Bakılı Vitorqan
Aktyor hazırda
da aktiv yaradıcılıq həyatı keçirir
Məşhur
kino və teatr aktyoru Emmanuil Vitorqan 80 yaşını qeyd edib. Bakılı aktyor
milyonlarla televiziya tamaşaçısının, sovet kino və teatrının sevimli sənətkarlarındandır.
Zamanında «Xeyirxah olmaq asandır», «Kortik», «Sehrbazlar» filmlərindəki
rolları ilə məşhur olub.
Emmanuil
Bakıda anadan olub. Atası Qedeon Vitorqan un istehsalı üzrə yaxşı mütəxəssis
kimi tanınırdı. Buna görə onu mütəmadi olaraq ölkənin müxtəlif şəhərlərinə göndərirdilər.
Anası Xaya Blexman ailənin ocağını qoruyub saxlaya bilmişdi. O, iki övladını -
Vladimiri və ondan 3 yaş kiçik olan Emmanuili məhəbbətlə böyüdürdü. Kiçik
oğlana yəhudi qırğını zamanı həlak olmuş əmisinin adını vermişdilər. Aktyorun
valideynləri milliyyətcə Odessada yaşayan yəhudilər idi. Kiçik oğullarının
doğumu zamanı onlar Bakıda yaşayırdılar.
Emanuil
Vitorqan məktəbi Həştərxanda bitirmişdi. Yuxarı siniflərdə oxuyarkən o, teatrla
maraqlanmağa başladı. Yaradıcılıq bioqrafiyası isə Yuri Koçetkovla tanışlığından
başlayıb. Yurinin valideynləri Həştərxan teatrının artistləri idilər. Vitorqan
dram dərnəyinin heç bir premyerasını qaçırmazdı. Bütün digər həvəsləri –
voleybol və su polosu yarışları ikinci plana keçmişdi.
Məktəb
attestatını alan Emmanuil Moskvaya yollanır. Amma paytaxtın ali teatr məktəblərindən
heç birinin tələbəsi ola bilmir. Ancaq abituriyent təslim olmur. O, inadkarlığı
nəticəsində Leninqrad Ali Teatr Məktəbinə daxil olur. Gələcək aktyorun bəxti gətirir:
Vitorqan istedadlı aktyor Boris Zonun rəhbəri olduğu kursa düşür. Emanuil Alisa
Freyndlix, Sergey Yurkin, Svetnlana Kapinskiy, Aleksandr Nazarov və başqa aktyorlarla
birgə sənətkarlığın sirlərini öyrənməyə başlayır.
İnstitutu
bitirdikdən sonra aktyorluğa yeni başlayan Emmanuil Pskov Dramatik Teatrına
göndərilir. Amma 2 ildən sonra aktyor sevimli Neva şəhərinə qayıdıb məşhur
«Lenkom»da işə başlayıb. Bu teatrın səhnəsində Emmanuil 1971-ci ilədək oynayıb.
Sonra isə Moskva həyatı başlayıb...
Aktyor
paytaxta öz ikinci həyat yoldaşı, aktrisa Alla Balterlə birgə köçüb. Sənətçilər
Taqanka truppasına qəbul olunublar. Cütlük burada iki il çalışıb, sonra
V.Mayokovski adına Akademik Teatrın səhnəsində çalışmağa başlayıblar. Aktyor
karyerasının yaxşı illərini bu teatra həsr edib. Emmanuil Qedeonoviçin rolları
arasında - Andrey Qonçarov, Adolf Şapiro, Leonid Xeyfisin filmləri var.
Vitorqanın
son işi 2015-ci ildə səhnəyə qoyulan rejissor Aleksandr Gerasimovun «Kral Tref
– məhəbbət xəritəsi» tamaşası olub. Emmanuildən başqa tamaşada baş rollarda Anjelika
Aqurbaş və Lyudmila Maksakova oynayıblar. Sonralar tamaşa Vitorqanın mədəniyyət
mərkəzinin səhnəsində oynanılıb.
Komediyadan tutmuş psixoloji drama kimi
Ekranlarda
Emmanuil Vitorqan 1962-ci illərdə görünüb. Əvvəlcə aktyora ikinci dərəcəli
epizodik rollar tapşırılıb. 1977-ci ildə isə kinoda ilk rolunu oynayıb. O
vaxtlar Vilya Lipatovanın eyniadlı romanı əsasında çəkilmiş «Bunun hamısı onun
haqqındadır» filmi aktyorun kinoya vəsiqəsi olur. Aktyora özündə qəzəb və
xeyirxahlığı birləşdirən cinayətkar Qleb Zavarzinanın rolu həvalə olunur.
Vitorqan bu obrazı yaddaqalan oynayır. Film aktyora kinoda ilk şöhrəti gətirir.
Zahirən
hündür və görkəmli Emmanuil Qedenoviç 1970-80-ci illərin canilərini gözəl
oynayırdı. Məhz bu istedadına görə kinobiqorafiyasında bu qədər mənfi rollar
yaranmışdı. O cümlədən, «Müstəntiq peşəsi» və «Sərhəd mərkəzinin emissarı»
filmləri buna gözəl misaldır.
Amma
Vitorqanın istedadı hərtərəfli idi - bunu aktyor öz filmoqrafiyası ilə sübut
etdi. Aktyor komediya janrından tutmuş psixoloji darama kimi oynamağı
bacarırdı. Emmanuilin yaradıcılığında müsbət rollar da az deyil. «Moskva
uğrunda döyüş» filmindəki Fomin, rejissor Prokudin-Qorskinin «Anna Karamazoff»
və «Yatmış iti oyatmayın» komediyasındakı vicdanlı müstəntiq Zotov belə
rollardandır.
«Dindar
Marta» və «Sehrbazlar» Vitorqana ümumxalq məhəbbəti qazandırır. Emmanuel
Vitorqanın iştirakı ilə çəkilmiş filmlər sırasında musiqili «Nə vaxt ki, müqəddəslər
yürüş edir», kriminal komediya olan «Yatmış iti oyatmayın» , «Deribasovskda gözəl
havadır, yaxud Brayton-Biçdə yenə də yağış yağır» məzhəkə filmləri film həvəskarlarının
yaxşı yadındadır.
1990-cı
illərdə Emmanuil Qedenoviç ekranlarda az görünməyə başladı. Bu,
kinematoqrafiyanın böhranı və həyat yoldaşının ağır xəstəliyi, sonra isə ölümü
ilə bağlı idi.
Yeni əsrdə
Emmanuil Vitorqan reytinqli telelayihələrdə çəkilməyə başladı. 2003-cü ildə o,
Pyotr Dolqorukovun obrazını canlandırdığı «Miskin Nastya» serialında ekranlara
çıxdı. Tamaşaçılar aktyoru «Arbatın uşaqları» və «2014-cü ilin küknar ağacı»,
«Annanın iki üzü» seriallarında da gördülər.
Son illər
aktyor daha çox oliqarxların – professorların, müvəffəqiyyət qazanmış
hüquqşünasların və ya tibb işçilərinin rollarını oynayır. Əvvəlki kimi Emmanuil
Vitorqanın obrazları arasında polkovniklər və generallar da var.
Sovet kinematoqrafiyasının daha gözəl cütlüyü
Emmanuil
Vitorqanın ilk nikahı tələbə qızla olub. Gənc aktyor kurs yoldaşı Tamara
Rumyansevaya vurulub. Kursu bitirənə yaxın gənclər artıq ər və arvad kimi
yaşayırdılar. Bu nikahdan qızları Kseniya doğulub. Uşağın 5 yaşı olanda onların
nikahı pozulub. Bu hadisə aktyorun Alla Balter ilə tanışlığından sonra baş
verib. Aktyor ilk baxışdan ona vurulub. Qarşılıqlı məhəbbət aktyorun ailəsini
dağıdıb. Cütlüyün macərası o qədər təsirli olub ki, bir-birindən uzaqda dayana
bilməyiblər. Boşanandan sonra Tamara Rumyanseva keçmiş həyat yoldaşından şəhəri
tərk etməyi xahiş edib. Vitorqan mərkəzə köçüb. Sonralar Emmanuil etiraf edib
ki, birinci arvadına etdiyi xəyanəti heç vaxt unutmur və bunu özünün günahı
sayır. Çünki bu illər ərzində qızı atasız böyüyüb.
Alla ilə
nikahdan isə oğlu Maksim Vitorqan doğulub. Vitorqan-Balter cütlüyünü Alen Delon
və Rom Şnayderlə müqayisədə sovet kinematoqrafiyasının daha gözəl cütlüyü
adlandırırdılar. Ər-arvadın şəkilləri kinematoqrafiyaya həsr olunmuş
jurnalların üz qabığını bəzəyirdi.
Allanın
xəstəliyi və ölümü Emmanuil Qedeonoviç üçün böyük zərbə olub. Aktrisanın xərçəng
olduğu məlum olub. Lakin Alla uzun illər səhnəyə çıxmaqda davam edib. Vitorqan
həyat yoldaşını hər cür müdafiə edirdi. Yoldaşının vəfatından sonra isə
depressiyaya düşüb.
Emmanuil
Vitorqanın şəxsi həyatı teatr agentliyinin rəhbəri İrina Mlodiklə görüşündən
sonra dəyişib. Gələcək cütlük «Brodvey cadugəri» tamaşasının hazırlıqları
zamanı tanış olublar. Birgə iş əvvəl dostluğa, sonralar isə məhəbbətə çevrilib.
Qadın aktyora ətraf mühitə məhəbbəti qaytara bilib və 2003-cü ildə Emmanuil
3-cü dəfə ailə qurub. Hazırda cütlük Rusiya və Avropaya qastrollara çıxaraq «Hər
şey üçün sənə minnətdaram» adlı musiqili-poeziya gecələrini hazırlayırlar.
Emmanuil
Vitorqanın beş nəvəsi var, lakin Kseniyanın uşaqları Aleksandr və Nikita ilə
münasibəti yoxdur. Əvəzində Maksimin üç uşağını – Polina, Daniila və Platonu
aktyor tez-tez görür. Vitorqan böyük nəvəsi, Britaniya kollecinin tələbəsi
Daniillə daha çox fəxr edir. Kseniya Sobçakın kiçik oğlu Platon isə babanın ən
sevimli nəvəsidir.
Emmanuil Vitorqan hazırda
Aktyor
aktiv yaradıcılıq həyatı keçirir. Vitorqan əvvəlki kimi kinolara çəkilir,
V.Mayakovski adına teatrın səhnəsində görünür. Şərqi-Avropa kino məktəbində tələbələrə
aktyorluq sənətindən dərs deyir, NTV telekanalında «Kino haqqında söhbət»
verilişinə aparıcılıq edir.
Aktyor
«Milyona dəyən sirr» verilişində qonaq olarkən birinci həyat yoldaşından
ayrılmağının səbəblərindən, Alla Balter ilə münasibətlərindən və hazırkı
yoldaşı İrina haqqında danışıb. 2018-ci ildə Vitorqanın ailəsində yeni uşağın
dünyaya gəlməsi xəbərini isə onu tanıyanlar sevinc hissi ilə qarşılayıb. 56
yaşlı İrina Mlodik Etel adlı qız dünyaya gətirib. 2019-cu ildə Vitorqan yenidən
ata olub: qızı Klara dünyaya gəlib. Aktyor bildirib ki, bunun necə böyük məsuliyyət
olduğunu yaxşı başa düşür. Axı, hər iki valideyn cavan deyillər. Amma o,
övladlarını hədsiz sevir.
Hazırda
aktyor Emmaunil Vitorqan mədəniyyət mərkəzinə rəhbərlik etməsindən, mərkəzin
tamaşalarında məşğulluğundan əlavə, həyat yoldaşı ilə bərabər «Vitorqan klub» təşkil
edib. Cütlük hətta klubun filialını Almaniyada da açıb. "Mən daim işləmək,
enerjimi sərf etmək haqqında düşünürəm. İstəyirəm ki, gördüyüm işlərin
insanlara faydası dəysin. Zatən bütün ömrümü bu istiqamətdə sərf etmişəm”- deyə
bakılı aktyor bildirib.
Emmanuil
Vitorqanın çəkildiyi son filmlər içərisində «Cümə» və "Sehrkarlar» adlı
fantastik film yer tutur. Aktyorun rol aldığı «Parisə» filmi isə keçdikləri
müharibə yolunu və qələbəni qeyd etmək üçün Fransaya yollanan tankçılar
haqqındadır.
Vitorqan
Bakını da unutmur. O, Azərbaycanın paytaxtına tez-tez
gəlir. 2015-ci ilin aprelində Səməd Vurğun adına Azərbaycan Dövlət Rus Dram
Teatrının səhnəsində onun iştirakı ilə "Sevgi kartı” tamaşası oynanılıb. Həmin
tədbirdə Emmanuil Vitorqana Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi adından "Azərbaycanın
Fəxri Mədəniyyət İşçisi” döş nişanı təqdim edilib. O, doğulduğu Bakı şəhəri,
onun ziyalı, qonaqpərvər sakinləri haqqında çoxlu səmimi sözlər deyib. Ölkənin
paytaxtındakı görüşləri zamanı "Xoşbəxtəm ki, qismətimə Bakı kimi işıqlı, gözəl
şəhərdə doğulmaq düşüb” deyə xüsusi hissiyyatla qeyd edib.
Rusiya mətbuatından
tərcümə etdi
Təranə Məhərrəmova