Azərbaycanın müdafiə sistemi daha da təkmilləşdirilir
Müstəqilliyinin
25 ili tamam olan Azərbaycanda həyata keçirilən daxili və xarici siyasət, bütün
sahələri əhatə edən islahatlar ölkənin qısa zamanda hərtərəfli inkişafına səbəb
olub. Baxmayaraq ki, müstəqilliyin ilk illərindən ölkə ərazisinin 20 faizi
Ermənistan tərəfindən işğal olunub, əhalimizin 1 milyondan artığı qaçqın və
məcburi köçkünə çevrilib, hətta bu da inkişaf tempinin qarşısına sədd çəkə
bilməyib. Ümummilli lider Heydər Əliyevin böyük uzaqgörənliklə
müəyyənləşdirdiyi və həyata keçirdiyi, prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla
davam etdirilən strategiya nəticəsində milli sərvətlərdən, mövcud resurslardan
səmərəli istifadə olunub, "qara qızılın” insan kapitalına çevrilməsi prosesi
baş verib. Bütün bunların sayəsində isə Azərbaycan iqtisadiyyatının davamlı
inkişafı təmin olunub, beynəlxalq aləmdə ölkəmizin nüfuzu daha da artıb.
Hazırda Cənubi Qafqaz ölkələrinin müasir geosiyasi xarakteristikası, inkişaf
meyilləri və perspektivlərini müəyyənləşdirən parametrlərə əsasən, Azərbaycan
bölgənin geosiyasi cəhətdən ən əhəmiyyətli və perspektivli ölkəsi hesab olunur.
Qeyd olunanları
statistik rəqəmlərlə ifadə etsək, 2015-ci ildə Cənubi Qafqazda ümumi daxili
məhsulun həcmi 75 milyard ABŞ dollarından çox olub ki, bunun da 70 faizi
Azərbaycanın payına düşüb. Cənubi Qafqazda sənaye məhsulları üzrə 20 milyard
ABŞ dolları dəyərində ümumi istehsalın 80 faizi də Azərbaycana məxsusdur. Ötən
il bütün mənbələr üzrə Cənubi Qafqaza 26 milyard ABŞ dolları məbləğində kapital
qoyulub ki, onun da 19,5 milyard dolları (72 faizi) Azərbaycana aid olub. Bu
məbləğin 10,7 milyard dolları xarici kapital olub. Özünütəminat əmsalına görə də
Azərbaycan öz təhlükəsizliyini bir çox sahələrdə tam, yaxud qismən təmin edib. Beləliklə,
Azərbaycanın Cənubi Qafqazdakı geosiyasi və geoiqtisadi inkişaf vəziyyəti və
perspektivləri digər ölkələrlə qətiyyən müqayisəolunmazdır. Azərbaycan bütün
geosiyasi və geoiqtisadi parametrləri üzrə yalnız keçmiş SSRİ-nin qabaqcıl respublikaları
hesab olunan Rusiya və Qazaxıstan kimi ölkələrlə müqayisə oluna bilər.
Genişmiqyaslı
islahatlardan, müxtəlif istiqamətlərdəki inkişafdan söhbət açarkən, müharibə
şəraitində yaşayan Azərbaycanın ordu quruculuğu sahəsində həyata keçirdiyi
tədbirləri də qeyd etmək gərəkdir. Azərbaycan Prezidentinin ictimai-siyasi
məsələlər üzrə köməkçisi, tarix elmləri doktoru, professor Əli Həsənovun bu
günlərdə AMEA Rəyasət Heyətinin iclasında vurğuladığı kimi, Azərbaycan ordusunun
say tərkibi, hərbi-texniki vəziyyəti, hərbi hazırlığı və silahlanma
keyfiyyətinə görə Cənubi Qafqazda həm Gürcüstandan, həm də Ermənistandan
qat-qatirəlidədir. Ordu quruculuğuna yönəltdiyi ümumi büdcə miqdarına görə də Azərbaycan
Cənubi Qafqazın lider ölkəsi hesab olunur. Əgər 2003-cü ildə Azərbaycanın hərbi
büdcəsi 135 milyon ABŞ dolları təşkil edibsə, hər il böyük həcmdə artmaqla,
2015-ci ildə bu rəqəm 4,2 milyard ABŞ dolları həcmində olub.
Professor Əli Həsənovun söylədiklərinə
onu da əlavə edək ki, 2016-cı ildə Azərbaycanın hərbi xərcləri 3 milyard manata
yaxın olub. 2017-ci ilin dövlət büdcəsində isə müdafiə xərcləri nisbətən az
göstərilsə də sonradan 15-dək istiqamət üzrə 1.7 milyard manata yaxın bölmə,
köməkçi bölmə və paraqraf üzrə xərclər azaldılaraq, 2 funksional istiqamət üzrə
xərclər həmin həcmdə artırılıb. Artırılan xərclərin böyük hissəsi müdafiə
sektoruna aid olub. Beləliklə də gələn il üçün müdafiə xərcləri 1 milyard 26
milyon 732 min 804 manat və ya 63,5 faiz artırılaraq, 2 milyard 642 milyon 92
min 672 manat səviyyəsində proqnozlaşdırılıb. Bu da ümumi büdcə xərclərinin
16,5 faizini təşkil edir. Təbii ki, bütün bunlara səbəb ölkənin müharibə şəraitində
yaşaması, ərazisinin 20 faizdən çoxunun hələ də işğal altında olmasıdır. Hər il
dövlət büdcəsində ordu quruculuğu üçün ayrılan vəsait Azərbaycan Silahlı
Qüvvələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsinə imkan verir. Hərbi
xərclərin hər il artırılması ordu quruculuğu prosesini sürətləndirməklə
bərabər, Silahlı Qüvvələrin maddi-texniki bazasının modernləşdirilməsi fonunda
ölkənin müdafiə sistemini daha da təkmilləşdirir. Məhz bunun nəticəsidir ki, Azərbaycan
ordusu həm peşəkarlıq, həm də maddi-texniki bazasının üstünlüyü baxımından
bölgədə ən güclüdür.
Beynəlxalq
media qurumları da Azərbaycanın ordu quruculuğu sahəsinə ayırdığı vəsaitə
diqqət çəkir. ABŞ-ın nüfuzlu "Bloomberg” agentliyi apardığı qiymətləndirməyə
əsasən yazıb ki, Azərbaycan son 10 il ərzində silah alışına 22,7 milyard dollar
xərcləməklə, Avropada ən iri hərbi texnika idxalçısına çevrilib. Agentlik
Azərbaycanın illik hərbi büdcəsinin Ermənistanın bütün dövlət büdcəsini
üstələdiyini qeyd edib. Vurğulanıb ki, Ermənistan "İskəndər” raket kompleksləri
aldığı halda, Azərbaycan da İsraildən "Kamikadze” PUA-ları alır, nüvə silahına
malik Pakistanla yüksək texnoloji silah növlərinin alınmasına dair danışıqlar
aparır.
Prezidentin
köməkçisinin səsləndirdiyi rəqəmlərdən, xarici və yerli media təşkilatların
qeydlərindən də göründüyü kimi, Azərbaycan hər il ordu quruculuğu sahəsinə
böyük məbləğdə pul ayırır. Yazıda bir qədər əvvəl də qeyd etdiyimiz kimi, bunun
başlıca səbəbi Azərbaycanın 20 faiz ərazisinin Ermənistan tərəfindən işğal
altında saxlanması, müharibə şəraitində yaşamağımızdır. Heç şübhəsiz ki,
Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həllinə tərəfdardır və bu
istiqamətdə aparılan diplomatik danışıqların nəticə verəcəyinə ümidini
itirməyib. Ona görə də səbir və təmkin nümayiş etdirilir, ATƏT-in Minsk
qrupunun həmsədrlərinin iştirakı ilə danışıqlarda fəal iştirak edir. Lakin
Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin dəfələrlə vurğuladığı kimi,
Azərbaycan xalqının bu dözümü, səbri tükənməz deyil. Əgər işğalçı Ermənistan
sülh danışıqlarında nümayiş etdirdiyi qeyri-konstruktivlikdən, işğalçılıq
siyasətindən əl çəkməzsə, Azərbaycan hərbi yolla öz suverenliyini bərpa etməyə,
ərazilərini işğaldan azad etməyə başlayacaq. Ölkəmizdə gedən ordu quruculuğu,
hər il yeni silahların alınmasına ayrılan vəsait də bu məqsədə xidmət edir. Son
aprel döyüşləri isə onu deməyə əsas verir ki, düşmən nəticə çıxarmayacağı
təqdirdə, başlanacaq müharibədə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri qələbəni qısa
müddətdə təmin edəcək.
Rufik İSMAYILOV