq. Ölkədə makroiqtisadi sabitliyin yaranması, iqtisadi aktivliyin
tarazlı şəkildə canlanması üçün planlaşdırılan tədbirlər isə xidmət sektorunun
da tədrici canlanmasına şərait yaradır”.
İqtisadçı ekspert Rəşad Həsənovbildirdi ki, beynəlxalq maliyyə institutlarının proqnozları bəzən il ərzində
bir neçə dəfə dəyişə bilir: "Əslində, Dünya Bankı 2017-ci il üçün iqtisadi
artım proqnozlaşdırırdı. Lakin sonrakı dövrlərdə rəqəmlərə yenidən baxıldı və
proqnozlar yeniləndi. Nəticədə Dünya Bankı 2017-ci il üçün neqativ dinamika
proqnozlaşdırdı. Ona görə də bu göstəricilərdə davamlı olaraq dəyişikliklərin
baş verməsi mümkündür. Yəni, göstəricilər arta və azala da bilər. Azərbaycanda
kənd təsərrüfatı sahəsində hökumət demək olar ki, son iki il ərzində müəyyən
islahatlara start verib. Xüsusilə təyinatlı - tütünçülük, pambıqçılıq,
ipəkçilik və s. kimi sahələr üzrə müəyyən dövlət proqramları həyata keçirilir.
Bu sahələr üzrə subsidiyaların mexanizmləri təkmilləşdirilir və tətbiq edilməsi
məsələsi həll edilib. Hazırda üzərində işlərin davam etdirildiyi əsas
məsələlərdən biri olan Kredit Zəmanət Fondunun yaradılması məsələsidir. Artıq
daşınan əmlakın girov qoyulması məsələsinin həll edilməsi və belə bir fondun
yaradılması sözügedən sahədə 2018-ci
ildə müəyyən qədər kredit əlçatanlığını artırmaqla, bu sahəyə yönələn investisiyanın həcmini artırılmasına müsbət
təsir göstərə bilər. Bundan başqa, aidiyyəti dövlət qurumları bu sahədə yaranan
problemlərə daha həssas reaksiya verirlər. Belə olduğu təqdirdə, problemlərin
qısa müddət ərzində aradan qaldırılması mümkün olur. İxracın təşviqi ilə bağlı
məsələlər də getdikcə öz təsirini göstərməkdədir. Çünki ölkədə ixracın
subsidiyalaşması bərpa olunmağa başlayıb və bu mexanizm çevik şəkildə İqtisadi
İnkişaf Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilir. Belə bir şəraitdə məhsulların həcminin
artımı mümkündür. Həmçinin, bu istiqamətdə sahibkarları təşviq edən məqamlardan
biri də rus rublunun möhkəmlənməsidir. Bu da Azərbaycan məhsullarının Rusiya
bazarlarına çıxarılması prosesini təşviq edir və gəlir yüksək olur. Sahibkarlar
kənd təsərrüfatına əlavə investisiya qoyuluşunda maraqlıdırlar. Ona görə də
belə bir artımların olmağı mümkündür. Amma konkret rəqəmlər barəsində danışmaq
çətindir. Dünya iqtisadiyyatında artım tempi 2-3,5 yaxud 2-4 faiz arasında baş
verir. Açıqlanan rəqəm də qlobal iqtisadi artımın orta tempinə uyğun bir
göstəricidir. Ona görə də bu göstərici heç də əlçatmaz deyil. Təbii ki, burada
yan faktorlar - məsələn, təbii fəlakət kimi hallar məhsulların həcminə təsir
göstərə bilər. Proqnozlaşdırılma
aparılarkən isə bu ehtimallar nəzərə
alınmır”.
Şəbnəm Mehdizadə
