Beynəlxalq yarışda qızıl medala layiq görülən məktəbli - Örnək
Cəmi bir neçə aydır ki, robotexnikaya maraq göstərir və bu istiqamətdə
yarışlara qatılır. Qatıldığı ilk yarış yerli olimpiada olur, orda istədiyi nəticəni
əldə edə bilmir, amma həvəsdən düşmür, beynəlxalq yarışa hazırlaşır və burda zəhməti
bəhrəsini verir. Müsahibimiz Rumıniyada
keçirilən beynəlxalq robotexnika yarışında 1-ci yeri tutub qızıl medala layiq
görülən 18 nömrəli tam orta məktəbin 11-ci sinif şagirdi Faiq Məmmədzadədir.
17 yaşlı Faiq deyir ki,
robotexnika ilə ilk olaraq sadəcə yarışlara qatılmaq üçün məşğul olub: "Dərslərimi
yaxşı oxuyurdum, qiymətlərim yaxşı idi, ona görə məktəb məni qızıl medal almağa
namizəd görmüşdü. Bunun üçün isə qiymətlər yetərli deyildi, həm də respublika,
ya da beynəlxalq olimpiadalardan medal qazanmalıydım. Direktorumuz bununla
bağlı valideynlərimə bildirmişdi ki, hazırlaşıb "Sabahın alimləri” Respublika
Müsabiqəsinə qatıla bilərəm. Ötən ilin oktyabrında informatika-robotexnika müəllimimiz
Zaur Baladadaşovun yanına getdim, mənə robotlarla bağlı məlumat verdi, ümumi
prosesi izah etdi. Maraqlı gəldi və bununla məşğul olmağa başladım. Zaur müəllimin
yanına həftədə iki dəfə hazırlığa getməliydik, mən üç-dörd dəfə gedirdim. Bəzən
elə olurdu ki, səhər 8-də evdən çıxıb, gecə 1-də qayıdırdım. Bəzən çox gec
olurdu, Zaur müəllim evə gedirdi, kursun açarını verirdi, mən tək qalıb məşğul
olurdum. Həvəsim günü-gündən çoxalırdı. Həm qarşıda olimpiadalar var idi, həm də
artıq buna marağım artırdı. Müəllimim həvəsimi görürdü və mənimlə daha çox məşğul
olurdu”.
Qalib gəlməsək də, həvəsdən
düşmədik
İlk qatıldığı müsabiqə "Sabahın alimləri” olur, lakin orda qalib gələ
bilmir, ancaq həvəsdən düşməyib beynəlxalq yarışa hazırlaşır: "Mən yarışlara
Zaur müəllimlə birlikdə hazırlaşırdım. Həm robotexnika ilə, həm də robotu hərəkət
etdirmək üçün proqramlaşdırma ilə məşğul olurduq. O müsabiqədə qalib gələ bilmədim.
Yarışdan sonra məni Təhsil Nazirliyindən çağırdılar. Amerikanın "Intel” şirkətinin
sertifikatını verdilər. Layihələrə baxmağa xarici münsiflər gəlmişdilər. Qalib
gəlməsək də, həvəsdən düşmədik, əksinə, Rumıniyadakı yarışa daha böyük həvəslə
hazırlaşmağa başladıq. Bəzən gecə 3-ə qədər qalıb robotexnika ilə məşğul
olurdum”.
Faiq deyir ki, Rumıniyadakı yarışda
ümumilikdə 36 ölkə üzrə 785 iştirakçı 347 layihə ilə qalibiyyət uğrunda mübarizə
aparıb: "Biz yarışa "Mini sumo” kateqoriyası üçün döyüş robotu ilə
qatılmışdıq. O robotun hazır olması təxminən 2 ay vaxt apardı. Lazım olan hissələri
internet vasitəsilə sifariş verirdik, gec gəlirdi deyə, bir az uzanırdı. Və
yarışa getdik. Bizim qatıldığımız "Mini sumo” kateqoriyasında 13 komanda
mübarizə aparırdı, bizi A və B qruplarına bölmüşdülər. A qrupunda 7, B qrupunda
6 komanda var idi. Biz A qrupunda idik. Hər qrupda qalib gələn 4 komanda
yarımfinala çıxırdı, biz də yarımfinala, sonra da finala çıxdıq”.
Qalibiyyətə olan ümidim
ölmüşdü
Yarış isə kifayət qədər həyəcanlı keçib: "Hələ hazırlıq ərəfəsində
"udacam, yoxsa uduzacam” kimi düşüncələr olurdu. Hətta medalı belə fikirləşirdim
ki, udsam, hansı medal olacaq? Bunları fikirləşdikcə daha da həyəcanlanırdım.
Qrupdan çıxmaq üçün 6 oyun keçirdik. 1 və 2-cini udduq, 3-cü oyunda başqa bir
robotla toqquşanda robotumun ön hissəsi sındı. O an keçirdiyim həyəcanı bəlkə də
indiyə qədər heç vaxt keçirməmişdim. Robotu təmir etməyə vaxt da vermədilər.
4-cü oyuna elə getdik, 3 və 4-cü oyunu uduzduq. 2 oyun uduzanda artıq qalibiyyətə
olan ümidim ölmüşdü. Sonra 5 dəqiqə vaxtımız oldu, ehtiyat hissəsini götürüb
robotu təmir etdik deyə, 5-6-cı oyunları udub qrupdan çıxmağı bacardıq. Səhəri
gün yarımfinallar başladı. Ötən gün qrupda uduzduğumuz robotların ikisini də
udduq. Çünki robotu artıq təmir etmişdik. Yarımfinallarda qalib gələ-gələ
birinciliyi qazandıq”.
Robotexnika ilə məşğul olmaq Faiqə bir çox şeylər öyrədib:
"Robotexnikaya ilk olaraq robot materiallarının ən sadəsi olan "Lego” ilə
başladıq. Sonra yavaş-yavaş "Ardinio”ya keçdim, bu, mühəndislik kimi bir
şeydir, öz bacarıqlarını ortaya qoyursan. Bunları etdikcə isə özünə güvənin,
dünyagörüşün artır, yeni şeylər öyrənirsən, təcrübə qazanırsan. Bu öz həyatımda
da bir çox dəyişikliklərə səbəb oldu. Robotexnika ilə məşğul olanda paralel
olaraq proqramlaşdırmanı da öyrənmək lazımdır. Proqramsız robot oyuncaq kimi
olur. Robot yaradanda, əsas məsələ proqramı yazmaqdır. Proqramlaşdırmanı da öyrəndikdən
sonra həm də kompüteri, telefonu daha yaxşı başa düşürsən”.
Bir dəfə oxuyuram,
yadımda qalır
Faiq deyir ki, məktəbdə həmişə bütün fənləri yaxşı oxumağa çalışıb,
amma ən çox sevdiyi riyaziyyat olub: "Mən orta məktəbin ilk illərini Ağsuda 1
nömrəli liseydə oxumuşam. 7-ci sinifdən Bakıya gəlmişəm, 18 nömrəli tam orta məktəbdə
təhsil almağa başlamışam. Qiymətlərim həmişə "5” olub. Dərslərimin hamısını
eyni tutmağa çalışmışam, amma ən çox sevdiyim, ən yaxşı bildiyim fənn
riyaziyyat olub. Riyaziyyat olimpiadalarında iştirak etmişəm. Nə qədər yaxşı
bilsək də, riyaziyyat çətin fəndir və həmişə bilmədiyimiz tərəfləri olur, amma
riyaziyyatdan heç vaxt bezmirəm. Çətin olub, amma onları da müəllimlər izah
ediblər öyrənmişəm. Mənim ali təhsil almaq istədiyim sahə 3-cü qrupdadır deyə,
10-11-ci siniflərdə daha çox tarix, ədəbiyyat və Azərbaycan dilinə üstünlük
verməyə başladım. Ümumilikdə, fənlərin hamısını yaxşı oxumağa çalışmışam”.
Yaddaşı yaxşı olduğu üçün dərsləri hazırlamağa elə çox vaxt sərf etmədiyini
deyir: "Yaddaşım yaxşıdır deyə, verilən mövzunu bir dəfə oxuyuram, yadımda
qalır. Sonra dərsi danışıram. Dərsə gedən gün sadəcə olaraq bir dəfə təkrar
edirəm. Gün ərzində 2-3, bəzən 4 saat vaxtım gedir”.
Heç vaxt idmanı dərsdən
üstün tutmurdum
Faiq deyir ki, musiqi, idmanla da məşğul olub, amma bunlar onu dərslərdən
yayındırmayıb: "5-6-cı siniflərdən sonra dərsdən əlavə musiqiyə gedirdim, tar
alətində ifa edirdim. Musiqiyə getməyi özüm xüsusilə istəməmişdim, valideynlərim
yazdırmışdı, mən də gedirdim. Dərsdən kənar məşğuliyyət kimi sevə-sevə bunu
edirdim. Bakıya gələndən sonra isə dərsdən əlavə hazırlığa gedirdim, eyni
zamanda cüdo ilə də məşğul olmağa başladım. Dərsdən sonra boş vaxtım olanda
özümü narahat hiss edirəm. Həmişə məşğuliyyət tapıram.
Bu məşğuliyyətlər dərslərimə mane olmurdu. Normal olaraq yorulurdum,
dərslərdə zəifləmə ola bilirdi, amma bu, maksimum bir-iki həftə çəkirdi. Sonra
yenidən dərslərimi daha çox oxuyurdum və eyni nöqtəyə gəlirdim. Mənim üçün əsas
dərs olub. Heç vaxt idmanı dərsdən üstün tutmurdum. Yay aylarında idmana bir az
daha çox vaxt ayırırdım. Amma dərs vaxtı həftənin ya tək, ya da cüt günləri
idmana gedirdim, 1,5-2 saat idmana vaxt sərf edirdim. Əsas vaxtım məktəbdə,
hazırlıqlarda və ya evdə dərslə keçirdi”.
Öz istəyim polis olmaqdır
Adətən riyaziyyatı sevənlərin seçimi 1-ci qrup ixtisasları olur,
lakin Faiqdə bu fərqlidir. O, bunun səbəbindən də danışdı: "Atam polis olub və mən
həmişə onun peşəsi ilə qürur duymuşam. Buna görə özüm də onun kimi polis olmaq
istəmişəm. Atam da mənim bu istəyimi dəstəkləyib. 8-9-cu siniflərdə
direktorumuz, sinif rəhbərimiz məni 1-ci qrupa yönəltməyə çalışırdılar, çünki
riyaziyyatım çox yaxşı idi, amma o sahələrə marağım olmadığı üçün fikrimdən
daşınmadım. Deyirdim ki, riyaziyyatımın yaxşı olması 3-cü qrupda mənim bir müsbətim
olsun. Çünki 3-cü qrupa gedənlərdə adətən riyaziyyat o qədər yaxşı olmur. Öz
istəyim polis olmaqdır, hazırda da o yolda davam edirəm”.
Faiq deyir ki, proqramlaşdırmadan da uzaqlaşmaq fikri yoxdur:
"Proqramlaşdırmanı dərinliklərinə qədər öyrənməyi planlaşdırıram. Bu, o demək
deyil ki, polis olmaq fikrindən daşınmışam. Proqramlaşdırma da polislərə
lazımdır. Hər iki sahəni paralel olaraq davam etdirmək istəyirəm”.
Faiq sonra bildirdi ki, gələn il Meksika və Tailanda keçiriləcək
olimpiadalara qatılacaq.
Aygün Asimqızı