Hər kəsin alışmalı olduğu yeni tədris mövsümünə keçid
Ekspertlərin fikrincə, müəllimlər və valideynlər
bu dönəmdə daha həssas olmalıdırlar
Günel Azadə
COVİD-19 pandemiyası bütün dünyada təhsil sisteminə
ciddi zərbə vurdu. Ölkəmizdə ilk yoluxma halı qeydə alınandan bir neçə gün
sonra, yəni mart ayının 3-dən təhsilin əyani şəkildə davam etdirilməsi prosesi
dayandırıldı və bir müddət sonra onlayn şəkildə keçirildi. Daha sonra adəti üzrə yay tətili başladı.
Amma artıq yeni tədris ilinin başlamasına sayılı günlər qalıb. Hər kəsin
beynində bu mövzu ilə bağlı müxtəlif suallar vardı. Bütün bu suallara 27 avqust
tarixində keçirilən brinfinqdə təhsil naziri Emin Əmrullayev cavab verdi. Nazir
bildirib ki, hansısa formada tədris bərpa edilməlidir, lakin epidemioloji vəziyyət
nəzərə alınacaq: "Azərbaycanda tədris ili
sentyabr ayının 15-dən başlayır. Təhsil bərpa olunacaq, ancaq xüsusi şərtlər
daxilində. Biz pandemiya şəraitinə
uyğun düzgün qərar verməliyik. Ən səmərəli olan təkliflər əsas götürülməlidir.
Yerli şəraitə və situasiyaya uyğun qərarlar verilməlidir. İbtidai sinif
uşaqları hamısı eyni gündə dərsə getməyəcək. Məsələn, sinifdə uşaq çoxdursa,
onlar iki qrupa bölünəcək və hər qrup üçün həftədə iki və ya üç gün təyin ediləcək.
Övladının hansı gün dərsə gedəcəyi barədə məlumatı valideynlər dərslərin
başlanmasından bir həftə əvvəl məktəbdən ala biləcəklər və məktəblər də öz növbəsində
bu məlumatı valideynlərə çatdıracaq. 5-9,
10 və 11-ci sinif şagirdlərinin dərsləri 15 sentyabrdan onlayn qaydada
başlayır. 1 oktyabrdan 5-9-cu
siniflərin əyani şəkildə məktəbə gəlməsi, 15 oktyabrdan isə 10 və 11-ci siniflərin
məktəbə qayıtması planlaşdırılır. Prosesin mart ayına qədər bu cür davam
etdirilməsi nəzərdə tutulur”.
Nazir,
həmçinin qeyd edib ki, valideynlərə
övladlarının məktəbə gəlmə qaydası ilə bağlı seçim imkanı veriləcək. Valideynlər
ya onlayn təhsili, ya da həftədə 2 və ya 3 dəfə məktəbə gələrək əyani təhsil
almağı seçə biləcəklər.
Daha sonra nazirin müşaviri Rüstəm Ağayev çıxış edib və
o, məktəblilərin maska taxması məsələsindən danışıb: "Uşaqların koronavirusa
yoluxma faizi çox aşağıdır. Dünyada uşaqlarda virusa yoluxma 1-2 faizdir.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının tövsiyəsinə görə, 12 yaşdan kiçik uşaqların
maska taxması məcburi deyil. Bu məsələ valideynin səlahiyyətinə buraxılır. 12
yaşdan yuxarı şəxslərin isə maska taxması tövsiyə olunur".
Maraqldır, verilən qərarlara valideynlərin münasibəti
necədir, yeni tədris ilinə necə başlamağı düşünürlər? "Maskanın
12 yaşa qədər məcbur olmamağı, o yaşdan
sonra mərcburi olması bir qədər tərəddüd yaradır. Çünki yoluxma təhlükəsi
varsa, 12 yaşdan aşağı uşaqlar da virusa tutula bilər”. Bu sözləri bizimlə söhbətində
valideyn Lalə Mehralı dedi. O
bildirir ki, əgər uşaqlar maska taxmasa, virusa yoluxar. Uzun müddət maska
taxanda isə nəfəsalma problemləri yaranar. Ona görə də bu mövzuda bəzi
narahatlıqların olduğunu dilə gətirdi. Lalə xanım daha sonra uşaqların məktəbə
hazırlıq prosesindən də danışdı: "Açığı, hələ ki, məktəb bazarlığı etməmişik.
Düşünürəm ki, ola bilsin, məktəblər təkrar bağlanar. Ona görə də məktəb
bazarlığı ilə bağlı tam qərar verə bilməmişik.
Okyabrın 1-dək vəziyyəti müşahidə edəcəm. Əslində, ötənilki forması yararlı vəziyyədədir.
Onu geyindirməyi planlayıram”.
Mövzu
ilə bağlı təhsil eksperti Kamran Əsədovun
da fikirlərini öyrəndik. Ekspert valideynləri satış obeyktləri ilə bağlı
ehtiyatlı olmağa və lazım olmadığı təqdirdə ora getməməyi məsləhət görür: "Məncə,
bu il orta ümumtəhsil məktəblərinə gedəcək şagirdlər üçün forma vacib tələb
kimi qoyulmamalıdır. Ona görə ki, forma müəyyən satış məntəqələrində satılır və
yoluxmuş şəxslər ora gələ bilərlər. Bu isə virusun yayılmasına səbəb olar. Yəni
bir forma seçmək üçün bir neçəsi geyilib-çıxarılacaq və istər-istəməz təmas
olacaq. Düşünürəm ki, bu halların
qarşısının alınması üçün forma məcburiyyəti olmasın. Əgər keçənilki qalıbsa,
onu geyinsin. İkinci bir məsələ dərsliklərdir. Təklif edirəm ki, keçənilki dərsliklər
şagirdlərə verilməsin. Həmçinin tövsiyə olunur ki, məktəbli çantaları da
qalıbsa, işlək vəziyyətdədirsə, onlardan yenidən istifadə edilsin. Yəni istənilə
halda satış məntəqələri virus mənbəyi ola bilər”.
K. Əsədov,
həmçinin qeyd etdi ki, tədrisdə baş verən yeniliklərə hazırlıqlı olmalıyıq:
"Bütün hallarda, nazirin də qeyd etdiyi kimi, yeni tədris ili könüllü olacaq.
Yaxşı olar ki, valideynlər indidən uşaqları üçün kompüter və ya planşet
alsınlar. Çünki bildiyiniz kimi, dərslərin bir hissəsi məktəbdə keçiriləcək,
qalanı onlayn olacaq. Hətta olar bilər ki, yoluxma halı artsın və biz yenidən
sırf onlayn təhsilə keçək. Bunun üçün də uşaqların texniki vəsaitlə təmin edilməsi
əsas şərtdir. Mən deyərdim ki, artıq biz yeni tədris mövsümünə keçid edirik və
hər kəs də buna alışmalıdır”.
Uşaqların
yeniliklərlə dolu tədris ilinə fiziki hazırlığından danışdıq, bəs, görəsən
psixoloji olaraq da hazırdırlarmı? 6 aylıq fasilədən sonra şagirdlər yenidən
parta arxasında əyləşməkdə çətinlik yaşamayacaqlar?
Psixoloq Nərgiz Süleymanlının sözlərinə
görə, bir qisim uşaqlar məktəblərin fəaliyyətini bərpa etməsinə sevinir, bir
qisim isə buna hazır olmadığı üçün bəzi qorxular yaşayır: "Hər il 3 aylıq fasilədən
sonra şagirdlərin yeni tədris ilində dərslərə alışmasında müəyyən qədər
adaptasiya problemi olurdu. Təbii ki, həmin problem bu il də yaşanacaq. Çünki
bu il uşaqlar demək olar ki, normal yay tətili keçirmədilər, eyni zamanda virus
qorxusu da var. Ona görə də bu tədris ilində müəyyən çətinliklərin yaşanması
halı baş verə bilər. Xüsusilə də məktəbə ilk dəfə qədəm qoyacaq uşaqlar üçün bəzi
qorxuların olacağı gözlənilir. Bu dönəmdə əsas iş müəllimlərin üzərinə düşür.
Müəllimlər bu il tədris prosesinə hər il olduğundan da həssas yanaşmalı,
uşaqlara nədəsə basqı etməməlidir. Amma qeyd edim ki, məktəb üçün darıxan, dərslər
başlayır deyə sevinən şagirdlər də var. Hər iki halda müəllimlər və valideynlər
bu dönəmdə daha sıx əlaqədə olmalı, uşaqların sağlamlığı prioritet götürülərək
onların təhsildən yayınmaması üçün çalışmalıdırlar”.
Günel Azadə