Cavaxetiya erməniləri yenə ayağa qalxdı
Separatçı hərəkətləri ilə Gürcüstan hökumətini daim narahat edən
Cavaxetiya erməniləri növbəti dəfə bölgədə vəziyyəti gərginləşdirmək fikrinə
düşüblər. Bu dəfə də Gürcüstanın "barıt çəlləyi” kimi tanınan bölgəsində baş
verən adi oğurluq faktının böyüyüb irimiqyaslı aksiyalara səbəb olacağı istisna
edilmir. Gürcü nəşrlərinin yaydığı xəbərə görə, Cavaxetiyadakı Dadeş kəndinin
sakinləri Gürcüstanı Türkiyə ilə bağlayan Karçaxi- Ahalkalaki avtomobil yolunu
bir neçə saatlığa bağlayıblar. Sakinlər Gürcüstan rəhbərliyi ilə görüş
keçirilməsini, həmçinin hüquq-mühafizə orqanları əməkdaşlarının onlara qarşı
həyata keçirilən qanun pozuntularına reaksiya vermələrini tələb edirlər. Kənd
sakinləri bildiriblər ki, dəfələrlə onlara məxsus mal-qara oğurlanıb və Türkiyə
ərazisinə daşınıb. Sonuncu oğurluq isə onları özündən çıxarıb. Təxminən 30 başa
yaxın mal-qara oğurlanıb. Onlar bildiriblər ki, mal-qaranı tapmaq elə də çətin
iş deyil. Belə ki, izə düşüb heyvanlardan bir neçəsini Türkiyə ilə sərhəd
ərazidəki neytral yerdən aşkar ediblər. Lakin məsələ bununla bitməyib. Kənd
sakinləri həmin səhnəni videoya çəkib
Gürcüstan Daxili İşlər Nazirliyinə təqdim edib, insidentə reaksiya
verilməsini tələb ediblər.
Qeyd edək ki, erməni icması hadisəyə Gürcüstan
parlamentində təmsil olunan erməni mənşəli deputatları da cəlb edib. Majoritar
dairədən deputat seçilən Enzel Mkoyan Dadeş kəndinin sakinləri ilə görüşüb.
Sonra jurnalistlərə bildirib ki, kənddən tək son günlərdə 21 inək, hətta itlər
də oğurlanıb. Onun sözlərinə görə, inəklərin Türkiyə ərazisində olması faktdır.
"Bu cinayətdə kimin əlinin olmasını araşdırmaq hüquq-mühafizə orqanları
əməkdaşlarının işi olmalıdır”, - deyə deputat vurğulayıb. Onun sözlərinə görə,
kənd sakinləri mühafizə olunmadıqlarından qorxuya düşüblər. Bu səbəbdən də
sərhədlərdə mühafizənin güclənməsini tələb edərək, təxribatların yaşana
biləcəyini bildiriblər. "Bu gün bizim mal-qaranı oğurlayıblar. Sabah da
suyumuzu zəhərləyə bilərlər”, - deyə sakinlər bildiriblər. Məsələyə adi oğurluq
kimi yanaşmaq olardı. Lakin ermənilər bu insidenti böyütmək qərarına gəliblər.
Onlar avtomobil yolunu bağlayaraq, məsələyə siyasi don geyindirərək, rəsmi
Tbilisinin onlara qarşı laqeyd münasibətindən şikayətçi olublar. Yerli "Jnews.ge”
informasiya resursunun rəhbəri Rima Qəribyan hesab edir ki, bu insidentin
üstünü açmaq hüquq-mühafizə orqanlarının əlində su içim kimi bir şeydir. Onun sözlərinə
görə, əgər gürcü tərəfi türk həmkarlarına müvafiq müraciəti etsələr, qarşı
tərəf bu yardımı edər: "Lakin hələ ki, bu, baş vermir”. Erməni sayt rəhbəri
iddia edir ki, hər tərəfdə video sistemlər fəaliyyət göstərir və onlara
baxmaqla cinayətkarları müəyyən etmək olar. "Əvəzində isə tərəflər yalnız
danışıqlar aparmağa üstünlük verir. Bu isə regionda gərginliyin qalmasına səbəb
olur”, - deyə erməni jurnalist vurğulayıb. Bununla belə, bir sıra jurnalistlər
istisna etmirlər ki, Cavaxetiyanın adıçəkilən kəndində baş verənlər adi cinayət
hadisəsi deyil. Onların qənaətincə, məqsəd bölgədə vəziyyəti "tam şəkildə”
nəzarətdən çıxarmağa yönəlib. Bu işdə isə ermənilər yenə də "kart” kimi
istifadə olunurlar. Rusiya nəşrləri yazır ki, bu bölgə Gürcüstanın rifah halı o
qədər də yaxşı olmayan regionudur.
Bu insidenti yaratmaqda məqsəd bölgədə "tam
proqramı” ilə gərginlik ssenarisi yaratmaqdır. Rusiyanın "Nezavisimaya qazeta”
nəşri isə iddia edir ki, yaranmış vəziyyət bir müddət əvvəl Ahalkalakinin
Kumurdo kəndində orta əsrlərə aid dini məbədlə başlı yaşanan qalmaqala
bənzəyir. Bir faktı da qeyd edək ki, adıçəkilən qəzet Gürcüstanla bağlı
təxribat xarakterli yazıların dərci ilə tanınır. İndi də analoji hal
təkrarlanır. Qeyd edilir ki, ermənilərin sıx yaşadığı bölgə Türkiyə və
Ermənistanla sərhəddir. Rusiya nəşri də əlavə edir ki, mürəkkəb, iqtisadi
cəhətdən zəif regionda separatçı əhval-ruhiyyə hər zaman güclü olub. Müəllif
yazır ki, Gürcüstanın bütün bölgələri üçün iqtisadi problemlər xarakterikdir,
lakin buranı fərqləndirən hal həm də separatizmdir. Əvvəllər vəziyyətin
gərginləşməsində Rusiyanın bölgədəki hərbi bazasının, eləcə də Ermənistandan
olan emissarların da xüsusi rolu olduğu qeyd edilirdi. Rəsmi Tbilisi də
separatçıların zərərsizləşdirilməsi istiqamətində sərt addımlar atır, onların
nüfuzlu nümayəndələrini həbs edirdi. Lakin Bidzina İvanişvili hakimiyyətə
gələndən sonra həmin şəxslərin bir neçəsini həbsdən azad etdi. Gürcü nəşrləri
isə yazır ki, hakimiyyətin bölgəyə diqqətinin artması nəticəsində separatçı
əhval-ruhiyyə bir qədər səngiyib. Bir sıra nəşrlər isə baş verənlərdə Rusiyanın
rolu olduğunu xüsusi vurğulayırlar. Onların qənaətincə, Rusiya baş verən
proseslərdə əsas oyunçu qismində çıxış edir. Kremlin Gürcüstanda vəziyyəti
gərginləşdirməyə çalışdığı vurğulanır.
Vəziyyət Saakaşvili hakimiyyətdən
getdikdən sonra da düzəlməyib. Rusiya tərəfi nəinki, işğal altında olan gürcü
torpaqlarından çıxıb, əksinə, həmin ərazilərin müstəqilliklərini tanıyıb,
inteqrasiyasiyasını gücləndirib. Erməni ekspert, Conn Melikyan Cavahetiyada baş
verən son hadisənin kökündə nəsə bir ciddi məsələnin olması barədə ehtimalları
qəbul etməsə də, mal-qaranın Türkiyə ərazisinə aparılmasını ciddi məsələ
adlandırır. Ekspert hesab edir ki, sərhəd ərazidə nəzarətin güclü olmaması
araşdırılmalıdır. Onun sözlərinə görə, Türkiyə ərazisi son illər Suriyaya
terrorçu göndərilməsində aktiv istifadə olunur. "İnsanlar qorxur və
hakimiyyətdən onların təhlükəsizliyinə təminat verilməsini tələb edirlər”, -
deyə Melikyan vurğulayıb. Onun qənaətincə, məsələnin başqa tərəfi odur ki,
Cavaxetiya məsələsi gürcü qəzet və jurnallarının üz qabığından düşmür. Erməni
ekspert hesab edir ki, məhz onlar məsələni süni şəkildə qızışdıraraq regional
separatizmi yaymaqla məşğuldurlar.
Azər NURİYEV