Avtomobili qəza yerindən kənara çəkmək olarmı?
İki gün öncə Bakı Nəqliyyat
Agentliyi (BNA) paytaxtda baş verən yol qəzaları nəticəsində yollarda yaranan
tıxacların aradan qaldırılması üçün sürücülərə müraciət edib. Müraciətdə
bildirilir ki, yol qəzaları zamanı sürücülər tıxac yaratmamaq üçün avtomobilləri
yolun hərəkət zolağından kənara çəkməli, yolda avtomobillərin maneəsiz hərəkətinə
şərait yaratmalıdır.
Paytaxt yollarında nəqliyyatın hərəkətindəki
sıxlığı hər birimiz müşahidə edirik. Bunun müxtəlif səbəbləri var və zamanla
bunlar araşdırılıb, həlli istiqamətində addımlar atılır. Səbəblərdən biri də
yol-nəqliyyat hadisələri zamanı avtomobillərin yolun hərəkət hissəsində
saxlanılmasıdır.
Amma adətən belə bir hal müşahidə
edilir ki, avtomobili zərər çəkən sürücülər deyirlər ki, sığorta şirkəti, yol
polisi gəlib, baş verən qəzanın səbəbini araşdırıb sənədləşdirməsə, avtomobili
hadisə yerindən kənara çəkmək qanunsuzdur. Bəs əslində, belə hallar zamanı sürücü necə hərəkət etməlidir? BNA-nın mütəxəssisləri
bildirirlər ki, bununla bağlı məsələ qanunvericilikdə təsbit olunub. Trend-in məlumatına
görə, qanunvercilik yol-nəqliyyat hadisəsində zədələnmiş nəqliyyat vasitəsinin
məhz hadisə yerində sığortaçıya təqdim edilməsini nəzərdə tutmur. Zədələnmiş
avtomobilin konstruksiyası dəyişilmədən, bu istənilən yerdə həyata keçirilə bilər.
"İcbari sığortalar haqqında" qanunun 58.2-ci maddəsində göstərilən
hallarda - müvafiq qurumun yol-nəqliyyat hadisəsini təsdiqləyən sənədi hadisə
ikidən artıq olmayan avtonəqliyyat vasitəsinin iştirakı ilə baş verdikdə, hadisə
nəticəsində sağlamlığa zərər dəymədikdə, dəymiş zərərin həcmi 1000 manatdan çox
olmadıqda, hadisənin baş verməsində təqsirli olan şəxsin müəyyən edilməsi üzrə
tərəflər arasında mübahisə olmadıqda tələb olunmur.
Nəqliyyat üzrə
ekspert Ərşad Hüseynovdeyir ki, baş verən yol qəzası nəticəsində sürücülər arasında anlaşma olarsa,
bu halda sığorta şirkətinin əməkdaşını gözləmədən qəzaya uğramış avtomobilləri hadisə
yerindən kənarlaşdırmaq olar: "Bu məsələ qanunvericilikdə kifayət qədər öz
əksini tapıb. Avtomobillər iki növ sığorta edilir. İcbari və kasko, yəni ümumi
sığorta. Qanunvericiliyə görə, qəza baş verən zaman sürücü dərhal hadisəni
araşdıran orqana, yəni Dövlət Yol Polisinə məlumat verməlidir. "Yol hərəkəti
haqqında" Qanunun 37-ci maddəsinə görə, yol polisi hadisə yerinə gəlməyincə,
hadisə yerini tərk etmək qadağandır. Həmin maddəyə görə, bir halda hadisə
yerini tərk etməyə icazə verilir. Əgər hadisə zamanı yalnız avtomobillərə maddi
ziyan dəyibsə, xəsarət alan və sürücülər arasında mübahisə yoxdursa, qəza
yerini təbaşirlə işarələyib hadisənin foto və video çəkilişi aparılmaqla
avtomobilləri hadisə yerindən kənarlaşdırmaq olar. Həmin prosesdə sürücülər özləri
sənəd tərtib edərək onu hadisə şahidlərinə təsdiqlətdikdən sonra avtomobilləri ərazidən
uzaqlaşdıra bilər".
Ə.Hüseynov
bildirir ki, bu halda sığortaçı sürücüləri qanunsuzluqda ittiham edə bilməz:
"Əgər hadisə barədə sığorta şirkətinə dərhal məlumat verilibsə, əmlakın
vəziyyəti dəyişdirilmədən sığortaya qiymətləndirilmək üçün təqdim olunursa, bu
prosesdə problem ola bilməz. Məqsəd odur ki, əmlakın vəziyyəti dəyişdirilməsin.
Bu halda sığortaçıya hadisə yeri vacib deyil. Hadisə yerinin sığorta şirkətinə
aidiyyəti yoxdur, qurum dəymiş ziyanı müəyyənləşdirir. Belə halda sürücü yolda,
hadisə yerində sığortaçını gözləməli deyil".
Ə.Hüseynov
deyir ki, əmlakın zədəsinin sığorta şirkətinə hadisə yerində təqdim edilməsi
qanunda göstərilməyib. Qanuna görə, sığorta şirkətinə əmlakın zədəsi
dəyişdirilmədən təqdim edilməlidir: "Əgər hadisə baş veribsə, sürücü ziyan
dəymiş avtomobili evakuator vasitəsilə də zədəni dəyişdirmədən sığorta
şirkətinə istənilən yerdə təqdim edə bilər. Sığortaçıya o maraqlıdır ki, avtomobil
sahibi onu aldatmasın, avtomobildəki əvvəldən olan zədəni də hadisə baş verən
vaxt yaranan zədə kimi təqdim etməsin. Hadisəyə hüquqi qiymət verilməsinin
sığortaçıya heç bir aidiyyəti yoxdur. Hüquqi qiymət vermək yol polisi və digər
hüquq-mühafizə orqanlarının işidir".
Bəs sığorta şirkətləri zərərçəkən
avtomobillər yerindən tərpədildiyi halda, hər hansı bir problem yaradırlarmı? Məsələ
ilə bağlı sığorta şirkətlərinin də münasibətini öyrənmək istədik.
"PAŞA Sığorta”dan bildirdi
ki, əgər qəza boş yolda baş veribsə və
avtomobil yol hərəkətinə maneə törətmirsə, onun kənara çəkilməsi doğru deyil. Lakin
əgər avtomobil digər avtomobillərin hərəkətinə maneə törədirsə, sığorta şirkəti
onun qırağa çəkilməsinə heç bir irad bildirmir.
"AtaSığorta”nın İdarə Heyətinin üzvü, Hüquq departamentinin
direktoru Azər Fərəcov dedi ki, əgər baş vermiş hadisədən sonra avtomobillərin dayanması
digər yol hərəkəti iştirakçılarının sərbəst hərəkətinə maneə törədirsə, yol-nəqliyyat
hadisəsini qeydə alan orqana (DYP-ə) məlumat verərək onların razılığını
aldıqdan sonra avtomobilləri yolun hərəkət hissəsindən kənara çəkmək tövsiyə
olunur. Lakin bu halda, avtomobillərin kənara çəkilməsindən əvvəl yol-nəqliyyat
hadisəsinin təsviri barədə məlumat verərək avtomobillərin hadisə yerində ətraflı
şəkilləri çəkilməli və həmin şəkillər hadisə yerinə gələn sığorta şirkətinin
nümayəndəsinə təqdim olunmalıdır.
AXA
MBASK şirkətinin marketinqvə
ictimai əlaqələr departamentinin müdiri Rəşid Rəsulov da qeyd etdi ki, hadisə yerindən avtomobilin çəkilməsi sığorta ödənişinin
verilməməsinə səbəb ola bilməz. Bu məsələ qanunvericilik səviyyəsində tənzimlənir.
Aygün