2020-2025-ci illər üçün turizm konsepsiyası hazırlanır
Növbəti mərhələdə turizmin bərpası
və inkişafı üçün biznes-plan qurulmalıdır
Maraqlıdır, pandemiya başa çatdıqdan sonra bu itkini aradan qaldırmaq üçün nə qədər vaxt lazım olacaq və hansı tədbirlərin görülməsi zəruridir? Digər tərəfdən, göstərilən faizləri nə dərəcədə məqbul hesab etmək olar və onu hansı həddə qədər qaldırmaq mümkündür?
Günel Azadə
Pandemiya
şəraitində ən çox zərər çəkən sahələrdən biri də turizmdir. Dünya turizmi
faktiki olaraq sıfır nöqtəsindədir və bu sahədə müşahidə edilən böhran qlobal
xarakter daşıyır. Azərbaycana səfər edən xarici vətəndaşların cari ilin may ayı
üzrə statistik göstəricilərini 2019-cu ilin eyni dövrü ilə müqayisə etdikdə, 90
faiz azalmanın müşahidə olunduğunu görə bilərik. Ötən illə müqayisədə daxili
turizmdə səfərlərin sayı 1 milyona qədər azalıb, ümumdaxili məhsulun
formalaşmasında turizmin payı 2,6 faizdən 1,7 faizə düşüb. Bu barədə Dövlət
Turizm Agentliyindən bildirilib.
Qurumun
məlumatına əsasən, ümumiyyətlə, turizm sahəsinin iqtisadiyyatın digər sahələrindən
fərqli xüsusiyyəti bundan ibarətdir ki, dünyanın üzləşdiyi məlum problem səbəbindən
bu sahədəki vəziyyəti yaxşıya doğru dəyişmək qısa zaman kəsiyində mümkün
olmayacaq.Maraqlıdır, pandemiya başa çatdıqdan sonra bu itkini aradan qaldırmaq üçün nə qədər vaxt lazım olacaq və hansı tədbirlərin görülməsi zəruridir? Digər tərəfdən, göstərilən faizləri nə dərəcədə məqbul hesab etmək olar və onu hansı həddə qədər qaldırmaq mümkündür?
"New Era” turizm şirkətinin rəhbəri Elçin Rüstəmovbildirir ki, qarşıdakı 3-5 il üçün biznes-plan hazırlanmalıdır: "Faizdə
olan dəyişiklik indiki dövr üçün normaldır. Çünki artıq 5 aya yaxındır ki, ölkəyə
giriş-çıxış dayandırılıb. Digər tərəfdən bir az loru dildə desək, turizm şirkətləri
də hazırda ölüm-dirim savaşı verirlər. Uzun müddət xidmət göstərən şirkətlər
işçilərinin müəyyən hissəsinin maaşını verməklə kadrlarını saxlaya biliblər.
Amma yeni açılan və yetəri qədər maliyyə mənbələrinə sahib olmayan şirkətlərdə
100/90 % ixtisarlar gedib. Əslində, bu, şirkət rəhbərliyinin istəyi xaricində,
məcburiyyətdən baş verib. Bu tendensiya təkcə bizdə deyil, dünyanın bir çox ölkələrində
müşahidə edilir. Hazırda bir sıra ölkələrdə turizmin inkişafı yox, hələ ki bərpası
üçün işlər gedir. Düşünürəm ki, bizim ölkəmizdə də yavaş-yavaş bu istiqamətdə
addımlar atılacaq. Əgər göstərilən statistik rəqəmlərdə artım olmağını istəyiriksə,
bunun üçün turizm sahəsində xidmət göstərən bütün obyektlər birləşməlidir. Yəni
bir-iki otel və ya turizm agentliyi ilə düzələn iş deyil. Ciddi addımlar
atılmalı və yeni konsepsiyalar işlənməlidir. Turizm şirkətlər üçün 3-5 illik
biznes-plan qurulmalıdır və bu plan çərçivəsində həm dövlət qurumları, həm özəl
şirkətlər öz üzərinə düşən öhdəliyi yerinə yetirməlidir”.
Azərbaycan Turizm Assosiasiyasının direktoru Əhməd Qurbanovun sözlərinə
görə, konsepsiya hazırlanıb və bu konsepsiya daxili turizmin 2020-2025-ci illər
üzrə inkişafını özündə ehtiva edir: "Hazırda mövcud vəziyyətdə
turizm bütün dünyada dayanma nöqtəsindədir. Eyni hal ölkəmizdə də müşahidə
edilir. Ona görə də göstərilən rəqəmlərdə azalmanın olmağı normaldır. Təbii ki,
çətin vəziyyətdən çıxmaq üçün yollar axtarırıq, amma təəssüf ki, pandemiya heç
cür icazə vermir ki, bu istiqamətdə hansısa işləri görək. Yolların, sərhədlərin
bağlı olmağını nəzərə alaraq nəinki gəlmə-getmə turizmindən, heç daxili turizmdən
belə danışa bilmirik. Lakin məsələyə nikbin yanaşmağa çalışırıq. Düşünürük ki,
növbəti mərhələdə turizm şirkətləri, otellər, ümumiyyətlə, bu sahədə xidmət
göstərən bütün qurumlarla birlikdə sahənin inkişafı üçün lazımi addımları
atacağıq. Təbii ki, postpandemiya dönəmində turizm yenidən inkişaf edəcək. Amma
bu inkişaf elə də asan olmayacaq. Minimum bir il turizm üçün özünübərpa mərhələsi
olacaq. Bəzi məsələlər var ki, onlar mütləq həll olunmalıdır. Misal üçün,
daxili marşrutların fəaliyyətə başlaması, sərhədlərin mərhələli şəkildə
açılması, eyni zamanda insanların psixoloji olaraq pandemiya əngəlini aşması
lazımdır. Yəni insanlarda əvvəlki səyahət istəyi bərpa olmalıdır, həqiqətən
inanmalıdırlar ki, virus bitib, heç bir təhlükə yoxdur. Bu, həm ölkəmizə gələn,
həm də gedən turistlər üçün keçərlidir. Digər tərəfdən, hələ ki sərhədlərin
sonrakı mərhələdə açılacağını düşünsək, daxili turizmin inkişafı üçün
çalışırıq. Bununla bağlı Azərbaycan Turizm Assosiasiyası olaraq konsepsiya
hazırlamışıq və bu konsepsiya daxili turizmin 2020-2025-ci illər üzrə
inkişafını özündə ehtiva edir. Həmçinin turizm şirkətləri də öz marketinq işlərinə
yenidən baxıb, yeni konsepsiyaları üzərində işləyirlər. Hansı ki, postpandemiya
dönəmində bu, onların işlərini yenidən bərpa etmələrinə ciddi dəstək olacaq”.
Yalnız virusun tamamilə yoxa
çıxdığına əmin olduğumuz təqdirdə, sərhədlərin mərhələli açılması mümkündür - deyən
direktor qeyd edir ki, bundan sonra turizm yeni mərhələyə qədəm qoyacaq:
"Ümumiyyətlə, əvvəlki dönəmdə 2.6 faizlik artımın olmağı məqbul idi. Amma bu,
son deyil. Düzdü, faizlər düşüb, lakin növbəti mərhələ üçün daha da qaldıra bilərik.
Düşünürəm ki, postpandemiya dönəmində faiz göstəriciləri gözlədiyimizdən də çox
olacaq. Pandemiya dövrü turizmçilər üçün bir təcrübə oldu. Məncə, artıq gələcəkdə
belə bir hadisə baş versə, bu kimi fors-major hallara hazırlıqlı olacaqlar və
itkilər bu səviyyədə olmayacaq. Amma hazırda işimiz turizmi ayaqda saxlamaqdır.
Xüsusilə də kadr itkisinin qarşısını almağa çalışırıq. Çünki bu kadrlar gələcəkdə
turizmin inkişafında bizə çox lazım olacaqlar”.Günel Azadə