Dünyada COVİD-19-un ikinci dalğası başlayıb
Bəşəriyyət koronavirusdan ciddi əziyyət çəkir,
bütün dövlətlər virusla mübarizə aparır
Prezident İlham Əliyevin müvafiq tapşırıqlarına əsasən,
Azərbaycanda pandemiyanın qarşısının alınması, əhalinin sağlamlığının qorunması
məqsədilə önləyici kompleks tədbirlər həyata keçirilib. Məhz buna görə də
dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələrində yaranmış acınacaqlı vəziyyət Azərbaycanda
müşahidə olunmayıb. Bu gün istər yoluxma, istərsə də vəfat edənlərin sayına görə
Azərbaycan ən yaxşı nəticələr nümayiş etdirib. Nazirlər Kabineti yanında
Operativ Qərargahın açıqladığı son məlumata görə, indiyədək ölkədə ümumilikdə
33 103 nəfərin koronavirus infeksiyasına yoluxması faktı müəyyən edilib,
onlardan 28 840 nəfər müalicə olunaraq sağalıb, 476 nəfər vəfat edib, aktiv xəstə
sayı 3 787 nəfərdir. Təkcə son sutka ərzində yeni yoluxma hallarının müəyyənləşdirilməsi
ilə əlaqədar 7 883, ötən müddətdə ümumilikdə 759 129 test aparılıb. Ölkəmizin
bu istiqamətdə gördüyü işlər dəfələrlə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST),
ayrı-ayrı beynəlxalq qurumlar, dövlət və hökumət başçıları tərəfindən xüsusi
olaraq qeyd edilib.
Məktəbə getmək "gündəlikkütləvifəaliyyətdir”
Bununla belə, ÜST-ün, bütün dünyada hökumətlərin
ciddi səylərinə baxmayaraq, pandemiyanın qarşısını almaq və ya onu əsaslı şəkildə
lokallaşdırmaq mümkün olmayıb. İndinin özündə də bəşəriyyət koronavirusdan
ciddi əziyyət çəkir, bütün dövlətlər virusla mübarizə aparır. ÜST-ün yaydığı
son məlumata görə, son sutka ərzində dünyada COVID–19-a daha 219862 insan
yoluxub, 4278 ölüm faktı aşkarlanıb. Bununla da dünyada koronavirusa
yoluxanların ümumi sayı 18142718-ə çatıb. Pandemiya ərzində dünyada 691013 min
insan koronavirusdan həyatını itirib. Hazırda dünya COVİD-19-un ikinci
dalğasına qədəm qoyub. Almaniya Həkimlər Birliyi ölkədə pandemiyanın ikinci
dalğasının başladığını elan edib. "Biz ikinci dalğanın başlanğıcındayıq.
Düşünürəm ki, indi nəyin baş verdiyini iki-üç həftədən sonra dəqiq biləcəyik”,
-deyən mütəxəssislər, bu fasilənin xaricə və ya məzuniyyətə çıxan vətəndaşların
geri qayıtması ilə əlaqəli olduğunu söyləyiblər. Onların sözlərinə görə, hər
iki amil Almaniyada infeksiyanın yayılma ehtimalını gücləndirir. Həkimlər əlavə
edib ki, məktəbə getmək "gündəlikkütləvifəaliyyətdir”və təhsil
müəssisələrində gigiyena tələblərinə məhəl qoymamaq, xəstə sayının artmasına
bilavasitə yol açır.
Fransada açıq ictimai
yerlərdə maska taxmaq məcburidir
Fransa hökumətinin nəzdində fəaliyyət göstərən Elmi
Şura da hesab edir ki, yaxın aylarda ölkə COVID-19-un ikinci dalğası ilə
qarşılaşacaq. "Epidemiyanın ikinci dalğasının payızda və ya qışda olma
ehtimalı yüksəkdir", - deyə LeFigaro qəzeti çərşənbə axşamı şuranın
açıqlamasından sitat gətirib. Mütəxəssislərin fikrincə, epidemioloji vəziyyətin
vaxtaşırı ağırlaşması ilə "Fransadakı vəziyyət nəzarət altındadır, lakin
çox kövrəkdir". Onlar "yaxın gələcəkdə epidemiyanın necə inkişaf edəcəyi
böyük ölçüdə vətəndaşların əlində olduğunu" qeyd ediblər. Avqustun 3-də
Fransanın Baş naziri Jan Castex koronavirusun hələ də bütün ölkədə yayıldığına
görə, rahatlanmamağı, sayıqlığı itirməməyi tövsiyə edib. Worldometers
portalının verdiyi məlumata görə, Fransada COVID-19 xəstəliyinin başlamasından
ötən dövr ərzində 190 mindən çox xəstəlik halı qeydə alınıb, 30 minə yaxın
yoluxmuş şəxs ölüb. Onu da əlavə etmək yerinə düşər ki, Fransanın şəhərlərində
yerli hakimiyyət orqanlarının qərarları ilə insanların çox olduğu açıq məkanlarda
da maska taxmaq məcburi qayda kimi tətbiq olunur. Aidiyyəti şəhərlərin
prefektura və meriyaları maskanın məcburi olması ilə bağlı qərarlar qəbul ediblər.
Bu şəhərlərin bütün məkanlarında və ya müəyyən hissələrində maska taxmayanlar
1-ci dəfə 135, 2-ci dəfə 1500 avro cərimə, 3-cü dəfə isə 6 ay həbs, yaxud 3750
avro cərimə olunacaqlar. Son günlər COVID-19 virusuna yoluxanların sayı artdığı
üçün açıq ictimai yerlərdə, eləcə də dəniz kənarında, çimərliklərdə maska
taxmaq məcburidir.
Koronavirusun
yayılmasının altı fərqli ssenarisi
Estoniyanın Sağlamlıq Departamenti
də ölkədə koronavirusun ikinci dalğasının başladığını açıqlayıb. Gözləntilərə görə,
avqustun 6-da hökumət koronavirusla mübarizə tədbirlərini sərtləşdirəcək. Buna
qədər baş nazir Yuri Ratas bildirib ki, yoluxma səviyyəsi 2,6-ya çatıb.
Baxmayaraq ki, bir ay əvvəl o, 1,0 idi.
Alimlər İngiltərədə də ikinci COVID dalğası barədə
xəbərdarlıq ediblər. İngiltərə daha yaxşı sınaq və izləmə sistemi olmadan məktəbləri
yenidən açarsa, bu qışda orijinal yayılma vəziyyətindən ikiqat daha ağır olan
ikinci COVID dalğası ilə qarşılaşacaq. Bu, University College London və London
Gigiyena və Tropik Tibb Məktəbinin tədqiqatçıları tərəfindən əldə olunan nəticədir.
Alimlər məktəblərin necə açılacağını - tam və ya yarım-fasiləsiz, habelə həftənin
müxtəlif günlərində məktəbə davamiyyətin paylanmasını nəzərə alaraq payız-qış
mövsümündə koronavirusun yayılmasının altı fərqli ssenarisini modelləşdiriblər.
İngilis elm adamlarının araşdırmasında deyilir ki, Böyük Britaniyada əgər məktəblər
sentyabr ayında tam işləmə rejiminə keçərsə, 2020-ci ilin dekabrında ikinci
böyük dalğaya səbəb olacaq.
Bir milyard tələbə və
məktəblinin təhsilinə maneə
Bütün bunlarla yanaşı, BMT-nin Baş katibi Antonio
Guterres bəyan edib ki, COVID-19 bir milyard tələbə və məktəblinin təhsilinə
mane olur. Onun sözlərinə görə, koronavirus səbəbilə məktəblərin və
universitetlərin bağlanması 160 ölkədə təxminən 1 milyard tələbə və məktəbli
üçün təhsil prosesini tam pozub. O əlavə edib ki, dünyada ən az 40 milyon uşaq
həyati vacib məktəbəqədər təhsildən məhrum edilib. Dərslərin onlayn, radio və
televiziya ilə təmin edilməsi səyləri bütün şagirdlərə çatdırılmayıb. A.Guterres qeyd edib ki, pandemiyadan əvvəl hətta 250
milyondan çox məktəb yaşlı uşaq məktəbdə oxumaq imkanından məhrum idi və
inkişaf etməkdə olan ölkələrdə uşaqların yalnız dörddə biri lazımi əsas
bacarıqları alaraq məktəbi bitirib.
Ölkələr sayıqlığını
itirməməlidirlər
Bütün bu reallıqlar nəzərə alınaraq, Azərbaycanda
xüsusi karantin rejiminin sərtləşdirilməsi ilə bağlı əlavə tədbirlərin həyata
keçirilməsi zərurətə çevrilib. Son günlər ölkəmizdə virusa yoluxmanın azalan
templə getməsi, hər gün sağalanların sayındakı artım dinamikası bizi sevindirsə
də, rahatlatmamalıdır. Hər kəs qoyulan qaydalara, gigiyenik tələblərə riayət
etməlidir. Təsadüfi deyil ki, ÜST-ün baş direktoru Tedros Qebreyesus da hər kəsi
üstündə antiseptik gəzdirməyə və lazım gəldikdə maska taxmağa
çağırıb.Onun sözlərinə görə, maska təkcə qoruma vasitəsi yox, həm də həmrəylik
rəmzidir: "Zərurət yarandıqda maska taxın, fiziki məsafəyə, öskürəndə isə
etiket qaydalarına riayət edin, insanların sıx toplaşdığı yerlərdən çəkinin, əllərinizi
tez-tez yuyun. Belə olan halda siz həm özünüzü, həm də başqalarını qoruya bilərsiniz.
Virus hələ də bütün dünyada tüğyan edir və bu günə qədər ona qarşı effektiv bir
vasitə tapılmayıb. Hazırda bir sıra vaksinlər klinik sınaqların üçüncü mərhələsindədir.
Biz, insanların yoluxmasının qarşısını ala biləcək müəyyən qədər vaksin əldə edə
biləcəyimizə inanırıq. Lakin indi bununla bağlı əlimizdə mükəmməl vaksin
yoxdur, və ola bilsin ki, heç vaxt olmasın. Bu gün hətta bu təhlükəli virusun
yayılmasının qarşısını ala bilmiş ölkələr və ərazilər də sayıqlığını itirməməlidirlər”.
Qazanılmış nailiyyətləri
qorumaq üçün həmrəy olmalıyıq
Mövzu ilə bağlı Milli Məclisin deputatı Məzahir Əfəndiyev deyib ki, COVID-19
pandemiyasının bütün dünyada sürətlə yayılması, 18 milyondan çox insanın
yoluxması və nəticə olaraq süni iqtisadi böhranın yaranması 2020-ci ilin
arzuolunmaz hadisələrindəndir. Millət vəkilinin fikrincə, keçdiyimiz illərdə səhiyyənin
inkişafı istiqamətində görülən əməli işlərin və effektiv böhran idarəçiliyinin
nəticəsində Azərbaycan pandemiya ilə mübarizədə beynəlxalq ictimaiyyətə nümunə
göstərilib: "Ölkədə xüsusi karantin rejiminin elan olunması, modul tipli xəstəxanaların
sürətlə tikilib istifadəyə verilməsi Azərbaycanın bu sahədə nailiyyətlərinin
bariz nümunəsidir. Azərbaycanda COVID-19 pandemiyası ilə mübarizədə ÜST-ün tələblərinə
müvafiq olaraq atılan addımlar artıq öz bəhrəsini verməkdədir. Son günlərin
statistikasına nəzər salsaq koronavirusa yoluxanların sayının azalması, sağalan
və evə buraxılan xəstələrin sayında artım dinamikası və xəstəliklə mübarizədə səmərəli
üsulların tətbiq olunması dövlətimizin dünyanı cənginə alan bu problemlə
mübarizədə tam ayıq olduğunu və doğru qərarlar qəbul etdiyini bir daha təsdiq
edir. Qazanılmış nailiyyətləri qorumaq və onları daha da davamlı etməyin yeganə
yolu həmrəy olmaqdan, dövlətimizin başçısının ətrafında sıx birləşməkdən, tətbiq
edilən qayda-qanunlara riayət etməkdən keçir”.
Rufik İSMAYILOV