Bakı 19°C
İran-Ermənistan dəmir yolu layihəsi iflas oldu
Ermənistanın vaxtilə bəh-bəhlə cəmiyyətə təqdim etmək istədiyi İranla
dəmir yolu layihəsi tam iflas olub. Erməni nəşrlərinin yaydığı məlumata görə, Ermənistan
prezidenti Serj Sarkisyanın yaxın illərdə İranla dəmiryolu çəkiləcəyinə dair
vədindən düz səkkiz il keçəndən sonra bəlli olub ki, bu layihə reallaşmayacaq. Hökumət
elan edib ki, "optimallaşdırma tədbirləri çərçivəsində bu xəttin
layihələndirilməsi və tikilməsi ilə məşğul olacaq şirkəti ləğv edib”. Hökumətin
ötən həftənin sonunda keçirilən iclasında nəqliyyat, rabitə və informasiya
texnologiyaları naziri Vaqan Martirosyan qeyd edib ki,"Dəmiryolu
tikintisi müdiriyyəti” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin ləğvi nəticəsində 13 ştat
ixtisar ediləcək və 35 milyon drama (100 min dollar) yaxın vəsaitə qənaət
olunacaq.
Təxminən bir ay öncə jurnalistlərlə görüşündə Vaqan Martirosyan
demişdi ki, Ermənistan-İran dəmiryolu tikintisində hansısa inkişaf yoxdur, hələ
ki, yalnız potensial sərmayədarlarla müzakirə aparılır. İndi isə aydın olur ki,
Sarkisyanın vədindən səkkiz il keçsə də, hətta heç dəmiryolunun layihəsi belə
hazır deyil."Təxmini hesablamalara görə, tikinti üçün tələb olunan vəsait
3,2 milyard dollardır. Ancaq bu, dəqiq deyil, çünki hələ son layihə hazır
deyil”, - deyə nazir hökumətin iclasından sonra jurnalistlərin suallarını
cavablandırarkən deyib. Uzunluğu 305
km olacaq dəmiryolu Sünik əyalətində dağların arasından
keçməli idi. Erməni jurnalistlərinin "prezidentin bəyanatından keçən səkkiz
ildə niyə layihə belə hazır deyil” sualının cavabında nazir deyib: "Çünki
sərmayə qoyacaq investor özü üçün uyğun layihə üzərində işləməlidir”.
2008-ci
ilin oktyabrında xalqa müraciətində yeni seçilmiş prezident Serj Sarkisyan vəd
vermişdi:"Yaxın illərdə İran-Ermənistan dəmiryolunun tikintisi
başlayacaq”. Ermənistan-İran dəmiryolu S.Sarkisyanın təklif etdiyi üç iri
layihədən biri idi. Bir neçə ay sonra hətta yeni atom stansiyasının tikintisi
də başlamalı idi, Dünya Bankı isə bu layihəni maliyyələşdirəcəkdi. Bu
təşəbbüslərin heç biri reallaşmadı. Son zamanlar hətta hakimiyyətin yüksək
dairələri belə yaxın gələcəkdə İran-Ermənistan dəmiryolunun tikintisinin mümkün
olacağına dair şübhələrini gizlətmirdilər. 2015-ci ilin fevralında hökumətin
iclasında o vaxtkı baş nazir Ovik Abramyan o vaxtkı nəqliyyat və rabitə naziri
Hahik Beqlapyana müraciətlə demişdi: "Beqlaryan, ümumiyyətlə, sənin bu
məsələylə bağlı ümidin varmı?”. "Dəmiryolu tikintisi müdiriyyəti” QSC-nə dövlət
büdcəsindən təxminən 5 il ərzində 185 milyon dram (700 min manata yaxın)
ayrılıb. Nəşrlər Vaqan Martirosyandan soruşublar ki, bu 185 milyon dramı şirkət
nə edib? "Şirkət boş yerə çalışmayıb. Onlar işləyiblər, müzakirələr aparıblar.
Bu müddət ərzində bizim bir konsessiya qaydası ilə təşkil edilmiş müəssisəmiz
olub. Bu müəssisə araşdırıb ki, neçə tunel, körpü lazım ola bilər. 185 milyon
üçün bu iş azdır, ya çoxdur, bunu qiymətləndirə bilmərəm, ancaq iş aparılıb”, –
deyə nazir baş verənlərə haqq qazandırmağa çalışıb.
"Əgər hökumət hətta 13
əməkdaşa bu layihəni gerçəkləşdirmək üçün maaş belə vermək istəmirsə, bu o
deməkdirmi ki, hakimiyyət bu dəmiryolunun tikintisini yaxın gələcəkdə mümkün
saymır” sualının cavabında Vaqan Martirosyan deyib:"Mən müddət göstərə
bilmərəm, amma bu proqram hökumətin nəzarətinə keçir”. Nazirin sözlərinə görə,
ilkin hesablamalar, investorun 3,2 milyard dollarlıq sərmayəsini təxminən 22
ilə çıxara biləcəyini göstərir. Erməni iqtisadçıları isə hesab edirlər ki,
layihə çox mənasız olub. Məsələn, iqtisadçı şərhçi Hayk Gevorqyanın fikrincə,
Ermənistan-İran dəmiryolu iqtisadi cəhətdən əlverişsizdir, rentabelli deyil. Buna
görə də yaxın on illiklərdə onun tikintisi, çətin ki, mümkün ola: "İnvestoru bu
vəsaiti qoymağa cəlb etmək üçün yükdaşıma, sərnişin dövriyyəsi yüksək deyil.
Hökumətin hesablaması ki, sərmayədar 22 ilə qoyduğunu götürəcək, sonra gəlirlə
çalışacaq, inandırıcı görünmür”.
Azər
