Ermənistan prezidentinin “çirkin rəqs”i
Paşinyan Sarkisyanı impiçment
edə bilərmi?
Ermənistanda yeni trend,
hakimiyyəti kökündən laxladan "saray intriqaları”dır. Və sözsüz ki, burada
başlıca kombinator rolunda prezident Armen Sarkisyan çıxış edir. Məhz onun Ermənistandakı
"səyləri” nəticəsində müxalifət və hakimiyyət arasında müharibə sistemli
böhrana gətirib çıxarıb. Prezident artıq ikinci dəfə baş qərargah rəisi Onik
Qasparyanın vəzifəsindən azad edilməsi barədə baş nazir Niko Paşinyanın qərarına
imza atmayıb. Beləliklə də, açıq şəkildə göstərir ki, siyasi intriqalarla məşğuldur.
Nikol Paşinyanın zəif durumundan istifadə edərək öz hakimiyyətini möhkəmləndirməklə
məşğuldur. A.Sarkisyanın bütün insinuasiyaları nəticəsində Ermənistan hökuməti
çox ciddi böhrana sürüklənir. Sarkisyanın sayəsində Paşinyan məmuru vəzifəsindən
qova bilmir və ciddi dilemma qarşısında qalıb.
Hakim "Mənim addımım”
fraksiyasından olan bir sıra deputatlar artıq Sarkisyanın hərəkətlərində
antikonstitusion əlamətləri görürlər. Onların qənaətincə, Paşinyanın qərarına
imza atmamaqla bütün işləri, o cümlədən hökumətin işini şübhə altına alır. Bu səbəbdən
də impiçmentə layiqdir. Bir faktı da qeyd edək ki, Armen Sarkisyan bu günədək sənədi
imzalamayıb. Əgər onun ölkə konstitusiyasına uyğunluğunu yoxlamaq üçün
Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət etməsə, qanuna əsasən, baş nazirin fərmanı
avtomatik olaraq qüvvəyə minir. "Ermənistan prezidenti Armen
Sarkisyan Silahlı Qüvvələrin Baş Qərargah rəisi Onik Qasparyanı vəzifəsindən
azad etməklə bağlı Baş nazirin sərəncamının konstitusiyaya uyğun olmadığına etiraz
etmək üçün martın 4-nə qədər Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət etməsə, faktiki
olaraq konstitusiyanı pozacaq”. Bunu
konstitusiya məsələləri üzrə erməni ekspert Aram Vardevanyan deyib. Onun sözlərinə
görə, Ermənistan prezidenti tərəfindən sözügedən sərəncamla bağlı qərar qəbul
etmək məsələsi üzrə üç günlük müddətin martın 1-dən hesablandığı daha öncə qeyd
olunub. "Yəni martın 4-də sərəncamla bağlı müraciət Konstitusiya Məhkəməsinə təqdim
olunmasa, hüququn qüvvəsi ilə sərəncam qüvvəyə minəcək”, - deyə Vardevanyan şərh
edib.
Beləliklə, artıq ikinci həftədir ki, bir-birinin istefasını tələb edən
Ermənistan siyasi və hərbi rəhbərliyi ümumi razılığa gələ bilmir. Yerevanın küçələrində
münaqişə tərəflərinin mitinqləri davam edir. Paşinyanın istefasını tələb edən
müxalif qüvvələr parlament binasının yerləşdiyi prospektdə çadırlar qurub,
Paşinyan getməyincə, burada qalacaqlarını deyirlər. Yaranmış vəziyyət, siyasi
icmalçı və politoloqlar tərəfindən siyasi böhran kimi səciyyələndirilir.
Mövcud durum 2018-ci il hakimiyyət dəyişikliyindən nə ilə fərqlənir? Qafqaz
İnstitutu təhlil mərkəzinin direktoru, politoloq Aleksandr İsgəndəryan mövcud
siyasi böhranın noyabrın 9-dan başlandığını deyir: "Lakin buna "inqilab” demək
olmaz, Ermənistanda inqilab 2018-ci ildə olduğu kimi, yüz minlərlə insanın küçəyə
çıxdığı məqamda uğurlu olur. Bu böhranın gözə çarpan xüsusiyyəti odur ki, nə
müxalif qüvvələrin, nə də Paşinyanın tərəfdarlarının mitinqləri kütləviliklə
seçilmir”. Təhlilçilərə görə, cəmiyyətin əksər hissəsində süstlük, laqeydlik,
yorğunluq hiss olunur. İnsanlar küçəyə çıxıb iki il yarım ərzində ikinci dəfə "inqilab”
etmək həvəsində deyil, çünki onlar nəyinsə dəyişməsinə heç bir imkan,
perspektiv olmadığını görür. "Kimin təsiri hazırda daha güclüdür - müxalifətin yoxsa ordunun”
sualına İsgəndəryanın cavabı belədir ki, yüksək rütbəli hərbçilərin istefa tələbi
etiraz hərəkatının mövcudluğu ilə bağlı qarışıq vəziyyətin tərkib hissəsidir: "Bunu
üsyan da adlandırmaq olmaz, hərbçilər 15 dəqiqəyə tankları küçəyə çıxara bilər,
lakin onlar bunu etmirlər. Digər tərəfdən, baş nazirin istefasına çağırış -
ordunun siyasətə qarışmaması prinsipini pozmaqdır. Müxalifətə gəldikdə, onlar
da hələ ki, dönüş yaradacaq miqdarda insan meydana çıxara bilmir. Paşinyanın
hökumətinə qarşı kilsə də, universitet müəllim və professorları da, elmlər
akademiyası da çıxış edib, bəzi icma və rayon başçıları etiraz olaraq vəzifələrini
tərk edib, ölkə prezidenti növbədənkənar seçkilər keçirməyi təklif edib. Lakin
küçədə yetərli sayda insan yoxdur”. Politoloqun sözlərinə görə, şüarlar da
aydındır: "Qarabağ, ordu, məğlubiyyət sazişi, uduzulmuş müharibə və s. Lakin
burada siyasi ritorikadan başqa bir şey yoxdur. İnsanlara bu, çox da təsir
etmir. Onlar sadəcə "keçmişlərin” hakimiyyətə gəlmək niyyətlərini görür. 2018-ci
ildə Paşinyan hakimiyyətə sosial, solçu ritorikası ilə gəlib: korrupsiya ilə
mübarizə, oliqarxiya ilə mübarizə və s. İnsanların müəyyən bir qismi Paşinyanı,
digəri müxalifəti dəstəkləyir, bunlardan qat-qat çoxu isə apatiya içindədir.
Onlarda barrikadalara çıxmaq həvəsi yoxdur”.
Son məlumatlara görə, növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsinə
dair razılaşma əldə olunmayıb. Bunu müxalif "Maariflənmiş Ermənistan” parlament
fraksiyasının rəhbəriEdmon Marukyan bildirib. Razılaşmanın əldə
olunmasını qəlizləşdirən, Edmon Marukyanın hökumətə eyni zamanda iki şərt
qoymasıdır. Marukyan bildirir ki, hakimiyyət həm erkən seçkilərə razılaşmalı, həm
də Nikol Paşinyan Ermənistan silahlı qüvvələri baş qərargah rəisiOnik
Qasparyanın vəzifəsindən kənarlaşdırılmasına dair fərmanını geri götürməlidir. Nikol
Paşinyanın hökuməti bu iki məsələnin bir-biri ilə bağlanmasına qarşıdır. Görünən
odur ki, proseslər hələ uzun müddət gərginliyini saxlayacaq.
Azər NURİYEV