Ermənistan iqtisadi kollaps vəziyyətindədir
Ermənistanın dövlət borcu
ölkədə ən aktual mövzulardan biri olaraq qalır. Artıq ən yüksək səviyyələrdə
ölkənin xarici təşkilatlara və dövlətlərə borcunun fəlakət həddinə çatdığı
barədə həyəcan təbili çalınır. Hökumətin iclasından sonra maliyyə naziri Vardan
Aramyan bildirib ki, gələn ilin sonlarına kimi ölkənin dövlət borcu 7 mlrd.
dolları ötəcək. Gələn il üçün dövlət büdcəsini təqdim edən nazir burada
xərclərin 1 trln. 464 dram, gəlirlərin isə 1 trln. 307 mlrd. dram nəzərdə
tutulduğunu bildirib. Xərclər gəlirləri təqribən 157 mlrd. dram ötəcək və bu
kəsiri ödəmək üçün hakimiyyət yenidən böyük həcmdə - 300 mln. dollar borc
götürməli olacaq.
Nazir əlavə edib ki, dövlət
borcu Ermənistanın ümumdaxili məhsulunun 70 faizindən çoxunu təşkil edəcək.
Vardan Aramyan ümidvardır ki, bütün bunlara baxmayaraq ölkəni defolt gözləmir.
Onun qənaətincə, ölkə borcun öhdəsindən gələcək. Lakin müxalif "Erməni Milli
Konqresi” Partiyasının nümayəndəsi, iqtisadçı Vaaqn Xaçatryan bildirir ki,
Ermənistan iqtisadiyyatı sürətlə artan dövlət borcunun öhdəsindən gəlmək
iqtidarında deyil. İqtisadçının sözlərinə görə, tək bu il borcun faizlərini
ödəmək üçün 300 mln. dollar gərəkdir. Növbəti il bu rəqəm 307, 2019-cu ildə 344,
2020-ci ildə isə 1 mlrd. dollara yaxın olacaq. A.Xaçatryan bildirib ki,
Ermənistan hakimiyyəti 2020-ci ilə qədər yığılıb qalacaq borcu ödəmək
iqtidarında olmayacaq. Bütün bunların fonunda isə ölkədə sosial-iqtisadi durum
xeyli ağırlaşacaq.
Hərbi xunta isə bütün
bunların fonunda hərbi xərcləri artıra-artıra gedir. Erməni saytları yazır ki, Ermənistanın
müdafiə nazirliyi gələn il yeni silahlar alınmasına əlavə 46 milyon dollardan
çox vəsait ayırmaq fikrindədir. Ölkənin müdafiə naziri Vigen Sarkisyan deyib
ki, 2018-ci ilin büdcə layihəsində müdafiə xərcləri məhz bu məqsədlə təxminən
55 milyon dollar artırılıb. Amma nazir hansı ölkələrdən və hansı yeni silahlar
alınacağına aydınlıq gətirməyib, təkcə onu deyib ki, silahları hərbi paradda
nümayiş etdirmək istəyir. "Mümkün silah alınmasından danışmaq mənasızdır.
Birincisi ona görə ki, bu bütün prosesi çətinləşdirir, ikincisi isə, öz
perspektiv planını açıqlamaq rəqibə buna qarşı vasitə tapmaq imkanı verir”, -
deyə Sarkisyan deyib. Ermənistan silah alınması ilə bağlı ən böyük müqaviləni
sonuncu dəfə ötən ilin əvvəlində imzalayıb. Yerevanın strateji müttəfiqi olan
Moskva ümumilikdə Rusiyadan götürülmüş 200 milyon dollarlıq kreditə Ermənistana
bir sıra yeni növ silahlar satmağı vəd edib. Amma mənbə yazır ki, bunun
üstündən təxminən iki il vaxt ötməsinə baxmayaraq, bu silahların verilməsi hələ
ki, başa çatdırılmayıb. Sarkisyan Rusiyanın yaxın vaxtlarda bütün silahları
verəcəyini vurğulayıb: "Müqavilələrdə nəzərdə tutulduğu kimi, 200 milyon
dollarlıq silahların verilməsinin bu ilin sonunda yekunlaşdırılacağı
gözlənilir”.
Öz növbəsində keçmiş baş
nazir Qrant Baqratyanın sözlərinə görə, maliyyə nazirinin xarici borc barədə
hesabatları mütəxəssislərin və digər qaynaqların, xüsusən də Mərkəzi Bankın
qənaətlərindən fərqlənir. Q.Baqratyanhesab edir ki, Ermənistan 4-5 ildən
sonra Yunanıstanın gününə düşəcək – müflislik həddində olacaq, çünki öz dövlət
borcunu bağlaya bilmir, çünki borc əvvəlki illərdə dəfələrlə artıb, iqtisadiyyat
isə yerində sayır. Müxalif "Ermənistan Milli Konqresi”Partiyasının
iqtisadiyyat komissiyasının rəhbəriVaan Xaçatryanisə bildirib ki, ölkənin
iqtisadi strukturu elədir ki, hətta dövlət borcunun 25-30%-lik səviyyəsi də
təhdidli rəqəmdir, çünki son beş ildə investisiyaların fəlakətli tənəzzülü
müşahidə edilir: "Dövlət borclarını bağlamaq üçün müvafiq iqtisadiyyatmız
yoxdur”.
Ekspertlər təkcə dövlət
borcunun sürətli artımından deyil, həm dəborcun iqtisadi artımı
üstələdiyindən narahatdırlar ki, bu da təşvişli siqnaldır.İqtisadçı Vilen
Xaçatryanın sözlərinə görə, dövlət borcu hər ay, demək olar, 40-50 milyon
dollar çoxalır, ilin axırında 8 milyard dollara çatacaq. Ekspertlər
inkişaf proqramının olmadığı, iqtisadiyyatda durğunluq, investisiyaların önəmli
azalması kimi amillərin ümumi fonunda hesab edirlər ki, Ermənistanın dövlət
borcu ölkənin iqtisadi durumunu təhlükə altında qoyur. Bəzi ekspertlər
güman edirlər ki, Ermənistan ödəniş qabiliyyətsiz ola bilər, çünki kreditləri
iqtisadiyyatın inkişafı məqsədilə deyil, yığılmış borcları ödəmək üçün götürür.
Azər