Bakı Kitab Mərkəzinin nağılla böyüyən uşaqları
"Oxu
saatı” layihəsinin qonağı Nurəddin
Mehdixanlı: Kitab bir insan üçün yaşayacağı həyat xəritəsidir, daxil olduğu
dünyada gedəcəyi yolların, qarşılaşacağı hadisələrin bələdçisidir
Zaman-zaman uşaqların əllərindən düşməyən planşetlərin, telefonların onlara psixoloji olaraq təsir etdiyini və kitablara marağın azaldığını deyirik. Uşaqların şəxsiyyət kimi formalaşması bəzən onlara oxuduğumuz laylalardan, nağıllardan da asılı olur. Uşaqların cəmiyyəti anlama, təbiəti tanıma, özünü dərk etmə qabiliyyətini məhz kitablar təmin edir. Bu mənada, oxucuların müasir tipli uşaq kitabxanalarına gələrək mütaliə etməsi, asudə vaxtlarını orada keçirməklə, lazımi informasiya bazasına malik olması ən vacib, aktual məsələlərdəndir. Əlbəttə ki, burada rəngarənglik, müxtəlif mövzularda uşaq ədəbiyyatının olması, kitabxanada uşaqlar üçün hər bir şəraitin yaradılması əsas şərt olduğu kimi, kitabxanaçının da bu işləri necə məharətlə həyata keçirməyi əsas məsələlərdəndir.
Xəyalə Rəis
Zaman-zaman uşaqların əllərindən düşməyən planşetlərin, telefonların onlara psixoloji olaraq təsir etdiyini və kitablara marağın azaldığını deyirik. Uşaqların şəxsiyyət kimi formalaşması bəzən onlara oxuduğumuz laylalardan, nağıllardan da asılı olur. Uşaqların cəmiyyəti anlama, təbiəti tanıma, özünü dərk etmə qabiliyyətini məhz kitablar təmin edir. Bu mənada, oxucuların müasir tipli uşaq kitabxanalarına gələrək mütaliə etməsi, asudə vaxtlarını orada keçirməklə, lazımi informasiya bazasına malik olması ən vacib, aktual məsələlərdəndir. Əlbəttə ki, burada rəngarənglik, müxtəlif mövzularda uşaq ədəbiyyatının olması, kitabxanada uşaqlar üçün hər bir şəraitin yaradılması əsas şərt olduğu kimi, kitabxanaçının da bu işləri necə məharətlə həyata keçirməyi əsas məsələlərdəndir.
Bu
baxımdan Bakı Kitab Mərkəzinin (Baku Book Centre) "Oxu saatı” layihəsi təqdirəlayiq
haldır. Belə ki, uşaqlar hər şənbə Mərkəzə böyük həvəslə gəlirlər.
Cəmiyyətimizdə
böyük nüfuz qazanmış, tanınmış simalar tərəfindən oxunan nağıllar onların böyük
marağına səbəb olur. "Oxu saatı”nın qonaqları uşaqlara nağıllara dair suallar
verir və maraqlı diskussiya aparırlar. Adəti üzrə suallara düzgün cavab verən
uşaqlara Bakı Kitab Mərkəzindən "face art” hədiyyə olunur. Bundan əlavə,
uşaqlar Kitab Mərkəzində təşkil olunan dərnəklərə qoşulur, xarici dillər üzrə
danışıq klublarında iştirak edirlər. Biz də layihənin uşaqlara qazandırdığı faydaları
nəzərə alaraq, Mərkəzlə əlaqə saxladıq və layihənin yaranma səbəblərindən
danışdıq.
Bakı
Kitab Mərkəzindən verilən məlumata görə, "Oxu saatı” Mərkəzin ən maraqlı və
lazımlı layihələrdən biridir: "Bildiyiniz kimi, uşaqlar Bakı Kitab Mərkəzinin
daim diqqət mərkəzindədir və burada balacalar üçün xüsusi guşə yaradılan gündən
müxtəlif tədbirlər keçirilir. Məhz uşaqlara yönəldilmiş "Oxu saatı” layihəsi də
bu guşədə yer alır. "Oxu saatı” layihəsinin təşkil olunması uşaqlar üçün çox
önəmlidir. Hər şənbə Mərkəzə gələn uşaqlar bir saata yaxın da olsa, ətraf
aləmdən, planşet və smartfonlardan ayrılıb, nağıl qəhrəmanlarının dünyasına
səyahət etmiş olurlar. Uşaqlar üçün belə tədbirlərin keçirilməsi onların kitaba
marağını artırır, kitabı sevməyi öyrədir, zehnini inkişaf etdirir və gələcəkdə
kitab oxumaları üçün sağlam təməl yaradır. Kiçik yaşlarından mütaliə vərdişi
əldə edən uşaqlar gələcəkdə öz imkanlarından daha yaxşı ifadə edə bilirlər. Bu
uşaqlar təhsildə də uğurlu olurlar. Belə uşaqlar insanlara, ümumbəşəri
dəyərlərə münasibəti, bir sözlə, intellektual səviyyəsi ilə fərqlənirlər”.
Layihəyə
qonaq dəvət edərkən nələri əsas meyar götürdüklərini soruşduqda isə, diqqətə
çatdırıldı ki, hər şənbə "Oxu saatı”nın qonaqları məşhur artistlər, TV və radio
aparıcıları, ictimaiyyətdə tanınan simalar olur: "Əlbəttə, əsas prinsip – nitq,
danışıq mədəniyyətidir. Bu günə qədər "Oxu saatı”nın qonaqları olmuş Ceyhun Əli,
Nurəddin Mehdixanlı, Dilarə Səlim, Sənubər İsgəndərli, Zəhra Bədəlbəyli və
başqaları hamı tərəfindən sevilən və həmçinin yüksək nitq
mədəniyyətinə malik insanlardır. Axı orta məktəb uşaqlarının bədii zövqləri ilə
yanaşı, dil və nitq mədəniyyəti də geriləyib. Uşaqların zehni insanlar
tərəfindən oxunan kitabları dinləyərkən, ümumiyyətlə, kitablar arasında vaxt
keçirərkən daha da inkişaf edir”.
Layihənin sonuncu qonaqlarından
olan Xalq artisti Nurəddin Mehdixanlıdan təəssüratlarını xəbər aldıq.
Tanınmış sənətkar "Oxu saatı”nın uşaqların inkişafı üçün gözəl bir təşəbbüs
olduğunu vurğuladı: "İştirak etdiyim "Oxu saatı” Bakı Kitab Mərkəzinin uşaqlara
yönəlik atdığı çox ciddi, faydalı bir layihədir. Belə ki, layihənin məqsədi uşaqlarda
kitaba sevgi aşılamaqdır. Burada iştirak etdiyim üçün çox sevincliyəm, arzu edərdim
ki, belə təşəbbüs digər kitabxanalarda da olsun. Bir millət nə qədər çox oxuyar,
kitablara daha yaxın olarsa həmin millət o qədər çox özünü inkişaf etdirməyi
bacarar. Bakı Kitab Mərkəzi də bu missiyanı üzərinə götürüb. Onlardan belə bir
təklif aldıqda, böyük məmnuniyyətlə razılaşdım. Bakı Kitab Mərkəzində olsam da,
heç zaman yuxarı mərtəbələri gəzməmişdim. Bu layihə çərçivəsində Mərkəzin hər
bölümündə oldum. Məni sevindirən əsas məsələ isə istirahət günü - şənbə günündə
Mərkəzi oxucularla dolu olduğunu görmək oldu. Belə ki, burada gənclər, uşaqlar
həm istirahət edir, həm də kitablar oxuyurdular. Bunun özü də gözəl bir haldır.
Bizim sabahımız belə məkanlarda yetişdirilməlidir. Hər zaman bu təşəbbüslərin
yanındayam, məndən asılı olan nə varsa, onu etməyə hazıram. O uşaqlarla olmaq,
onlarla söhbət etmək, müzakirələr aparmaq rahat və xoşdur. Biz onlarla 2 saata
yaxın söhbət etdik. Hansı ki, bizim müzakirələrimiz 45 dəqiqə olmalı idi.
Mərkəzdən gözəl əhvalla çıxdım, uşaqlardan ayrılmaq istəmirdim”.
Xalq
artisti qeyd edir ki, Kitab Mərkəzində nəinki uşaqlara nağıl oxuyub, eyni
zamanda uşaqlarla müzakirələr, yarışlar
da keçirib: "Uşaqlara alman nağılı oxudum, oxuduqdan sonra onlara nağılda baş
verən hadisələrə dair suallar verirdim. Hətta uşaqlar arasında yarış da keçirdik. Düzgün cavab verənlər
mükafatlandırıldılar. Uşaqlar nağılı o qədər diqqətlə dinləyirdilər ki,
müzakirələrdə maraqlı fikirlər səsləndirdilər. Uşaq dünyasında qonaq olmaq,
onlarla zaman keçirmək həqiqətən gözəl duyğudur. Onların gözlərində saf, pak,
təmiz dünyanı görmək insana zövq verir. Bəzən deyirlər ki, bu günün uşaqları
kitab oxumur. Əksinə, hər şey onlara sizin nəyi və necə təqdim etməyinizdən
asılıdır. Bu layihədə iştirak edən uşaqların gözlərində o istəyi, sevgini
gördüm. Yaxşı olardı ki, belə layihələrin sayı çox olsun. Bu təşəbbüs gözəl,
düşünülmüş və zamanında atılmış bir addımdır. Biri var ki, boş-boşuna, pafoslu
şəkildə tədbirlərdə danışasan ki, kitabı təbliğ etmək üçün bunları etmişik,
biri də var ki, onu sözdə deyil, əməldə göstərəsiniz. "Oxu saatı” belə
layihələrdəndir. Nə yaxşı ki, Azərbaycanda belə gözəl Mərkəz var. Orda yüksək
mədəni səviyyəsi ilə, Mərkəzə gələn insanların münasibəti ilə xoş aura yaradan
kollektiv fəaliyyət göstərir. Mərkəzdə çalışanlar gülərüzlüdürlər. Bəzən
hansısa kitab mağazasına daxil olanda, insanların qaşqabaqlı olduğunu görüb,
onlardan nəyisə soruşmağa ehtiyat edirik. Bu Mərkəzdə isə insanlar o qədər
pozitiv idilər ki, onların söhbətinə doymaq olmurdu”.
N.Mehdixanlı
Bakı Kitab Mərkəzinin bu təşəbbüsü irəli sürməklə "kitaba maraq azalıb”
deyənlərin yanıldığını və əslində hər şeyin məhz bizlərin təqdimatımızdan asılı
olduğunu vurğuladı: "Bu gün informasiya texnologiyaları əsridir. Biz dünyanın
ən son texnologiyalarından istifadə edirik və etməliyik. Ona bağlanmaq, onun
vasitəsi ilə dünyaya açılmaq, nələrisə qazanmaq mümkündür, ancaq hər şeyi
əndazəsində istifadə etmək lazımdır. Psixoloji olaraq ona bağlanırsansa,
yaddaşını bütövlüklə ora ötürürsən və belə olduğu halda, sadəcə ona güvənirsən.
Əgər asılı olduğun planşeti, telefonu itirdinsə, ordan bağlantın qopdusa, sən
yaddaşsız, heç nədən xəbəri olmayan boş bir varlıqsan. İnternetdən, müasir
avadanlıqlardan istifadə etmək lazımdır, ancaq faydalarından yararlanmaq şərti ilə. Biz
uşaqları bu sayaq kitaba yönləndirməklə daha çox qazanmış oluruq. Biz dünyanın
bir parçası olmaq istəyiriksə, uşaqlarımızı daha çox kitaba, ordakı biliklərə
yönləndirməliyik. Kitab heç vaxt xəyanət etmir. Kitab əslində bir insan üçün
yaşayacağı həyat xəritəsidir, daxil olduğu dünyada gedəcəyi yolların,
qarşılaşacağı hadisələrin bələdçisidir. Kitab bir insanın yaşayışını təmin
edəcək və ürəyi istədiyi, arzuladığı hədəfə yetişmək üçün doğru, faydalı bir
yol yoldaşıdır. Uşaqlarımızı kitaba yönləndirmək üçün ilk növbədə valideynlərimiz
məlumatlı olmalı və bunu öz övladlarına aşılamalıdırlar. Valideynlər uşaqlarına
kitabı sevindirsinlər ki, uşaqlar da vətənini, dinini, dilini, valideynlərini,
həyatını, dostlarını nə üçün sevmək lazım olduğunu öyrənsinlər. Kitab insanlara
bunu öyrədir, onların beyinlərinin saf,
gözəl, pak təmiz olduğu vaxtlarda bu şeyləri onlara aşılamaq lazımdır. Biz
insan yetişdirməliyik. Faydalı insan yetişdirməyin yolu da kitabdan keçir. Təsadüfi
deyil ki, yaradılmışlara Yaradan tərəfindən kitab göndərilib. Görün kitab nə
qədər müqəddəs və böyük gücə malikdir. Bu yöndə Bakı Kitab Mərkəzi faydalı və
dəyərli bir işlə məşğuldur. Millətimizin gələcəyinə ən böyük investisiya məhz
elə budur”.
Layihədə iştirak edən tanınmış
prodüser, şairə Zəhra Bədəlbəyli qeyd edir ki, belə layihələr
uşaqların dünyagörüşünə müsbət təsir göstərməklə yanaşı, onların özlərini ifadə
tərzinə də təsirsiz ötüşmür: "Bakı Kitab Mərkəzinin bu layihəsində uşaqlara
nağılları oxumaqla, onlarda kitaba maraq yaratmağın mümkünlüyünün şahidi olduq.
Gənc və orta nəslin nümayəndələri onlara nümunə olmalıdır. Uşaqlar görsələr ki
böyüklər maraq və həvəslə kitab oxuyurlar, onlarda da belə bir istək yaranacaq.
Biz özümüz uşaqlara ən bariz nümunəyik. "Oxu saatı” layihəsi isə uşaqlarla
birbaşa təmasda olmaq, onlara nağıla oxumaq üçün bizə gözəl bir şərait yaradır.
Bu çox dəyərli bir layihədir. Bu gün müasir dövrdür, ancaq kitab oxuyan uşaqlar
da az deyil. İndi planşetdən istifadə edən insanlarımız çoxdur. Bizim uşaqlıq
illərimizdə playstationlar var idi ki, biz də onlarla oynayırdıq. Bununla
yanaşı, kitablara da marağımız var idi. Hesab edirəm ki, uşaqların kitablara
olan sevgisi məhz onların valideynlərindən qaynaqlanır”.
Xəyalə Rəis