“Amerikada bir göz qırpımında işsiz qala bilərsən” – Uğur hekayəsi
Silikon
Vadisində çalışan Orxan Şahverdiyev: "Bəxtə
yox, çox istədiyin bir şeyi əldə edəcəyinə inanıram”
Tələbə
vaxtı "Work and travel” proqramı vasitəsilə Amerikaya işləməyə gedir. Bu proqramdakı
işlər onun ixtisası ilə bağlı olmasa da, elə o gedişində qərar verir ki, gələcək
karyerasını bu ölkədə quracaq. Azərbaycanda çalışdığı dönəmdə "Green card”a
davamlı olaraq müraciət edir. 7-ci cəhdində, "Bu dəfə də udmasam, özüm gedəcəm”
deyir, ancaq bu dəfə nəticə uğurlu olur. Söhbət hazırda Silikon Vadisində - "CİSCO”
şirkətinin baş ofisində çalışan həmyerlimiz
Orxan Şahverdiyevdən gedir.
Qeyd edək
ki, O.Şahverdiyev Sumqayıt şəhərində anadan olub. Orta təhsilini Sumqayıt şəhərindəki
Texniki Təbiət Elmləri Liseyində alıb. 2006-cı ildə Qafqaz Universitetində
kompüter mühəndisliyi ixtisasına qəbul olub.
- Orxan bəy, Amerikadan öncə Azərbaycandakı
iş təcrübənizdən danışaq. Bu müddət karyeranız üçün necə yadda qalıb?
-
Karyeramın Azərbaycandakı dönəmi üçün önəmli işim Dövlət Neft Fondunda oldu.
Çünki karyeramın 7 ilini o iş əhatə etdi. Orda işə başladığımda qarşıma
qoyduğum ilk məqsəd "Cisco” sahəsində lazım olan sertifikatları əldə etmək idi.
2011-ci ildə işə qəbul olmuşdum, artıq 3 ilin tamamında CCNP səviyyəsinə qədər
gəlib çata bildim. Və təbii ki fondda işləmək mənə yaxşı iş təcrübəsi
qazandırdı. Mən işlədiyim dövrdə Dövlət Neft Fondunun yeni inzibati binası (SOFAZ
tower)
tikilirdi. Yeni inzibati binaya köçən zaman görülən işlər mənim üçün böyük təcrübə
oldu. Çünki o bina həmin dönəmdə
Azərbaycanda tikilən "Ağıllı bina”lardan biri idi. Yüksək beynəlxalq
standartlara uyğun olan ən son texnoloji yeniliklər tətbiq edilirdi. O
texnologiyaların tətbiqi və idarəsi mənim üçün böyük təcrübə oldu. Orda işlədiyim
dövrdə ən son texnologiyaların tətbiqi və bunun nəticəsində əldə olunan biliklər
nəticəsində karyeramda müəyyən artımlar getməyə başladı. Avropadan bir neçə iş
təklifi almışdım, hətta müsahibələrə də qatılmışdım. Amma seçim məqamına gələndə,
qərar verib getmirdim. Çünki əsas məqsədim Amerika idi və çoxdan bunu
arzulayırdım. Amerikaya dəfələrlə səfər etmişdim və çoxdan bura köçmək istəyirdim.
Sonra elə oldu ki, "Green card” udub Amerikaya gəldim.
- Neft Fondundan öncə harda işləmisiniz?
- Mən
işləməyə 2008-ci ildə - tələbə vaxtı başlamışdım. "Avirtel” internet servis
provayderdə işləmişəm. İki il yarımştat orda çalışdım. İlk olaraq təcrübə məqsədi
ilə getmişdim, texniki işlər görürdük. Sonra gördüm ki, o şirkətdə şəbəkə
administratoru vəzifəsi tərəfə yönələ, bu sahədə müəyyən biliklər əldə edə
bilirəm. Ona görə orda davam etdim.
- Amerikaya köçməmişdən əvvəl bu ölkəyə tez-tez
getdiyinizi dediniz. Bu səfərlər işlə bağlı olurdu, yoxsa səyahət xarakterli?
- İlk dəfə
Amerikaya tələbə vaxtı - 2010-cu ildə "Work and travel” proqramı ilə səfər
etmişdim. Ondan sonra dedim ki, Amerikada yaşaya bilərəm. Neft Fondunda işlədiyim
dönəmdə isə dəfələrlə məni müxtəlif ölkələrə kurslara göndərirdilər. London,
Dubay, Moskva, Nyu-York və s. şəhərlərdə beynəlxalq treninqlərdə iştirak edib
sertifikatlar əldə etmişəm. Yeni inzibati binaya köçən zaman bizə yeni
texnologiyaların tətbiqi üçün çox lazım idi.
- "Work and travel” proqramı ilə Amerikaya getmək
üçün tələbə müəyyən məbləğdə pul ödəməlidir. Bu, heç də az məbləğ olmur. Bu
pulu özünüz qarşılayırdınız?
- Tələbə
vaxtı işlədiyim üçün pulun müəyyən hissəsini özüm yığmışdım, bir hissəsini də
ailəm qarşıladı.
- Orda hansı işlərdə çalışırdınız?
-
Proqramın təklif etdiyi işlər ixtisas deyil, xidmət sektoru ilə bağlı olur.
Mağazalarda, restoranlarda və s. işləyirdik.
- "Green card”dan öncə Amerikada işləməklə bağlı cəhdləriniz
olmuşdu?
- Yox,
olmamışdı. Çünki bu, bir az çətin məsələdir. Amerikada işləmək icazəniz
yoxdursa, hansısa şirkət sizə H1B vizası almalıdır. Onu əldə etmək isə heç də
asan deyil. Mən Silikon Vadisindəyəm. Dünyanın dörd bir yanından bura mühəndislər
axışır. Ona görə, burda rəqabət çox böyükdür. İşçi vizan olmadan, Amerikaya
müraciət edib, şirkətdən viza təklifi alıb bura gəlmək heç də asan deyil.
Düzdür, gələnlər var, amma şirkətlər hər adam üçün o vizanı almırlar. Elə kadr
olmalıdır ki, Amerika şirkət ona ehtiyac duysun. Çünki bir kadrı ölkədə əvəz edəcək
adam tapmadığı halda başqa ölkədən gətirirlər.
- "Green card”la Amerikaya getməyin daha
asan olduğunu deyirlər.
- "Green
card” udmaqla iş bitmir. "Green card”la gəlsən belə, sənin əlində müəyyən məbləğdə
pul olmalıdır ki, burda iş tapana qədər bir müddət ayaqda qala biləsən. Ailə ilə
gəlirsənsə, əlində olan məbləğ daha çox olmalıdır. Gəlib yerləşmək, iş tapmaq
müəyyən qədər vaxt aparır, buna qədər isə sən əlində olan pulla idarə etməlisən.
Amerikaya gəldiyində qaldığın yerin pulu belə çox böyük olduğu üçün hər şey öz
üzərinə düşür. Düzdür, qaldığın yerdən də asılıdır. Məsələn, mən Silikon
Vadisində qaldığım üçün burda evin aylıq kirayəsi 2500 dollardan başlayır.
- Özünüz getdiyinizdə bu maliyyə risklərini gözə
almışdınız?
-
Amerikaya çox gəlib-getdiyim üçün xərclərimin nə olacağından xəbərim var idi.
Ona görə də pulsuz gəlməmişdim. Müəyyən qədər məbləğ yığmışdım.
- Nə qədər vaxt sonra iş tapdınız?
- 3 ay
sonra iş tapdım. O isə ötəri iş idi, çünki ürəyimcə deyildi. Ancaq boş da qala
bilməzdim. "Accenture” şirkəti məni "Google”a göndərmişdi. Bu işin mənfi tərəfi
odur ki, bayramlarda evdə qalmırsan, gündəlik iş yükün çox olur. Digər işçilər
8 saatın tamamında gedirsə, mən, həftənin 5 günü gündəlik 12 saat işləyirdim.
Düzdür, işdə artıq qaldığım saatın pulu ödənirdi, ancaq yenə də ağır rejim idi.
- 3 ay sonra iş tapmısınız. Bəs o 3 ay necə keçdi?
İşlərə müraciət edirdiniz?
- 3 yox,
elə "Google”da işlədiyim o 7 aydakı dövrdə də iş cəhətdən ürəyim rahat deyildi.
Çünki o işdə özümü görmürdüm. Mən Bakıda işlədiyim dövrdə böyük şəbəkə mühəndisi
vəzifəsində çalışırdım, Amerikada başladığım iş isə mənim təcrübəmə görə çox
aşağı vəzifələr idi. Ümumiyyətlə, işləmədiyim 3 ay ərzində çox işə müraciət
etdim. Demək olar ki, 80 faiz yerdən "yox” cavabı aldım. Bəzən işə götürmək istəyirdilər,
amma Amerikada iş təcrübəm olmadığı üçün "yox” deyirdilər. Bunu birbaşa
demirdilər, amma hiss edirdim ki, bu da onlar üçün önəmlidir. Ancaq 2-3 yerdən
yaxşı vəzifələrə təklif aldım. O şirkətlər başqa ştatlarda idi, yerləşdikləri
yer xoşuma gəlmirdi, ona görə təklifləri qəbul etmirdim. Düzdür, getməsəm də, o
müsahibələr mənə yaxşı təcrübə qazandırırdı. Hər dəfə yeni sualla qarşılaşırdım
və onları cavablandırmaqla bağlı təcrübə əldə edirdim.
- İş cəhətdən "yox” cavabları aldığınızda Amerikaya
köçdüyünüzə peşman olurdunuz?
- Yox
(gülür). 2010-cu ildən bəri Amerikaya köçmək, burda işləmək arzusuyla
yaşamışam. Bunu bütün dostlarım bilirdi. Ona görə heç bir peşmanlıq ola bilməzdi.
- Sizin ailəlisiniz, övladınız var. Bu da sizə çətinlik
yaratmadı?
- Təbii ki tək getməklə ailəvi köçməyin məsuliyyəti başqadır. Çünki həm
də ailəni düşünürsən. Amma bura gəldiyimizdə övladım olmamışdı. Uşaqla bizə
daha çətin olardı. Gəldiyimizdən bir il sonra uşaq oldu. Onda da müəyyən qədər
hər şey qaydasına düşmüşdü, işləyirdim.
- Yoldaşınız da işləyir?
- Yox,
çünki uşağımız hələ 7 aylıqdır. Ancaq onun Azərbaycanda kifayət qədər iş təcrübəsi
var və burda iş tapması elə də böyük problem olmayacaq. Bir neçə ay sonra işləmək
haqqında düşünür.
- Maraqlıdır, "Green card” udmasaydınız, Amerikaya gedəcəkdiniz?
- Mən
7-ci cəhddə "Green card” uddum. Amma demişdim ki, sonuncu müraciətimdir, bu dəfə
də udmasam, artıq özüm getməyə çalışacam. Çünki artıq vaxt gedirdi və mən bu
istəyimi reallaşdırmaq üçün bir neçə il də gözləmək fikrində deyildim. Proses
daha ağır olacaqdı, çox vaxt aparacaqdı, ancaq yenə də onu edəcəkdim.
- Bəxtə inanırsınız?
- Bəxtə
yox, çox istədiyin bir şeyi əldə edəcəyinə inanıram. "Green card” udmağımı bəxtə
bağlamıram. Mən çox istəyirdim deyə qazandım. Mənə elə gəlir ki, çox istədiyin
bir şeyi mütləq əldə edirsən, ya da o, özü qarşına çıxır.
- "Cisco”da iş rejimi sərbəstdir. İşə gəlib-getmək
saatı ilə bağlı xüsusi sərt qaydalar yoxdur. Maraqlıdır, siz işdə hansı
saatlarda olursunuz?
- Burda
həftənin 5-ci günü sərbəst iş rejimi olur, evdən də işləyə bilirik. Mən yuxudan
tez oyandığım üçün 9, 10-a işləmiş işdə ola bilirəm. İşdən çıxış vaxtım 2, 3, 4
ola bilir. Məcburiyyət yoxdur, amma bəzən mən 6-ya qədər də işləyirəm. Saat
6-ya qalanda baxırsan ki, ofisdə təksən, hamı gedib (Gülür).
- O vaxta qədər hamı gedir?
- Həmişə
yox, amma elə hallar da olur. Çünki tıxacları nəzərə alırlar. Burda çox insan
yaşayır. Tıxaclar Bakıdakından qat-qat böyük olur. Ona görə insanlar tıxac
başlamamış - saat 3-də iş yerlərini tərk edirlər. Tıxaclarda keçirəcəkləri 2
saatı evdə çay içərək işlərini görürlər.
- Siz "Cisco”nun baş ofisindəsiniz?
- Bəli,
San Xosedə yerləşən əsas ofisindəyəm. Burda şirkətin böyük bir şəhərciyi var.
İşim "Cisco” şirkətinin Şimali və Cənubi Amerika üzrə ofislərini "Cisco”nun
yeni məhsulları ilə təkmilləşdirməkdən ibarətdir.
- Rubrikamızın ənənəvi sualı: sizə görə uğurun
sirri nədir?
- Əslində,
Amerikada, Silikon Vadisində bir şirkətdə işə başlamağıma uğur yox, karyerada
bir artım deyərdim. Ona görə, bunu uğur hekayəm yox, karyerada bir pillə irəliləmək
adlandırardım. Hər hansı bir startapda uğurlu olsam, buna uğur hekayəsi deyə
bilərəm.
Sualınıza
gəlincə, standart olaraq mən də çalışmaq deyərdim. Çünki çalışmaq, kitab
oxumaq, dayanmadan özünü inkişaf etdirmək və s. önəmlidir. Bakıda öz üzərində
işləməsən belə, əvvəlki təcrübənlə müəyyən yerlərdə işə düzələ bilirsən. Rəqabətli
mühitdə işləmək üçün təkcə təcrübə kifayət etmir. Rəqabət böyük olan yerdə
artıq dayanmaq olmaz. Çalışmasan, yeni texnologiyaları tez mənimsəyib tətbiqinə
başlamasan, geridə qalırsan. Bu da menecerlərinin diqqətindən qaçmır. Burda rəqabət
çox böyükdür. Amerikada bir göz qırpımında işsiz qala bilərsən. Avropada, Azərbaycanda
belə praktika yoxdur, yanaşma bir az fərqlidir. Ancaq Amerikada istənilən vaxt
səni işdən çıxara bilərlər. Çalışmasan, öz üzərində işləməsən, sənin nəticən
olmadığını görsələr, işdən anında çıxara bilirlər.
Aygün
Asimqızı